پول و تجمل؛ پاشنه آشیل طالبان چیست؟

دسته: تحلیل, گزارش ها
نویسنده: تحریریه روایت
۱۴۰۱/۱۲/۰۷
۱۲:۲۳ ب٫ظ
بازدید: 0

رسانه‌های پاکستانی نوشته است که طالبان برای خلعِ سلاح تی تی پی از مقامات پاکستانی که هفته‌ی قبل به کابل سفر کرده بودند، پول مطالبه کرده‌اند.

وقتی این خبر را خواندم یادم آمد که چندی پیش در جایی نوشته بودم که اگر کسی از من بپرسد پاشنه آشیل طالبان چیست، در پاسُخ خواهم گفت: پول‌زدگی و تجمل‌زدگی.

دو دهه قبل وقتی حادثه یازده سپتمبر اتفاق افتاد و مسوولیتِ آن را القاعده به عهده گرفت مقامات آمریکایی از طالبان خواستار تسلیم‌دهی اسامه بن لادن شدند، اما این گروه با استناد به رسم مهمان‌نوازی در میان افغان‌ها/پشتوها این مطالبه را نپذیرفتند و با آمریکا واردِ جنگ شدند. با این حال اما امروزه آماده‌اند در بدل پول دوقلوی ایدیولوژیک خود را که پیوند خونی و تباری نیز با همدیگر داشته و سال‌ها از رهبران طالبان افغانستان میزبانی کرده‌اند، خلع سلاح کنند. اگر این نشانه‌ی پول‌زدگی و تجمل‌زدگی نیست، پس چیست؟

یک از کسانی که تجمل‌زدگی و نقش آن در ظهور و زوال دولت‌ها سخن گفته، ابن خلدون است. ابن خلدون عامل تجمل‌زدگی را دو چیز می‌داند: ۱) اقتضای زندگی شهری؛ ۲) تشبه به حکومت‌های پیشین. در باره‌ی طالبان نیز به نظر می‌رسد که این دوعنصر به اضافه دلارهای هفته‌وار آمریکا عامل تجمُل‌زده‌گی رهبران آن‌ها باشد. طالبان پس از ۱۵ اگوست سالِ ۲۰۲۱ مجددا به قدرت رسیدند و پس از بیست سال زندگی در کوه‌ها و پناه‌گاه‌ها به شهرها سرازیر شدند. آن‌ها وقتی به شهر آمدند، یک‌باره با زندگی از نوع دیگر مواجه شدند: زندگی شهری، ویلاهای لوکس، ماشین‌های مدل جدید و امکاناتِ رفاهی که از دولتِ قبلی باقی مانده بودند. ویدیوهایی که از روزهای نخستِ حضور آن‌ها در کابل منتشر شده است، نشان می‌دهد که فرماندهان طالبان گروه گروه به شهربازی‌ها سر زده و حیرت‌زده به اسباب‌بازی‌های کودکان خیره می‌شدند و بازی می‌کردند. سپس آهسته آهسته گزارش‌های منتشر شد که شماری از فرماندهان این گروه به فسادِ اخلاقی آغشته گردیده‌اند. به گونه‌ای نمونه؛ ویدیویی از حضور برادر مولوی عالم گل حقانی، رییس پیشین پاسپورت طالبان، در یک محفل رقص و عیاشی که در آن شراب و دختر نیز وجود داشت منتشر شد. هم‌چنان دختر دیگری به نام الهه دلاورزی با نشر ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی ادعا کرد که توسط قاری سعید خوستی سخنگوی پیشین وزارت امور داخله طالبان موردِ تجاوز جنسی قرار گرفته است.

همچنین بخوانید: فارسی ستیزی؛ طالبان و ناآگاهی از تاریخ اسلام

زندگی شهری و تجملی که بدون پول تامین نمی‌شود. گزارش‌هایی که منابع محلی از افغانستان با من شریک می‌کنند، نشان می‌دهد که فرماندهان رده‌پایین آن‌ها برای تامین هزینه‌ی زندگی جدید به شدت به رشوت‌ستانی و زورگیری روی آورده‌اند. گفته می‌شود حکومت کنونی حتا ۵۰۰ افغانی نیز رشوت می‌پذیرند. مقامات بلندپایه‌ی طالبان منابع بزرگ‌تری – از قبیل گمرگات و بنادر- را در اختیار دارند. افزون بر این هفته‌وار چهل میلیون دلار نیز توسط جامعه جهانی به کابل ارسال می‌گردد که طبیعی است که مقامات طالبان از آن نیز سهم می‌برند.

گرایش به تجمل و تجمل‌زدگی را ابن خلدون به دلیل این‌که باعث تضعیف عصبیت می‌گردد عاملِ فروپاشی دولت‌ها خوانده بود. نشانه‌های تضعیف عصبیت در میان طالبان نیز به وضوح دیده می‌شوند. یکی از این نشانه‌ها، اختلافات داخلی طالبان است که اخبارش حتا به تیتر رسانه‌های بین‌المللی نیز مبدل گردیده است. این اختلافات ریشه بر سر چگونگی تعامل با جامعه جهانی دارد. شماری از طالبان خواهان تعامل با جامعه‌ی جهانی‌اند تا پول بیش‌تر به کابل سرازیر گردد و آن‌ها از آن منتفع گردند. به نظر می‌رسد که کشورهای غربی نیز این پاشنه آشیل طالبان را درک کرده و با ارسال هفته‌وار چهل میلیون دلار بیش‌تر از پیش آن‌ها را تطمیع می‌کنند؛ مانندی که اسلاف آن‌ها یعنی رهبران احزاب جهادی را در طی بیست سال تطمیع کردند. رهبران احزاب جهادیِ که علیه اتحاد جماهیر شوروی جنگیده بودند، در گذشته ایدیولوژیک‌تر از طالبان بودند و نوارهای سخنرانی‌های شان در پشاور را که بشنوی احساس می‌کنی تندروتر از آن‌ها در میان جریان‌های اسلام‌گرای دنیای معاصر وجود ندارد. اما در بیستِ سال گذشته هنگامی که پول‌های غرب به افغانستان سرازیر شد و رهبران جهادی برای خود زندگی‌های تجملی ساختند، دیگر از آن شور و احساسات ایدیولوژیک در میان شان خبری نبود و همه‌گی شان شعارهای آزادی‌خواهانه و لیبرالی سر می‌دادند. نتیجه‌ی تجمل‌زدگی و پول‌زدگی رهبران پیشین را دیدیم که چگونه سرانجام ناگزیر شدند از افغانستان فرار کنند. اگر روند تجمل‌زدگی و پول‌زدگی در میانِ طالبان نیز تداوم یابد بعید نیست که دچار سرنوشت اسلاف خود شوند.

همچنین بخوانید: دیدبان حقوق بشر: آمریکا، بریتانیا و فرانسه رویکرد سخت‌گیرانه در برابر طالبان خواهند داشت

نوشته های مرتبط :