توسل طالبان به تئوری حق الهی شاهان

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/02/23
1:12 ب.ظ
بازدید: 10

روز پنجشنبه، مراسم دهمین سال‌مرگ درگذشت ملامحمد عمر، بنیان‌گذار گروه طالبان بود. یکی از سخنرانان این همایش، مولوی نورمحمد ثاقب وزیر حج و اوقاف این گروه بود.

آقای ثاقب در سخنرانی خود در این همایش، سخنانی را مطرح کرد که در شبکه‌های اجتماعی با تمسخر همراه شد. او گفت: «من خود شاهد بودم هنگامی که ملامحمد عمر آخند سخنرانی می‌کرد، مرغان آذان می‌دادند و آواز می‌خواندند». سپس از این استنباط کرد که خداوند ملاعمر را برای رهبری و امارت آفریده بود.

چندی پیش، کسی دیگری از میان طالبان مدعی شده بود که در دوره‌ی جهاد برای مولوی جلال‌الدین حقانی گوشت‌های سرخ‌شده‌ی گوسفند در کوه‌های صعب‌العبور و در بیابان‌ها از آسمان فراهم می‌شد.

هدفِ طالبان از چنین قصه‌پردازی برای رهبران شان، مشروع جلوه‌دادن حکومت این گروه است. می‌خواهند وانمود کنند که این گروه برگزیده‌ی خداوند بوده و حاکمیت در افغانستان حق الهی شان است. حق الهی پادشاهان یک نظریه‌ی قرون وسطایی است که براساس آن چنین پنداشته می‌شود که پادشاه موضوع هیچ قدرت زمینی نیست و حق حکمرانی را مستقیماً از خدا دریافت می‌کند. در این نظریه گاه حکومت تحت فرمان خدا تلقی شده و گاه ادعا می‌شود که پادشاه همان خدا است یا برای پادشاه مقام نیمه‌خدایی در نظر گرفته می‌شود. اصحاب این نظریه، برای مردم در عزل و نصب شاهان حقی و صلاحیتی قایل نبوده و معتقداند که در باره‌ی پادشاه فقط خدا می‌تواند داوری بکند.

دربارهای شاهی در قرون میانه برای این‌که به شاهان مشروعیت سیاسی فراهم کرده باشند، داستان‌هایی می‌ساختند و می‌پرداختند از این دست که شاه برگزیده خداوند است و یا قدرت سیاسی برای او از سوی نیروهای فوق طبیعی واگذار گردیده است. مثلا از پدر برادران بویه که حکومت آل بویه را اساس گذاشت، نقل می‌کنند که شبی خواب دید در حال بول کردن است و از «احلیلش» دودی بیرون می‌آید که همه جهان را فرا می‌گیرد. در تعبیر خواب گفتند که فرزندان تو جهان را خواهند گرفت. سبکتکین، در شبی که از صاحب خود به خاطر فروش نرفتنش کتک خورده بود، در خواب حضرت خضر را دید که به او وعده ولایت جهان را می‌دهد. وی سلسله غزنویان را بنیاد نهاد. در مصر باستان عملا برای شاهان مقام‌های نیمه‌خدایی حاکم بودند.

همچنین بخوانید: قانون‌گذار امریکایی: طالبان خود «تروریست» هستند، نمی‌توانند دوست امریکا باشند

نظریه‌ی حق الهی شاهان دیری است که فروپاشیده و دیگر کسی به آن اعتقاد ندارد. امروزه عصر دموکراسی و مردم‌سالاری است و نظام‌ها به جای جستجوی مشروعیت در آسمان‌ها کوشش می‌کنند که رضایت مردم را به دست بیاورند. به همین دلیل انتخابات برگزار می‌کنند و صندوق رای می‌گذارند تا خود مردم حکومت شان را انتخاب کنند.

می‌دانیم که حکومت طالبان از بحران مشروعیت داخلی و خارجی رنج می‌برد. راه حل این بحران، تن دادن به انتخابات، تشکیل حکومت فراگیر و مبتنی بر رای و اراده مردم است، نه این‌که اشخاص مانند مولوی نورمحمد ثاقب افسانه‌پردازی کند.

امروزه دیگر عصر آن نیست که مردم به مقام نیمه‌خدایی شاهان باور داشته باشند. مرحوم صبغت‌الله مجددی نیز در یکی از انتخابات‌های ریاست جمهوری ادعا کرده بود که خواب دیده است که از کرزی حمایت کند. دیدیم که چگونه این ادعای او با تمسخر همگانی مواجه شد و باعث گردید که جایگاهش در میان مردم افول کند. امروزه در همه دنیا مردم مجسمه‌های دیکتاتوران به زیر می‌آورند. عصر کیش شخصیت گذشت. شما اگر تصور می‌کنید که می‌توانید با ادعای حق الهی حکومت کنید، اشتباه می‌کنید.

نوشته های مرتبط :