روز طبیعت از باورهای زرتشتی تا سیزده‌بدر امروز؛ آیا درس تاریخ را فراموش کرده‌ایم؟

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1404/01/13
10:54 ق.ظ
بازدید: 12

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در ایران، روز ۱۳ حمل به عنوان روز طبیعت نام گذاری شده و به سیزده بدر معروف است. مردم در این روز به دشت‌ها، جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها می‌روند تا با برگزاری جشن‌ها و گره زدن سبزه، سال نو را با شادی آغاز کنند. روز طبیعت و ۱۳ بدر یک تاریخ طولانی در بین فارسی زبانان دارد. طبیعت در واقع در فرهنگ و تاریخ ایران‌شهری جایگاهی ویژه از گذشته‌های دور داشته است. از باورهای زرتشتی درباره پاسداشت آب و خاک تا جشن‌های باستانی مانند سیزده‌بدر، ایرانیان همواره به طبیعت به‌عنوان موهبتی الهی نگریسته‌اند.

در ایران، روز ۱۳ حمل به عنوان روز طبیعت نام گذاری شده و به سیزده بدر معروف است. مردم در این روز به دشت‌ها، جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها می‌روند تا با برگزاری جشن‌ها و گره زدن سبزه، سال نو را با شادی آغاز کنند.
روز طبیعت و ۱۳ بدر یک تاریخ طولانی در بین فارسی زبانان دارد. طبیعت در واقع در فرهنگ و تاریخ ایران‌شهری جایگاهی ویژه از گذشته‌های دور داشته است. از باورهای زرتشتی درباره پاسداشت آب و خاک تا جشن‌های باستانی مانند سیزده‌بدر، ایرانیان همواره به طبیعت به‌عنوان موهبتی الهی نگریسته‌اند.
از نظر تاریخی سیزده‌بدر از جشن‌های باستانی ایران-خراسان است که به تیشتر (ایزد باران) پیوند خورده است. ایرانیان باستان معتقد بودند که در این روز باید به دامان طبیعت بروند تا نحسی عدد ۱۳ را با شادی و همبستگی با طبیعت دفع کنند.
همچنین با گره زدن سبزه‌ها نماد پیوند انسان با زمین و درخواست باروری و زایش دوباره طبیعت را انجام دهند.
از جانب هم جشن سیزده بدر و دورهمی در طبیعت در فرهنگ ایران شهری به نشانه احترام به نعمت‌های طبیعی و سپاسگزاری از آن‌ها است. چنانچه شاعران بزرگی مانند سعدی و حافظ همواره طبیعت را آینه‌ای از زیبایی‌های الهی دانسته‌اند و آن‌گونه که سعدی می‌گوید:
گل همین پنج روز و شش باشد
وین گلستان همیشه خوش باشد

با این وجود؛ در حالی که سیزده بدر و روز طبیعت در فرهنگ ای ایران شهری محترم است اما این فرهنگ و جشن آیین‌های باستانی ایران از گذشته تا بحران‌های محیط زیستی امروز، یک درس مشترک وجود دارد و آن اینکه طبیعت نیازمند احترام و مراقبت است. زیرا روز طبیعت (سیزده‌بدر) تنها یک جشن نیست، بلکه فرصتی برای بازنگری در رفتارهایمان است. بیایید با اقدامات کوچک اما مؤثر، از زمین محافظت کنیم و فرهنگ شکرگزاری از طبیعت را زنده نگه داریم.
با این حال در حالی‌که در افغانستان نیز از روزهای اول سال به نحوی با رفتن در طبیعت ها و مناظر و علف‌زارها و… گرامی داشت می‌شود، باید این را بدانیم که طبیعت، خانه مشترک همه موجودات زنده و منبع زندگی انسان‌هاست. هوای پاک، آب گوارا، خاک حاصل‌خیز و مناظر زیبای طبیعی، موهبت‌هایی هستند که حیات ما به آن‌ها وابسته است. اما امروزه، به دلیل فعالیت‌های نادرست انسانی، این گنجینه ارزشمند در معرض تهدید قرار گرفته است. روز طبیعت (سیزده‌بدر) فرصتی است تا با حضور در دامان طبیعت، علاوه بر لذت بردن از زیبایی‌های آن، مسئولیت خود را در حفظ و نگهداری از آن به یاد آوریم.
از سویی هم علاوه بر اینکه روز طبیعت در فرهنگ ایران شهری مهم است و همچنین طبیعت منبع حیات انسان‌ها است، این را نیز باید در نظر داشت که طبیعت، بستر زندگی و آرامش برای انسان است. طبیعت تنها منبع تأمین نیازهای اولیه انسان نیست، بلکه نقش مهمی در سلامت روان و آرامش روحی ما دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که حضور در فضاهای سبز و طبیعت، استرس را کاهش می‌دهد و تمرکز و خلاقیت را افزایش می‌دهد. اما متأسفانه، زندگی مدرن و رشد شهرنشینی، انسان را از طبیعت دور کرده است.

همچنین بخوانید: جایگاه حافظ شیرازی نزد مردم افغانستان

با این حال، روز طبیعت (سیزده‌بدر) تنها یک روز تفریح نیست، بلکه فرصتی است برای جنبش جمعی به سوی احیای محیط زیست. در این روز، میلیون‌ها نفر به دشت‌ها، جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها می‌روند، اما پرسش اینجاست: آیا این حضور، تخریب‌گرانه است یا سازنده؟ اینجاست که باید گفت: بیایید با طبیعت که زندگی ما مدیون اوست، مهربان باشیم!

نوشته های مرتبط :