چرا تاریخ در افغانستان توقف کرده است؟

دسته: تحلیل, فرهنگ, فرهنگی, گزارش ها, هویت, ویژه خبری
نویسنده: تحریریه روایت
1402/01/15
3:56 ب.ظ
بازدید: 6

وقتی پایگاه خبری تحلیلی روایت را تاسیس می‌کردیم مانند هر رسانه‌ی دیگر در ستون اخبار بخشی را به رویدادهای فرهنگی اختصاص دادیم. ایده‌ی ما این بود که در این بخش اخبار و رویدادهایی را که در حوزه‌ی فرهنگ در افغانستان اتفاق می‌افتد، نشر کنیم. علاوه بر این‌که پالیسی «روایت» این نیست که دست به سانسور بزنیم و یا در نشر اخبار ملاحظات سیاسی ما را دخیل کنیم، بلکه همواره تاکید ما نیز بر این بوده است که «آن‌چه که هست» را بدون کم و کاست بازتاب بدهیم. به همین خاطر شعار ما را «روایت واقعی، سازنده و مردمی» برگزیده‌ایم.

دیروز از سرِ کنجکاوی داخل بخش فرهنگی «اخبار» شدم و عناوین اخبار را مرور کردم. دیده می‌شود تا هنوز در حوزه‌ی فرهنگ ده صفحه خبر منتشر کرده‌ایم. به جز چند خبر محدود در باره‌ی برگزاری نمایشگاه کتاب در مرکز و ولایات، باقی هر چه بود اخبارِ ضدفرهنگی بود: اخبار مانند تحریم نوروز توسط طالبان، منفجرکردن یک باب مکتب در پنجشیر، سوختاندن یک باب مکتب در فاریاب، بازداشت مسوول بنیاد قلم، بسته‌شدنِ کتاب‌خانه زن در کابل، تصمیم طالبان برای تخریب نقاشی سوارکاران و امثال این خبرها.

متاسفانه تا طالبان به قدرت رسیده است، هیچ خبر امیدوارکننده‌ی در حوزه‌ی مسایلِ فرهنگی از افغانستان منتشر نمی‌شود. اگر بپرسید که چرا؟ در پاسخ خواهم گفت به دلیل اینکه همیشه بخشی از اخبار خوب و مثبت را نهادهای جامعه‌ی مدنی رقم می‌زنند. یک نهاد، محفل فرهنگی برگزار می‌کند و نهاد دیگری از خبرنگاران تقدیر می‌نماید. یک دانشگاه، همایش علمی و اکادمیک برگزار و استاد آن دانشگاهِ دیگر یک کتاب خوب و خبرساز می‌نویسد.

همچنین بخوانید: نشست مسکو: هیچ پیشرفتی برای تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان صورت نگرفته‌است

نهادهای جامعه‌ی مدنی در سرزمینی رشد می‌کنند و به ثمر می‌رسند که در آن‌جا کثرت‌گرایی و چندصدایی حاکم باشد و مردم از آزادی‌های سیاسی و مدنی برخوردار باشند. در بیست سال گذشته به دلیل وجود آزادی‌های نسبی صدها نهاد فرهنگی در افغانستان وجود داشت. اگرچه دولت‌های غنی و کرزی نیز مانند طالبان به فرهنگ بی‌توجه بودند، اما هر کدامی از این نهادهای مستقل چندین رویداد فرهنگی را رقم می‌زدند و این باعث می‌شد که همیشه خبرهای امیدوارکننده در حوزه‌ی فرهنگ بشنویم.

متاسفانه پس از به قدرت‌رسیدنِ طالبان دیگر اثری از کثرت‌گرایی و چندصدایی در جامعه‌ی ما نیست و در افغانستان یک رژیمِ تمامیت‌خواه به قدرت رسیده است؛ رژیمی که جز خودش به هیچ نهادی دیگری اجازه‌ی فعالیت نمی‌دهد.

در سرزمینی که تکثرگرایی و چندصدایی وجود نداشته نباشد، طبیعی است که در آن‌جا خبر هم وجود ندارد.

دلیل دوم این‌که متاسفانه برخی از مسوولان طالبان، به ویژه آن‌هایی که در وزارت‌خانه‌های مرتبط با فرهنگ گماشته شده‌اند، ضدفرهنگ‌اند. نمونه‌اش شیخ ندیم وزیر تحصیلات عالی این گروه است. آقای ندیم که در مسند وزیر یکی از وزارت‌خانه‌های کلیدی افغانستان فعالیت می‌کند، دست به اقدامات ضدفرهنگی می‌زند که کاربران شبکه‌های اجتماعی به طنز نام او را «وزیر مبارزه با تحصیلات عالی» گذاشته‌اند. کارنامه‌های وزارت امر بالمعروف و معارف نیز از این بهتر نیست.

بنابراین، وقتی در یک جامعه نه مسوولان به فرهنگ اهمیت بدهند و نه نهادهای مستقل وجود داشته باشد، چطوری از آن‌جا خبرهای خوب بشنویم؟

واتسلاو هاول، که روزگاری در زیر چترِ یک نظام توتالیتر می‌زیست و طعم تلخ «بی‌خبری» را چشیده بود، می‌گوید: «وقتی خبر نابود می‌بود، حس تاریخ‌مندی هم از میان می‌رود». نابودی خبر، یعنی توقف تاریخ. یعنی ایستایی مطلق. متاسفانه ما نیز در افغانستان در بخش فرهنگی دوباره به حالت ایستایی برگشته‌ایم و تاریخ در کشور ما توقف کرده است.

همچنین بخوانید: سفیر روسیه از مبارزه تاجیکستان با قاچاق مواد مخدر از افغانستان قدردانی کرد

نوشته های مرتبط :