تکرار تاریخ با ذهنیت فرسوده؛ روح امیر عبدالرحمان در تن طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالله دانش
1404/03/13
4:41 ب.ظ
بازدید: 17

پایگاه خبری تحلیلی روایت : سخنان اخیر ملا فاضل مظلوم، معاون وزارت دفاع گروه طالبان، درباره «سرکوب کامل بدخشان همانند پنجشیر»، موجی از خشم و تنفر مردم را برانگیخت. این اظهارات یادآور سیاست‌های خونین و سرکوب‌گرانه‌ دوران عبدالرحمان خان است؛ دوره‌ای که سرکوب، کشتار و حذف قوم‌ها، به‌جای ثبات، بذر نفرت و مقاومت در تاریخ افغانستان کاشت. روز گذشته، اظهارات تند و آشکار ملا فاضل، در خصوص برخورد شدید با مردم بدخشان، به یکی از مهم‌ترین سوژه‌های رسانه‌یی تبدیل شده بود. معاون وزارت دفاع گروه طالبان، در یک نشست محرمانه با فرماندهان پشتون‌تبار، بدخشان را تهدیدی جدی برای حاکمیت طالبان دانسته، خواهان خلع‌سلاح و سرکوب دایمی آن منطقه شد؛ سخنانی که به‌وضوح رویکرد یکدست‌سازی قومی و تمرکزگرایی خشن را تداعی می‌کنند. درسی که تاریخ می‌دهد این است که اگر سرکوب، کشتار و ترس می‌توانستند افغانستان را در قبضه قوم یا جریان خاصی دراورد، عبدالرحمان خان با آن خشونت بی‌مانند، موفق می‌شد این کار را کند. او نه تنها مخالفان خود را سرکوب کرد، بلکه بخش عظیمی از اقوام هزاره و تاجیک را قتل‌عام کرد، عبدالرحمان خان هم مانند طالبان، از آموزه‌های دینی برای توجیه قتل مردم عام استفاده کرد و منارهایی از سر انسان‌ها ساخت. اما نتوانست روح تنوع‌طلب، عدالت‌خواه و مقاومت‌گر مردم این سرزمین را نابود کند.

سخنان اخیر ملا فاضل مظلوم، معاون وزارت دفاع گروه طالبان، درباره «سرکوب کامل بدخشان همانند پنجشیر»، موجی از خشم و تنفر مردم را برانگیخت. این اظهارات یادآور سیاست‌های خونین و سرکوب‌گرانه‌ دوران عبدالرحمان خان است؛ دوره‌ای که سرکوب، کشتار و حذف قوم‌ها، به‌جای ثبات، بذر نفرت و مقاومت در تاریخ افغانستان کاشت.
روز گذشته، اظهارات تند و آشکار ملا فاضل، در خصوص برخورد شدید با مردم بدخشان، به یکی از مهم‌ترین سوژه‌های رسانه‌یی تبدیل شده بود. معاون وزارت دفاع گروه طالبان، در یک نشست محرمانه با فرماندهان پشتون‌تبار، بدخشان را تهدیدی جدی برای حاکمیت طالبان دانسته، خواهان خلع‌سلاح و سرکوب دایمی آن منطقه شد؛ سخنانی که به‌وضوح رویکرد یکدست‌سازی قومی و تمرکزگرایی خشن را تداعی می‌کنند.
درسی که تاریخ می‌دهد این است که اگر سرکوب، کشتار و ترس می‌توانستند افغانستان را در قبضه قوم یا جریان خاصی دراورد، عبدالرحمان خان با آن خشونت بی‌مانند، موفق می‌شد این کار را کند. او نه تنها مخالفان خود را سرکوب کرد، بلکه بخش عظیمی از اقوام هزاره و تاجیک را قتل‌عام کرد، عبدالرحمان خان هم مانند طالبان، از آموزه‌های دینی برای توجیه قتل مردم عام استفاده کرد و منارهایی از سر انسان‌ها ساخت. اما نتوانست روح تنوع‌طلب، عدالت‌خواه و مقاومت‌گر مردم این سرزمین را نابود کند.

طالبان هم در دوره نخست حاکمیت‌شان و هم امروز، تلاش دارند با همان منطق کهنه و سرکوب‌گرانه بر جغرافیای پیچیده و متکثر افغانستان سلطه یابند. اما تجربه نشان داده که پس از هر موج سرکوب، صدای مقاومت بلندتر شده است.
شمال کابل، به‌ویژه بدخشان و پنجشیر، نه خطه ساکت، بلکه خاستگاهی تاریخی برای آگاهی، عدالت و ایستادگی بوده‌اند. طرح طالبان برای مطیع‌سازی بدخشان، نه‌تنها به انسجام درونی این گروه لطمه خواهد زد، بلکه جرقه‌های جدیدی از اعتراض‌های ساختاری را در منطقه شعله‌ور خواهد کرد.
در پی معامله‌ای ننگین میان مسوولان دولت پیشین با گروه طالبان و آمریکایی‌ها، شمال افغانستان، به‌شمول بدخشان و پنجشیر به طالبان واگذار شد. این خیانت آشکار، نه نتیجه جنگ، بلکه محصول زدوبندهای پشت پرده بود.
با آن‌هم، پنجشیر به آسانی تسلیم نشد. طالبان ماه‌ها وقت صرف کردند تا خشن‌ترین نیروهای خود را برای سرکوب آن بسیج کنند، اما حتی با ارتکاب جنایت‌های جنگی، قتل‌عام غیرنظامیان و بی‌رحمی مطلق، نتوانستند اراده مردم را بشکنند.

پنجشیر هرگز مطیع نشد و بدخشان نیز سر خم نخواهد کرد. این حقیقتی است که گروه طالبان باید با آن کنار بیایند.
طالبان باید بدانند که استمرار قدرت با سرکوب نه ممکن است و نه پایدار. آنچه در تاریخ می‌ماند، حکومت‌هایی است که بر مبنای خواست مردم، تنوع قومی و اصول عدالت اجتماعی بنا شده‌اند.
اگر این گروه به‌راستی دغدغه بقا و ثبات دارد، باید از سیاست حذف و تک‌صدایی عبور کرده و به یک گفت‌و‌گوی ملی تن دهد. راه عبور از بحران افغانستان، نه در دیکتاتوری، که در دمکراسی، مشارکت و آشتی ملی نهفته است.
دوران سلطه با تفنگ، گذشته است؛ آینده از آنِ کسانی‌ست که صدای مردم را می‌شنوند، نه آن‌هایی که بر آن آتش می‌ریزند.

نوشته های مرتبط :