ما خود قهرمانِ داستانیم، نه ترامپ!

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/08/17
1:53 ب.ظ
بازدید: 33

پایگاه خبری تحلیلی روایت : یکی از ملت‌هایی که در چند ماهِ اخیر به شدت روند انتخابات ریاست جمهوری را دنبال می‌کرد، ملتِ افغانستان بود. اخبار مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به دلیل تاثیرگذاری سیاست‌های آن کشور بر نظام بین‌المللی، سایر ملل دنیا نیز دنبال می‌کنند، اما داستان مردم افغانستان فرق می‌کند. عمده‌ترین فرق و تفاوتش این است که این‌جا ملتی منتظر است که اگر ممکن باشد باز یک نیروی خارجی، مشخصاً آمریکا، با توپ و تانک و جنگنده بیاید تا ما را از شر ظلم و ستم طالبان نجات دهد و حکومت این گروه ستم‌گر را سرنگون کند.

یکی از ملت‌هایی که در چند ماهِ اخیر به شدت روند انتخابات ریاست جمهوری را دنبال می‌کرد، ملتِ افغانستان بود. اخبار مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به دلیل تاثیرگذاری سیاست‌های آن کشور بر نظام بین‌المللی، سایر ملل دنیا نیز دنبال می‌کنند، اما داستان مردم افغانستان فرق می‌کند. عمده‌ترین فرق و تفاوتش این است که این‌جا ملتی منتظر است که اگر ممکن باشد باز یک نیروی خارجی، مشخصاً آمریکا، با توپ و تانک و جنگنده بیاید تا ما را از شر ظلم و ستم طالبان نجات دهد و حکومت این گروه ستم‌گر را سرنگون کند.
این انتظار از کجا سرچشمه می‌گیرد و چرا ملت ما به جای اتکا به خود و نیروهای داخلی، منتظر یک منجی بیرونی استند؟
من فکر می‌کنم عمده‌ترین عامل این انتظار بیهوده و بی‌جا، در نگرش سنتی و جهان‌بینی قبیله‌ای ما نهفته است. افغانستان یک کشور سنتی و قبیله‌ای است. کارل ریموند پوپر در باره‌ی نگرش انسان قبیله‌ای نسبت به محیط و اطرافش می‌گوید که یک جهان‌بینی بسته و جادویی است و فکر می‌کند همان‌گونه‌ای که قوانین طبیعی غیرقابل تغییر است، محیط اجتماعی و سیاسی نیز دگرگونی‌ناپذیر می‌باشد. اگر بخواهیم تفاوت جهان‌بینی سنتی با جهان‌بینی جوامع توسعه‌یافته را خوب‌تر توضیح بدهیم، باید به این سخن ماریانا گروندونا اشاره کنیم که می‌گوید: «در فرهنگ‌های مترقی، زندگی همان چیزی است که ما باعث رخ دادن آن می‌شویم، یعنی ما قهرمان داستان استیم. در فرهنگ‌های مخالف توسعه، زندگی چیزی است که برای ما رخ می‌دهد یعنی ما در برابر آن تسلیم استیم.»
آن‌چه این جهان‌بینی را در میان ما در طول بیست سال گذشته بیش از حد تقویت کرد، تبلیغ ایدیولوژی استعماری توسط غربی‌ها در افغانستان بود. جامعه‌شناسان، ایدیولوژی استعماری را عبارت از باورهایی می‌دانند که بر اساس آن، نژاد استعمارگر برتر و توان‌مندتر و بومیان فرودست تلقی می‌گردد. اصحاب این ایدیولوژی تبلیغ می‌کنند که اگر نژاد برتر بر رهبری و قیمومیتش بر ملت‌های عقب‌افتاده ادامه ندهد و آن‌ها را به حال خود واگذارد، بومیان نمی‌توانند به زندگی نرمال و عادی ادامه بدهند.
گی‌روشه، جامعه‌شناس غربی، هدف از تبلیغ این ایدیولوژی را ایجاد جامعه درمانده و اتباع کناره‌گیر و حاشیه‌نشین در میان بومیان می‌دانند.
متاسفانه رسانه‌های غربی در بیستِ سال گذشته، چنین ایدیولوژی را در میان مردم افغانستان تبلیغ کردند. هدف آن‌ها از تبلیغِ این ایدیولوژی، توجیه حضور نظامی و سیاسی شان در افغانستان بود.
ترویج این ایدیولوژی در کنار آن جهان‌بینیِ سنتی باعث گردید که مردم افغانستان هیچ نقش و عاملیتی برای خود در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور قایل نبوده و همیشه چشم‌انتظار یک منجیِ موهوم و بیرونی باشند. یا به تعبیر دیگر: چشم‌انتظار یک نیروی بیرونی که مجهز با توپ و تانک و هواپیماهای جنگنده باشد و بیاید این ملت را از شر نیروهای داخلی نجات دهد.
کم‌ترین پیامدی چنین تفکری در میان مردم ما این بوده است که مردم اعتماد به نفس خود را کاملا از دست بدهند و در مبارزه با ظلم و ستم، دست به هیچ تحرک نزنند.
همین که در سه سال گذشته، هیچ اعتراض جدی‌ای در داخل افغانستان علیه طالبان صورت نگرفت، علتش در همین امر نهفته است. خود مردم نه حق خود را مطالبه می‌کنند و نه کاری دیگری. فقط منتظراند که یک نیروی خارجی بیاید و به مشکلات پایان ببخشد.

همچنین بخوانید: برگه‌ی از تاریخ؛ حوادث و رخدادهای سال ۱۳۷۶ خورشیدی

نوشته های مرتبط :