نوروز باستانی و نیاکانی ما

دسته: تحلیل
نویسنده: فروتن مجیدپور
1404/01/01
12:01 ب.ظ
بازدید: 29

پایگاه خبری تحلیلی روایت : اگرچه نوروز به صورت مستقیم در کتیبه‌های هخامنشی ذکر نشده است، اما کسنوفون، مورخ و فیلسوف یونانی، در نوشته‌های خود گزارش مفصلی از برگزاری جشن بزرگ در تخت جمشید می‌دهد. در حقیقت، اهمیت این مراسم به حدی بود که انتصاب کمبوجیه دوم به عنوان پادشاه بابل پس از شرکت او در جشن سالانه هخامنشی مشروعیت یافت. همچنین در زمان اشکانیان و ساسانیان، نوروز گرامی داشته می‌شد. در طول سال جشن‌های متعددی برگزار می‌شد که مهم‌ترین آن‌ها نوروز و مهرگان بود. یکی از رسوم بسیار جالب دوران ساسانیان این بود که بیست و پنج روز قبل از شروع نوروز، انواع حبوبات بر روی ستون‌های خشت خام کاشته می‌شدند. سپس هرکدام از غلات که سریع‌تر رشد می‌کردند، نشان می‌دادند که در سال آینده آن محصول برداشت پربرکتی خواهد داشت. در آیین میترایی نیز نوروز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. عدد ۷ در این آیین بسیار مقدس به شمار می‌رفت و از همین رو هفت سین، همانا عدد ۷ است. این عدد در آیین زرتشت نماد شش اسفند و شخص هورامزاد است. هورامزاد نماد حقیقت نور و حکمت است، نماد خیر و برکت است.

نوروز، آغاز سال، یکی از کهن‌ترین جشن‌های دوران باستان است. آغاز فصل بهار، نماد بیداری طبیعت به شمار می‌آید. در دانش ستاره‌شناسی، اعتدال بهاری در نیم‌کره شمالی زمین به لحظه‌ای گفته می‌شود که خورشید از صفحه استوایی زمین می‌گذرد و به سوی شمال آسمان می‌رود.
پیدایش نوروز به نخستین پادشاه ها نسبت داده می‌شود. شاعران و نویسندگان قرن چهارم و پنجم هجری مانند فردوسی، انوری، بیرونی و تبری، بسیاری از منابع تاریخی نوروز را به زمان پادشاهی جمشید نسبت می‌دهند. پدیده آمدن نوروز در شاهنامه چنین روایت شده است: جمشید شاه در حال عبور از آذربایجان بر روی تختی که دیوان و فرشتگان آن را به آسمان می‌بردند، به زمین فرود آمد. سپس در حالی که با جام و جمع خود مشغول تماشا بود، تاج زرین بر سرش گذاشت. با رسیدن نور خورشید به تاج زرینش، ناگهان جهان نورانی شد و از این رو مردم شادمانی کردند و آن روز را (روز ناویان نوروز)، نام‌گذاری کردند.

اگرچه نوروز به صورت مستقیم در کتیبه‌های هخامنشی ذکر نشده است، اما کسنوفون، مورخ و فیلسوف یونانی، در نوشته‌های خود گزارش مفصلی از برگزاری جشن بزرگ در تخت جمشید می‌دهد. در حقیقت، اهمیت این مراسم به حدی بود که انتصاب کمبوجیه دوم به عنوان پادشاه بابل پس از شرکت او در جشن سالانه هخامنشی مشروعیت یافت. همچنین در زمان اشکانیان و ساسانیان، نوروز گرامی داشته می‌شد. در طول سال جشن‌های متعددی برگزار می‌شد که مهم‌ترین آن‌ها نوروز و مهرگان بود. یکی از رسوم بسیار جالب دوران ساسانیان این بود که بیست و پنج روز قبل از شروع نوروز، انواع حبوبات بر روی ستون‌های خشت خام کاشته می‌شدند. سپس هرکدام از غلات که سریع‌تر رشد می‌کردند، نشان می‌دادند که در سال آینده آن محصول برداشت پربرکتی خواهد داشت. در آیین میترایی نیز نوروز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. عدد ۷ در این آیین بسیار مقدس به شمار می‌رفت و از همین رو هفت سین، همانا عدد ۷ است. این عدد در آیین زرتشت نماد شش اسفند و شخص هورامزاد است. هورامزاد نماد حقیقت نور و حکمت است، نماد خیر و برکت است.

همچنین بخوانید: تجلیل از نوروز در مقر سازمان ملل

شش توصیف از بهترین صفات هورامزدا هستند که با شش ایزد و شش ماه سال شناخته می‌شوند: اردیبهشت، خرداد، مرداد، شهریور، بهمن و اسفند. به این ترتیب، هر یک از سین‌های هفت سین با معنی خاصی به یکی از این ایزدان وابسته است:

سیر: نماد هورا مزدا است و به دلیل خواص درمانی بسیار بالایش، بسیاری از بیماری‌ها را درمان می‌کند و سرچشمه سلامتی و پاکی است.
سبزه: نماد ارد بهشت و نگهبان گیاهان، گل‌ها و تازگی است و نظم جهان را برقرار می‌کند.
سیب: نماد اسفند ماه و ایزد بانو سپیدار است و نماینده اصلی زمین است که همواره در طول تاریخ نماینده آگاهی و خرد بوده است.
سنجد: نماینده خرداد ماه و ایزد بانو مرداد است که نگهبان آب‌های زمین است.
سرکه: نماد مرداد و ایزد بانو امارداد است.
سماق: نماد بهمن ماه و ایزد هومن است که سرخی خورشید هنگام طلوع آفتاب را به یاد ما می‌آورد و آغاز طلوع آفتاب ما را به اندیشه پاک هدایت و رهنمایی می‌کند.

نوروز، به‌عنوان نماد تجدید حیات و آغاز یک سال نو، همچنان در دل‌ها و فرهنگ جای دارد.

نوشته های مرتبط :