جدال قومیت در افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1402/09/09
12:58 ب.ظ
بازدید: 38

پایگاه خبری تحلیلی روایت : متاسفانه در دو سال پسین و پس از روی کار آمدن طالبان انزجار و نفرت قومی بیشتر از گذشته بین اقوام و گروه‌های مختلف از جمله فارسی زبان ها رشد کرده است. شاید برای این کار عوامل متعدد و مختلف وجود داشته باشد که دارد؛ ولی یکی از مهمترین دلیل آن همان اساس زشت است که اشرف غنی و کرزی و رهبران دنبال رو آنان گذاشته و اینکه اقوام را به اکثریت و اقلیت تقسیم کردند و بار منفی هر حرکت فردی را مبنای قومی دادند.

در افغانستان بر خلاف سایر جوامع و کشورها، به جای ایدئولوژی و آرمان های فکری، کنش قومی بسیار برجسته و بر تمامی رفتارها سایه افکنده و می افکند. متاسفانه مبنای سیاست و ساختار قدرت در تاریخ معاصر افغانستان از زمان احمدشاه ابدالی تاکنون و بویژه نیم قرن اخیر بر مبنای قومیت بنا شده است. گرایشات قومی و استفاده از پیوند نژادی و قومی به عنوان حربه‌ی سیاسی و برتری جویی، از عوامل اصلی بحران بوده است.

کنفرانس بن و حکومت مشارکتی متشکل از تمام اقوام فرصت مناسب برای ایجاد هم‌گرایی و تأمین عدالت اجتماعی بود. اما چند سالی نگذشت که بازهم تفکر برتری طلبی قومی عده‌ی کم کم گل کرده و این امر به کنار زدن افراد مختلف تحت عنوان قوم و جغرافیا و اکثریت و اقلیت منجر شد. توطئه‌های سیاسی و نظامی در بیست سال اخیر و خیانت و ترورهای هدف‌مند و رو در روی هم قرار دادن اقوام، منجر به اختلافات عمیق و در نهایت سقوط حکومت نیم‌بند و ایجاد حاکمیت طالبان در ۱۴۰۰ گردید.

در بیست سال گذشته با اینکه سطح آگاهی و سواد جامعه بین تمام اقوام و اقشار رشد قابل توجه ای را داشته است، اما همتراز با آن کنش قومی نیز بین‌ گروه ها رشد کرده؛ چنان که کوچکترین موضع گیری و ابراز نظر افراد در هر سطح و منزلتی به نژاد و قوم آنان ربط داده شده و جو سنگینی از نفرت قومی را ایجاد می کند.

متاسفانه حکومت های کرزی و اشرف غنی بسیار زیرکانه به مسئله قومیت و ایجاد این جو دامن زدند. کرزی با گزینش‌ها و تقسیم صندلی های دولتی میان اقوام، پرده زخیم‌ تعصب و تنفر را ایجاد کرد. وی به نام تاجیک بدخشانی و پنجشیری و مزاری و همین طور انقسام های که بین سادات و هزاره به نام اقلیت و اکثریت بوجود آورد، بنیان این کار نامیمون‌ را در جامعه گذاشته و بیشتر از پیش تقویت کرد.
از سوی هم با روی کار آمدن اشرف غنی و حکومت فاشیستی وی و تقسیمات قومی که به نام ملیت و قوم بین اقشار فارسی زبان انجام شد، نفرت نژادی را بین این اقشار کاشت؛ چنانچه امروز نفرتیکه بین پنجشیری و بدخشی‌ و مزاری‌ وجود دارد، یا انزجار‌ و نفرتی که پس از کوچکترین حادثه بین سادات و هزاره اتفاق می افتد، همه به این سیاست های تفرقه‌ افکنانه بر میگردد که آن را در جامعه کاشتند.

همچنین بخوانید: دشمنی طالبان با میراث‌های تاریخی فرهنگی افغانستان

متاسفانه در دو سال پسین و پس از روی کار آمدن طالبان انزجار و نفرت قومی بیشتر از گذشته بین اقوام و گروه‌های مختلف از جمله فارسی زبان ها رشد کرده است. شاید برای این کار عوامل متعدد و مختلف وجود داشته باشد که دارد؛ ولی یکی از مهمترین دلیل آن همان اساس زشت است که اشرف غنی و کرزی و رهبران دنبال رو آنان گذاشته و اینکه اقوام را به اکثریت و اقلیت تقسیم کردند و بار منفی هر حرکت فردی را مبنای قومی دادند.
امروز هم متاسفانه بسیاری از خارج نشینان اروپایی که دست شان با غنی و کرزی در یک کاسه بودند و با نفرت قومی سال‌ها چوکی و قدرت را به دست داشتند، سرخورده از اوضاع کشور، هر عمل فردی را جنبه ای قومی داده و به نفرت پراکنی می پردازند.

هرچند که خردمندان و نخبگان جامعه با توجه به اوضاع پیش آمده، پشیمان از عملکرد‌های جناحی و قومی گذشته شان هستند و حداقل در شرایط فعلی سکوت را بر سخن بیجا ترجیح می دهند؛ اما این نفرت و انزجار قومی به حدی در‌ لایه‌های جامعه ریشه دوانیده که به راحتی قابل اصلاح نیست. مخصوصا وقتی دیده می‌شود که بسیاری از علمای مطرح به جای رسالت انسانی و اسلامی شان رو به نفرت پراکنی قومی آورده اند.

نوشته های مرتبط :