چهار عامل تقابل پاکستان با طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: احمد فرزاد
1403/01/18
11:48 ق.ظ
بازدید: 16

پایگاه خبری تحلیلی روایت : پاکستان که به نحوی اجراکننده‌ی پروژه ایجاد گروه طالبان بود/ است؛ سال‌ها برای به قدرت رساندن طالبان تلاش کرده و همواره برای این گروه و دیگر گروه‌های دهشت‌گر، جایگاه و پایگاه تربیتی و نظامی داده است. انتظاری که پاکستان از طالبان داشت ظاهراً دیگر توسط این گروه برآورده نشده و این کار باعث ناراحتی پاکستان گردیده است. عمده‌ی خواسته پاکستان مناسبات تجاری قوی، عدم‌حمایت از طالبان پاکستانی ، قطع ارتباط با هند، دسترسی بیشتر پاکستان به منابع انرژی آسیای میانه از طریق افغانستان و موارد دیگری ازاین‌دست بوده است.

از زمان روی‌کار آمدن طالبان روابط این گروه با پاکستان بسیار محکم و استوار به نظر می‌رسید طوری که بسیاری‌ها پاکستان را سخنگوی برای طالبان می‌دانستند. واقعیت هم همین‌گونه بود زیرا پاکستان به حدی برای طالبان گلو پاره می‌کرد که حتا خود طالبان نیز این‌قدر پیگیر خواسته‌های خود نبود.

این روابط پس از مدتی به سردی گرایید و در این اواخر به تنش‌هایی نیز منجر شد. مساله این است که پاکستان با این گروه که گمان می‌کرد نیروی قابل مدیریت است و از طریق آن می‌تواند به خواسته‌های خود در افغانستان و برخی کشورهای منطقه دست یابد، به تفاهم نرسید و حتا مساله به حدی جدی شد که طالبان بارها متهم به حمایت از گروه‌های مخالف پاکستان و دست داشتن در برخی حملات در این کشور شد. ازاین‌رو پاکستان راه مقابله و تهدید را در پیش گرفت و حملاتی را در مناطق مرزی افغانستان علیه طالبان پاکستانی انجام داد. این امر، ریشه در عوامل متعددی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

حمایت طالبان از مخالفان دولت پاکستان

یکی از مهم‌ترین دلایل این تنش، اتهام پاکستان مبنی بر حمایت طالبان از گروه‌های شورشی مخالف آن کشور، به‌ویژه تحریک طالبان پاکستان (TTP) است. TTP برای سرنگونی دولت پاکستان و استقرار نظام اسلامی در این کشور مبارزه می‌کند. حملات TTP در سال‌های اخیر جان صدها نفر از مردم و نظامیان پاکستانی را گرفته است و از زمان روی‌کار آمدن طالبان در افغانستان این گروه بیش‌ازپیش فعال شده است.

مسایل مرزی

ادعاهای مرزی طالبان در مورد مرز دیورند، مساله دیگری است که این اختلافات را دامن زده است. حکومت‌های پشتونی در افغانستان، روی مساله دیورند هرازگاهی سروصداهایی را ایجاد می‌کنند که به باور برخی از کارشناسان این قصه بیشتر از جانب کشورهای مخالف پاکستان دامن زده می‌شود. . طالبان نیز به پیروی از این دیدگاه پس از بروز اختلافات میان طالبان و پاکستان، بار دیگر مساله دیورند را مطرح کردند.

همچنین بخوانید: زنان افغانستان مقیم پاکستان و تاجیکستان از روز جهانی زن تجلیل کردند

بی‌توجهی طالبان به پاکستان

پاکستان که به نحوی اجراکننده‌ی پروژه ایجاد گروه طالبان بود/ است؛ سال‌ها برای به قدرت رساندن طالبان تلاش کرده و همواره برای این گروه و دیگر گروه‌های دهشت‌گر، جایگاه و پایگاه تربیتی و نظامی داده است. انتظاری که پاکستان از طالبان داشت ظاهراً دیگر توسط این گروه برآورده نشده و این کار باعث ناراحتی پاکستان گردیده است. عمده‌ی خواسته پاکستان مناسبات تجاری قوی، عدم‌حمایت از طالبان پاکستانی ، قطع ارتباط با هند، دسترسی بیشتر پاکستان به منابع انرژی آسیای میانه از طریق افغانستان و موارد دیگری ازاین‌دست بوده است.

فشارهای بین‌المللی

اخیراً مقالات و گزارش‌ها نشان می‌دهد که آمریکا از نزدیکی طالبان به چین و همچنان بی‌توجهی به خواسته‌های جامعه جهانی مبنی بر رعایت حقوق بشر و دیگر موارد، اندکی از طالبان روگردان شده است. این مساله برای پاکستان همواره اهمیت داشته است؛ زیرا اگر آمریکا با طالبان به مخالفت برخیزد تنها راه فشار آوردن به طالبان از طریق پاکستان است. از سوی دیگر همواره پاکستان به دلیل حمایت‌های بی‌شمار از طالبان مورد انتقاد کشورهای جهان بوده است و این انتقادات هرازگاهی باعث برخی فشارهای اقتصادی در پاکستان نیز گردیده است. طبیعی است که پاکستان از تنشی که طالبان با جامعه جهانی ایجاد کرده‌اند، استفاده خواهد کرد تا روابط خود را با کشورهای غربی بار دیگر ترمیم کند. از سوی دیگر حمایت مالی آمریکا از پاکستان، در شرایطی که این کشور با مشکلات اقتصادی متعددی روبرو است، می‌تواند به‌عنوان یک عامل ثانویه در تنش با طالبان تلقی شود. پاکستان از این فرصت استفاده خواهد کرد تا به کمک‌های اقتصادی بیشتری از جانب کشورهای غربی دست و بتواند اقتصاد ازهم‌پاشیده‌اش را درست کند.

همچنین بخوانید: پرده‌برداری ترامپ از پیوند ارباب-بردگی آمریکا و طالبان

از همین جهت است که پس از مدت‌ها، چندی پیش «جوبایدن» رییس‌جمهور آمریکا، در نامه‌ای به شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، نوشت که واشنگتن برای مقابله با چالش‌های جهانی و منطقه‌ای کنار اسلام‌آباد می‌ایستد. همچنان روز گذشته آنتونی بلینکن و اسحاق دار وزیران خارجه دو کشور، تلفنی گفت‌وگو کردند. آقای دار روز جمعه در شبکه اکس خود نوشت که آقای بلینکن درباره مبارزه با تروریسم با او گفت‌وگو کرده است.

درنتیجه می‌توان گفت که پاکستان در همه موارد – چه در نقش حمایت از طالب و چه در نقش مخالفت با این گروه و یا تعامل به کشورهای غربی – در پی منفعت مادی خود است. هر گروه افراطی و غیر افراطی که بتواند برای طالبان حمایت مالی از سوی کشورهای دیگر در پی داشته باشد می‌تواند به‌سادگی در داخل این کشور پایگاه و جایگاه به دست آورد.

تنش میان طالبان و پاکستان اگر همین‌گونه ادامه پیدا کند، به‌زودی پاکستان از نیروهای مخالف طالبان حمایت خواهد کرد و طالبان را بسیار جدی به چالش خواهد کشید.

نوشته های مرتبط :