کنفرانس بن و فرصت‌هایی که جبهه شمال از دست داد قسمت اول

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1402/12/14
11:20 ق.ظ
بازدید: 69

پایگاه خبری تحلیلی روایت : کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ میلادی، فرصت خوبی برای ختم جنگ ۲۰ ساله و ایجاد نظام جدید مبتنی بر عدالت اجتماعی در افغانستان بود ؛ اما این کنفرانس و توافقنامه‌ی که از آن بیرون آمد، نه‌تنها که سبب تأمین عدالت‌اجتماعی و مساوات در کشور نشد که سنگ بنای ساختار معیوب را در افغانستان، بر محور بی‌عدالتی و تقلب گذاشت.

کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ میلادی، فرصت خوبی برای ختم جنگ ۲۰ ساله و ایجاد نظام جدید مبتنی بر عدالت اجتماعی در افغانستان بود ؛ اما این کنفرانس و توافقنامه‌ی که از آن بیرون آمد، نه‌تنها که سبب تأمین عدالت‌اجتماعی و مساوات در کشور نشد که سنگ بنای ساختار معیوب را در افغانستان، بر محور بی‌عدالتی و تقلب گذاشت.

هرچند در کنفرانس بن، رهبران جبهه شمال سرخوش از این بودند که از ۳۰ کرسی ایجادشده حکومت موقت، ۱۶ کرسی به آنان تعلق دارد؛ اما انتخاب حامد کرزی به‌جای عبدالستار سیرت که بیشترین آرا را برای ریاست اداره موقت داشت، از همان آوان،‌ نشان داد که رهبران فارسی‌زبان‌ها، هنوز به اکثریت و اقلیت ساختگی نظام‌های ۲۵۰ ساله گذشته، باور دارند. البته ای‌کاش کنفرانس بن اولین و آخرین اشتباه رهبران جبهه شمال در نظام جمهوریت می‌بود، زیرا در ادامه‌ی راه و در بیست سال نظام جمهوریت، رهبران جبهه شمال به‌قدری بد بازی کردند که سرانجام در ۲۰۲۱ بدون این‌که تصورش را بکنند، نظام سقوط کرده و برادران ناراضی کرزی و احمدزی قدرت را تصاحب نمودند.

خام بازی کردن رهبران جبهه شمال، از همان ابتدای کنفرانس بن شروع شد و فرصت تغییر را گرفت. حامد کرزی به‌عنوان یک بازی‌گر ماهر، در دوره حکومت موقت و انتقالی، مارشال فهیم‌ رهبر نظامی جبهه شمال پسا احمدشاه مسعود را به‌عنوان معاون رییس‌جمهور و وزیر دفاع در کنارش نگه‌داشت؛ اما در سوی مقابل، استاد ربانی، محمد یونس قانونی، داکتر عبدالله و دیگران را سازمان‌یافته از ساختار نظام و کابینه به‌مرورزمان دور کرد. اعتماد نزدیکی بیش‌ازحد بعضی از رهبران جبهه شمال به کرزی، سبب شد تا وی با خیال راحت به نفاق‌افکنی و حکومت‌داری‌اش ادامه دهد.

همچنین بخوانید: علل عدم شناسایی رسمی حکومت طالبان از سوی جهان

حامد کرزی، با استفاده از سادگی رهبران و ترفند سیاسی، در نخستین انتخابات ریاست جمهوری برخلاف انتظارها، آقای فهیم را از معاونت خود کنار گذاشت و به‌جای او، احمد ضیا مسعود، برادر احمدشاه مسعود قهرمان ملی را، به‌عنوان معاون اول خود معرفی کرد. این اقدام که برای بسیاری غیرمنتظره بود، روابط میان آقای فهیم و رییس‌جمهور کرزی را تیره کرد، تا جایی که آقای فهیم گفت: حامد کرزی دیگر هرگز از مجاهدین حمایت نخواهد دید.

در پنج سال ریاست جمهوری آقای کرزی، مارشال فهیم هرازگاهی از حکومت آقای کرزی به خاطر آنچه او کنار زدن مجاهدین از قدرت می‌خواند، به‌شدت انتقاد می‌کرد. تا آن‌که حامد کرزی، در انتخابات دوم ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ یک‌بار دیگر به سراغ آقای فهیم رفت و او را بار دیگر با ترفند سیاسی، عنوان معاون خود در انتخابات معرفی کرد.

انتخاب مارشال فهیم به‌عنوان معاون ریاست جمهوری از سوی کرزی، دقیقا زمانی‌ بود که تازه جبهه ملی افغانستان با محوریت استاد ربانی، مارشال فهیم، شهید کاظمی و دیگران به یک اپوزیسیون قوی بدل شده بود و اگر مارشال فهیم و رهبران دیگر این جریان روی کاندید واحدی برای انتخابات ۱۳۸۸ به توافق می‌رسیدند، قطعا وضعیت ۱۸۰ درجه تغییر می‌کرد و شاید امروز هم این شرایط حاکم نمی‌بود. به‌هرحال، کرزی با انتخاب مارشال فهیم، از ورود جبهه ملی بااقتدار درصحنه‌ی انتخابات جلوگیری کرد و موفق هم شد.

از سوی هم، استادربانی با این‌که از ترفندهای سیاسی کرزی تا حدودی آگاه بود و تلاش‌های برای انسجام رهبران شمال روی کاندید واحد در انتخابات ۲۰۰۴ و ۲۰۰۹ ریاست جمهوری داشت، اما از یکسو اعضای جبهه شمال به استاد ربانی زیاد اعتنا نمی‌کردند و از سوی هم، وی احتمالا دور اول به دلیل حضور احمدضیا مسعود به‌عنوان معاون حامدکرزی و همچنین محمد یونس قانونی به‌عنوان نامزد جبهه شمال، از حضور در انتخابات صرف‌نظر کرد.

همچنین بخوانید: سایه تروریسم بر انتخابات پاکستان؛ پخش اعلامیه‌ی تهدید آمیز داعش

پس از سال ۱۳۸۵ و جدی شدن بازی‌های سیاسی در افغانستان، جبهه ملی افغانستان، عمده‌ترین اپوزیسیون حکومت به رهبری حامد کرزی به حساب میامد، از این جهت، انتظار می‌رفت این جبهه با اتحاد اعضا، چالش جدی در مقابل انحصارگرایی پشتون‌ها و ترفندهای سیاسی کرزی خلق کند. اما در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ مارشال فهیم با برخی از اعضای این جبهه کنار کرزی قرار گرفت که این خود دلیلی برای ضعیف شدن جبه ملی افغانستان شد. هرچند اعضای دیگر جبهه ملی، از نامزدی عبدالله عبدالله حمایت کردند؛ اما نبود انسجام و یک پارچه‌گی سبب شد که باوجود حمایت استاد ربانی و استاد عطا محمد نور از داکتر عبدالله، کرزی بازهم با بازی سیاسی و یارگیری و پشتیبانی خارجی‌ها، بدون رفتن به دور دوم انتخابات، پیروز اعلام شود.

ادامه دارد…

نوشته های مرتبط :