خشونت بی‌مرز؛ تداوم تهدید زنان افغانستان از جهان حقیقی تا فضای مجازی زیر سلطۀ طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: شهرام خراسانی
1404/09/04
10:05 ق.ظ
بازدید: 5

پایگاه خبری تحلیلی روایت : امروز مصادف به روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. این روز امسال نیز در حالی فرا می‌رسد که زنان افغانستان در یکی از سخت‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر خود به‌سر می‌برند. پس از تسلط دوبارۀ طالبان، خشونت علیه زنان نه‌تنها در ساختارهای سیاسی و اجتماعی ریشه دوانده، بلکه به شکل‌ تازه‌ای در فضای دیجیتال بازتولید شده است. امروز زنان افغانستان در دو جبهه‌ی متفاوت اما پیوسته، زندگی واقعی و فضای مجازی، با تهدیدهایی روبه‌رو هستند که بر پایه‌ی یک نظام فکری مشترک عمل می‌کند: حذف زن از عرصه‌ی عمومی. این یادداشت به بررسی ابعاد این خشونت دوگانه و پیامدهای آن بر حضور، امنیت و صدای زنان افغانستان می‌پردازد.

امروز مصادف به روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. این روز امسال نیز در حالی فرا می‌رسد که زنان افغانستان در یکی از سخت‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر خود به‌سر می‌برند. پس از تسلط دوبارۀ طالبان، خشونت علیه زنان نه‌تنها در ساختارهای سیاسی و اجتماعی ریشه دوانده، بلکه به شکل‌ تازه‌ای در فضای دیجیتال بازتولید شده است. امروز زنان افغانستان در دو جبهه‌ی متفاوت اما پیوسته، زندگی واقعی و فضای مجازی، با تهدیدهایی روبه‌رو هستند که بر پایه‌ی یک نظام فکری مشترک عمل می‌کند: حذف زن از عرصه‌ی عمومی. این یادداشت به بررسی ابعاد این خشونت دوگانه و پیامدهای آن بر حضور، امنیت و صدای زنان افغانستان می‌پردازد.

خشونت ساختاری طالبان در عرصه‌ی واقعی

بازگشت طالبان نظامی از محدودیت‌های شدید را دوباره فعال کرده است؛ نظامی که هدف اصلی آن کنترل بدن و حضور اجتماعی زنان است. ممنوعیت آموزش برای دختران، محدودیت گسترده در اشتغال، الزام به همراه‌داشتن محرم، و برخوردهای تنبیهی با کوچک‌ترین نمودهای نافرمانی، نشان‌دهنده‌ی اعمال خشونتی سازمان‌یافته است. زنان در چنین ساختاری در معرض تهدید دائمی قرار دارند؛ تهدیدی که با محرومیت از حقوق بنیادین آغاز می‌شود و تا بازداشت، شکنجه و سرکوب اعتراضات مدنی ادامه می‌یابد. این بستر خشونت‌آلود، زمینه‌ی روانی و اجتماعی لازم را برای شکل‌گیری رفتارهای مشابه در فضای مجازی نیز ایجاد کرده است.

فضای مجازی که روزگاری یکی از معدود مسیرهای بیان و مشارکت برای زنان افغانستان بود، اکنون به میدان جدیدی برای آزار، ارعاب و تخریب شخصیت تبدیل شده است. طالبان و شبکه‌ی هواداران‌شان، از پلتفرم‌های آنلاین به‌عنوان ابزار کنترل و خاموش‌سازی صداهای زنانه استفاده می‌کنند. پیام‌های تهدیدآمیز، آزار جنسی، تخریب اعتبار، تهدید به افشای اطلاعات شخصی، و ایجاد کمپین‌های هماهنگ برای حمله به فعالان زن، از جمله روش‌های رایج در این نبرد دیجیتال است.

همچنین بخوانید: گزارش از وضعیت زنان غزه در روز جهانی زن؛ در حملات رژیم اسرائیل بیش از 12 هزار زن شهید، 14 هزار زن بیوه و 17 هزار مادر فرزندان خود را از دست داده اند

در این میان، حساب‌های جعلی نقشی اساسی ایفا می‌کنند. این حساب‌ها با انتشار تصاویر دستکاری‌شده یا روایت‌های ساختگی، تلاش می‌کنند زنان را درگیر ترس اجتماعی و خانوادگی کنند؛ ترسی که می‌تواند پیامدهای خطرناک در دنیای واقعی به دنبال داشته باشد. شدت و هماهنگی این حملات نشان می‌دهد که خشونت دیجیتال نه رفتاری پراکنده، بلکه بخشی از یک روند سازمان‌یافته برای حذف صدای انتقادی زنان است.

تفاوت میان خشونت در جهان حقیقی و خشونت در فضای آنلاین در افغانستان بسیار کمرنگ است. تهدیدهای مجازی در بسیاری از موارد به اقدامات واقعی تبدیل می‌شوند؛ از بازداشت فعالان زن تا فشارهای خانوادگی و اجتماعی که در پی انتشار یک پیام یا عکس ایجاد می‌شود. این پیوند، امنیت زنان را در هر دو بستر به‌شدت تضعیف کرده و باعث شده آنان در استفاده از فضای مجازی با احتیاط، ترس و خودسانسوری مواجه شوند. با این وجود، بسیاری از زنان همچنان به فعالیت، مستندسازی نقض حقوق بشر و ایجاد شبکه‌های همبستگی ادامه می‌دهند که نشان‌دهنده‌ی سطحی از مقاومت مدنی است.

مخلص سخن اینکه؛

در روز جهانی منع خشونت علیه زنان، بازخوانی وضعیت زنان افغانستان نشان می‌دهد که خشونت علیه آنان از مرزهای فیزیکی عبور کرده و به الگوی پیچیده‌ای از سرکوب تمام‌عیار تبدیل شده است. سلطۀ طالبان با ترکیب خشونت ساختاری در جامعه و فشار هماهنگ در فضای مجازی، تلاش می‌کند حضور زنان را خاموش کند و گفتمان انتقادی را از بین ببرد.

برای مقابله با این وضعیت، ضروری است که جامعه‌ی جهانی، نهادهای حقوق بشری و رسانه‌های مستقل، خشونت دیجیتال را به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از خشونت علیه زنان به رسمیت بشناسند و حمایت‌های عملی برای تأمین امنیت دیجیتال و اجتماعی زنان فراهم سازند. حضور و صدای زنان افغانستان، در خیابان و در فضای مجازی، نه تنها حق آنان، بلکه بخشی از مبارزه‌ی بزرگ‌تر برای عدالت و آزادی است.

همچنین بخوانید: نرگس سادات عضو جنبش زنان معترض از بند طالبان آزاد شد

نوشته های مرتبط :