عرفان خراسان در پاسخ به قسمتی از نوشته اسلام تاجیکانه

دسته: تحلیل
نویسنده: کیان نیا
1403/11/10
2:29 ب.ظ
بازدید: 38

پایگاه خبری تحلیلی روایت : امروز نوشته ای از آقای ساقی را در سایت روایت با عنوان اسلام تاجیکانه خواندم، مطالبی بسیار ارزشمند بیان شده بود اما در مورد عرفان و عرفان اسلامی نوعی برداشتی سطحی بیان شده بود که بنده در همان پیوند اشارتی دارم در نخست باید واضح سازیم که هدف ما از اسلام عرفانی یا اسلام تاجیکانه عارفانه زهد و ترک دنیا نیست و چنانکه عارفان از قرنهای ششم به بعد نیز زهد را نکوهش کرده اند و بزرگترین نمونه را میتوان در اشعار دلکش حافظ شیرازی مشاهده نمود، حافظ یک عارف رند است و در مولانا نیز همین مسأله مشهود است.

امروز نوشته ای از آقای ساقی را در سایت روایت با عنوان اسلام تاجیکانه خواندم، مطالبی بسیار ارزشمند بیان شده بود اما در مورد عرفان و عرفان اسلامی نوعی برداشتی سطحی بیان شده بود که بنده در همان پیوند اشارتی دارم
در نخست باید واضح سازیم که هدف ما از اسلام عرفانی یا اسلام تاجیکانه عارفانه زهد و ترک دنیا نیست و چنانکه عارفان از قرنهای ششم به بعد نیز زهد را نکوهش کرده اند و بزرگترین نمونه را میتوان در اشعار دلکش حافظ شیرازی مشاهده نمود، حافظ یک عارف رند است و در مولانا نیز همین مسأله مشهود است.
هدف ما از اسلام تاجیکانه تاریخی به اندازه یک هزار سال است، و باید به وضوح مسأله با اتکا به واقعیت داخل کشور و مردم دین دار ما بپردازیم، در غیر آن هرکدام ما راه گشایشی میتوانیم در خیالات خود بسازیم و راه پیشرفتی نیز متصور شویم، اما این مسأله اگر با درک درست از واقعیت داخلی همسو نباشد فقط در خیال ما میماند و به آرمانشهری می‌ماند که محقق شدنش ناممکن است.
اینک بگوییم اسلام نباشد اسلام را در جغرافیا منتفی نمیکند، عقیده و باور دینی مردم ما نسبت به اسلام آنقدر محکم است که نسبت به هیچکدام از مسایل دیگر از قبیل زبان و هویت نیز بدان پیمانه نمی رسد.
در اینجا ما نمی‌توانیم اسلام را نخواهیم و نمی‌توانیم قصه‌ای ضد دین و ضد اسلام استوار نماییم، باید از سرنوشت کار کرد های امان الله خان مسمی به اصلاحات امانی و عملکرد حزب دموکراتیک خلق درس بگیریم، تا به کی این چرخه را تکرار نماییم، در جمهوریت نیز به نتیجه مطلوب هیچگاه نرسیدیم.
اسلام را نمیتوان از میان برداشت اما میتوان در میان دو گزینه یکی را اختیار نمود
۱- اسلام دیوبندی
۲- اسلام عرفانی
این دو در جامعه ما ریشه دارند با افراطیت دیوبندی که در سمت جنوب و مشرقی بیش از هرجای دیگری نفوذ دارد نهایتا به طالبان میتوان رسید، اما در این میان اسلام عارفانه جدای این مساله است، اسلام عارفان در دو مورد در خور توجه است یکی زندگی شخصی است که در آن پیرو عرفان حق ندارد به عملکرد شخصی افراد خرده بگیرد و وارد محیط زندگی فرد دیگر غیر از خود شود و یکی در زندگی اجتماعی است، که در آن فرد با همه باید به نیکی برخورد کند، برایش اهمیت انسان بودن نظر بخوانش صوفیانه ورای همه مسایل باشد، آن که ابوالحسن به عنوان یکی از سخت گیر ترین چهره های عرفانی میگوید هرکه به درگاه خداوند به جان ارزد در سرای ابوالحسن به نان ارزد بر صدر این قضیه مینشیند و آن را در عمل میتوان در زندگی مولانا و بایزید و خواجه عبدالله انصاری و جامی و سنایی و دیگران جستجو نمود.
عرفان در قسمت جدایی دین از سیاست نیز دست ما را باز می‌گذارد بدان جهت که زندگی اجتماعی در این مسیر توام با مدارا و همدیگر پذیری است و همچنین عرفان از سیاست پیروان خود را برحذر میشمارد، شاید اگر دنبال این مورد در کتب صوفیه بگردیم به آن تعداد نمونه دست خواهیم یافت که ماه ها باید فقط بشمریم که این مسأله در اسلام با خوانش دیوبندی متفاوت تر است آنان سیاست را برای ملاها میخوانند و اصولا چیزی که تدریس میکنند همواره بخشی از سیاست است، اما در عرفان انسان دوستی و همراهی با انسانها فارغ از دین و مذهب و قومیت شان تدریس میشود، عرفان به دنبال معنویات است و بدان جهت انسانی را به سوی انتحار و جنایت هیچگاهی رهنمایی نمیکند که از این برحذر هم میدارد اما در خوانش دیوبند این مسأله عینا تا جایگاه قدسیت بالا میرود.
عرفان به معنی زهد نیست بلکه خوانشی از اسلام است که میتوان با آن هم با خود زندگی نمود و هم با دنیا
مهمترین اصل عرفان که در خور توجه است دید نسبت به غیر مسلمانان یا همان غیر خودی هاست.
در عرفان غیر خودی ای وجود ندارد و توجه به ظواهر آنقدر مطرح نیست.
در نهایت اینکه خوانش های متذکره در کشور ما پای محکمی دارند و نمیتوان از هر دو گذر کرد اما میتوان از عرفان برای گذر کردن از اسلام دیوبندی بهره برد و جدایی دین از سیاست را نیز به همین شیوه بدست آورد

همچنین بخوانید: نوروز؛ آغاز بحران اقلیمی و پایان فصل بهار در جهان

نوشته های مرتبط :