روز گذشته در حاشیه نخستین روزنشست سوم دوحه، سهیل شاهین، نماینده دفتر سیاسی طالبان در قطر، به سوالات خبرنگاران درباره وضعیت آموزش دختران پاسخ داد و ادعا کرد که گزارشها درباره محرومیت دختران از تحصیل حقیقت را منعکس نمیکند. او بیان کرد که دانشآموزان دختر در دارالعلومها (مدارس دینی) آموزش میبینند و این امر نشاندهندهی فراهم بودن امکانات آموزشی برای آنان است.
این مورد را با در نظر گرفتن چند نکته کلیدی به بحث میگیریم
ادعای آموزش دختران در دارالعلومها و مدارس
سهیل شاهین ادعا کرد که بسیاری از دارالعلومها در کابل به دختران آموزش میدهند. این مدارس دینی، به گفته او، نشاندهنده این است که دختران از حق آموزش محروم نیستند. اما این ادعا با واقعیتهای موجود و گزارشهای متعدد از منابع معتبر بینالمللی مانند سازمان ملل در تضاد است. طبق آمار سازمان ملل، حدود ۱. ۴ میلیون دختر بالاتر از صنف ششم در افغانستان از آموزش محروم شدهاند. این آمار نشاندهنده یک بحران گسترده در دسترسی دختران به آموزش در افغانستان است.
نگرانیها درباره نصاب آموزشی مدارس دینی
یکی از مسائل مهم که در واکنش به ادعاهای سهیل شاهین مطرح میشود، نگرانی خانوادهها و کارشناسان آموزش و پرورش درباره محتوای آموزشی ارائهشده در دارالعلومها است. بسیاری از منتقدان بر این باورند که مدارس دینی تحت کنترل طالبان، ایدئولوژی افراطی را ترویج میدهند. این نگرانیها باعث شده تا خانوادهها از فرستادن دخترانشان به این مدارس خودداری کنند و ترجیح دهند که آموزش دخترانشان مطابق با استانداردهای بینالمللی و بدون تحمیل ایدئولوژیهای افراطی باشد.
ممنوعیت حضور دختران در دانشگاهها
یکی دیگر از اقدامات طالبان که بر وضعیت آموزشی دختران تأثیر منفی گذاشتهاست، ممنوعیت حضور دختران در دانشگاهها است. این ممنوعیت نه تنها دسترسی دختران به آموزش عالی را محدود میکند، بلکه آینده تحصیلی و حرفهای آنان را نیز به خطر میاندازد. آموزش عالی، یکی از ابزارهای مهم برای پیشرفت فردی و اجتماعی است و بدون دسترسی به آن، دختران افغانستان از فرصتهای برابر برای توسعه و پیشرفت محروم میشوند.
عدم همخوانی محتوای درسی مدارس با نظام آموزشی امروزی جهان
یکی از چالشهای اساسی دیگر، عدم همخوانی محتوای درسی مدارس دینی با نظام آموزشی امروزی جهان است. محتوای آموزشی که در دارالعلومها ارائه میشود، عمدتاً بر اصول دینی و ایدئولوژیهای خاص متمرکز است و کمتر به موضوعات علمی و مهارتهای ضروری برای زندگی مدرن توجه دارد. این عدم همخوانی، باعث میشود که دانشآموزان افغانستان نتوانند با استانداردهای جهانی همگام شوند و در نتیجه، فرصتهای شغلی و تحصیلی کمتری در سطح بینالمللی برای آنان فراهم میشود.
عقبماندگی آینده افغانستان با این نوع آموزش
ادامه وضعیت کنونی آموزش در افغانستان، آیندهی این کشور را با چالشهای جدی مواجه میسازد. عدم دسترسی دختران به آموزش استاندارد و جامع، منجر به کمبود نیروهای متخصص و تحصیلکرده در جامعه خواهد شد. این امر، توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار داده و باعث عقبماندگی افغانستان نسبت به سایر کشورها میشود. آموزش یکی از پایههای اصلی توسعه پایدار است و بدون آن، نمیتوان به رشد و پیشرفت واقعی دست یافت.
ادعاهای سهیل شاهین درباره وضعیت آموزش دختران در افغانستان نه با واقعیتهای موجود و نه گزارشهای بینالمللی همخوانی دارد بلکه یک دروغ معض است. محرومیت گسترده دختران از آموزش، ممنوعیت حضور آنان در دانشگاهها، نگرانیها درباره محتوای آموزشی مدارس دینی، و محدودیتهای سختگیرانه بر حقوق زنان، نشاندهنده وضعیت بحرانی حقوق بشر به ویژه حقوق اساسی دختران در افغانستان تحت حاکمیت طالبان است. به باور آگاهان آقای شاهین و دیگر مقامات طالبان همواره با فرافگنی و دروغگویی سعی کردهاند اطلاعات غلطی را با جهان در میان بگذارند. آنها در حالی از آموزش دختران حرف میزنند که دهها گزارش در زمینهی ممنوعیت مطلق دختران از تحصیل و هزاران شواهد در مورد آموزش افراطیت در مدارس دینی طالبان وجود دارد.
در جهان امروز، در هیچ زمینهی مدارس دینی با آن آموزشهای قدیمی و افراطی نمیتواند جایگزین مکاتب مدرن با آموزشهای امروزی باشد. و نکته جالب اینکه آیا مقامات طالبان به ویژه آقای شاهین و دیگران ، حاضرند دختران شان را به جایی مکتبهای امروز به همان مدارس دینی خودشان در افغانستان بفرستند؟ گزارشها نشان میدهد که دختران بسیاری از مقامات طالبان در پاکستان و کشورهای عربی، در مکاتب امروزی درس میخوانند و از همه آموزشها و ورزشهای امروزی بهره میبرند.