چرا طالبان با پرچم سه‌رنگ افغانستان مخالف‌اند؟

دسته: تحلیل
نویسنده: حکیم حکمت
1404/05/09
11:15 ق.ظ
بازدید: 10

پایگاه خبری تحلیلی روایت : چند روز پیش، «روز پرچم» در افغانستان بود و بار دیگر شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی تصویر پرچم سه‌رنگ دوره جمهوریت را به اشتراک گذاشتند. این پرچم که برای بسیاری از مردم افغانستان نمادی از هویت ملی است، پس از بازگشت طالبان به قدرت، کنار گذاشته شد و جای آن را پرچم سفید این گروه گرفت.مخالفت طالبان با پرچم سه‌رنگ، به سادگیِ یک انتخاب سیاسی یا سلیقه‌ای نیست؛ بلکه ریشه در دیدگاه‌های عمیق و بنیادین این گروه نسبت به مفهوم دولت و ملت دارد. این تضاد باعث شده که بسیاری از پشتون‌های شهرنشین، که پرچم سه‌رنگ را نماد وحدت و هویت ملی افغانستان می‌دانند، نتوانند با طالبان احساس نزدیکی یا همدلی کنند.

چند روز پیش، «روز پرچم» در افغانستان بود و بار دیگر شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی تصویر پرچم سه‌رنگ دوره جمهوریت را به اشتراک گذاشتند. این پرچم که برای بسیاری از مردم افغانستان نمادی از هویت ملی است، پس از بازگشت طالبان به قدرت، کنار گذاشته شد و جای آن را پرچم سفید این گروه گرفت.

مخالفت طالبان با پرچم سه‌رنگ، به سادگیِ یک انتخاب سیاسی یا سلیقه‌ای نیست؛ بلکه ریشه در دیدگاه‌های عمیق و بنیادین این گروه نسبت به مفهوم دولت و ملت دارد. این تضاد باعث شده که بسیاری از پشتون‌های شهرنشین، که پرچم سه‌رنگ را نماد وحدت و هویت ملی افغانستان می‌دانند، نتوانند با طالبان احساس نزدیکی یا همدلی کنند.

برای درک بهتر این موضوع، باید به دو جریان فکری مهم در میان پشتون‌ها در تاریخ معاصر افغانستان اشاره کرد: ملی‌گرایان و اسلام‌گرایان.

ملی‌گرایان افغانستان را به‌عنوان یک دولت-ملت مستقل می‌خواهند؛ کشوری با پرچم، سرود ملی، قانون اساسی، ارتش، ادارات مدرن و ساختار سیاسی مشخص. این گروه غالباً طرفدار مدرنیته، آموزش دختران و حضور فعال افغانستان در جامعه جهانی هستند.

در مقابل، اسلام‌گرایان –از جمله طالبان– افغانستان را نه یک دولت-ملت، بلکه بخشی از امت بزرگ اسلامی می‌دانند؛ امتی بدون مرز که تحت حاکمیت خلیفه واحدی اداره می‌شود. در نگاه آن‌ها، افغانستان باید به‌صورت یک امارت دینی اداره شود؛ نه با قانون اساسی ملی، بلکه با شریعت.

ریشه این نگرش به دوران رقابت صفویان و عثمانی‌ها بازمی‌گردد، زمانی که افغانستان به‌عنوان یک امارت سنی، خود را در جبهه عثمانی‌ها می‌دید. این تصور تا زمان امیر امان‌الله خان ادامه یافت، اما او تلاش کرد این نگاه را بشکند و افغانستان را به‌سوی دولت-ملت مدرن سوق دهد. از نمادهای این تلاش، همین پرچم سه‌رنگ است که در دوران او معرفی شد.

طالبان به‌خوبی می‌دانند که پذیرش پرچم سه‌رنگ، به معنای پذیرش اصل دولت-ملت و کنار گذاشتن مفهوم امارت است؛ چیزی که بنیان فکری و مشروعیت ایدئولوژیک آن‌ها را زیر سؤال می‌برد. به همین دلیل، مخالفت آن‌ها با این پرچم ریشه‌ای و آگاهانه است.

با این اوصاف، بعید به نظر می‌رسد طالبان در آینده نزدیک پرچم سه‌رنگ را دوباره به رسمیت بشناسند؛ زیرا چنین کاری، فلسفه وجودی آن‌ها را تهدید می‌کند.

حکیم حکمت

نوشته های مرتبط :