سراج‌الدین حقانی چه تفاوتی با بقیه رهبران طالبان دارد؟

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/08/05
12:17 ب.ظ
بازدید: 180

پایگاه خبری تحلیلی روایت : زلمی خلیل زاد نماینده ویژه پیشین امریکا در افغانستان که نقش اساسی در تحویل افغانستان به طالبان داشت، در واکنش به مطلب نیویارک تایمز، گفته که در کنار سراج الدین حقانی محمد یعقوب و عبدالغنی برادر از رهبران میانه رو طالبان هستند که می شود جهان با آنان معامله کند. اما در طرف مقابل مخالفان طالبان از جمله جبهه مقاومت ملی واکنش تند به گزارش نیویارک تایمز نشان داده است. علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت گفته است که “شرم بر کسانی که سعی دارند طالبان را سفیدنمایی کنند و به سود آنها لابی کنند”.با توجه به گذشته ۲۰ سال جنگ طالبان و همچنین سه سال حاکمیت این گروه و برجستگی نقش شاخه حقانی در ساختار طالبان، به راستی گروه حقانی میانه رو بوده و انعطاف پذیر می باشد؟

پس از مطلب اخیر نیویارک تایمز راجع به سراج الدین حقانی که به نوعی سفید نمایی طالبان است؛ این مسئله با واکنش‌های از سوی مخالفان و موافقان طالبان در زمینه معرفی شخصیت سراج الدین حقانی و عملکرد وی مواجه گردید.

زلمی خلیل زاد نماینده ویژه پیشین امریکا در افغانستان که نقش اساسی در تحویل افغانستان به طالبان داشت، در واکنش به مطلب نیویارک تایمز، گفته که در کنار سراج الدین حقانی محمد یعقوب و عبدالغنی برادر از رهبران میانه رو طالبان هستند که می شود جهان با آنان معامله کند.

اما در طرف مقابل مخالفان طالبان از جمله جبهه مقاومت ملی واکنش تند به گزارش نیویارک تایمز نشان داده است. علی میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت گفته است که “شرم بر کسانی که سعی دارند طالبان را سفیدنمایی کنند و به سود آنها لابی کنند”.

با توجه به گذشته ۲۰ سال جنگ طالبان و همچنین سه سال حاکمیت این گروه و برجستگی نقش شاخه حقانی در ساختار طالبان، به راستی گروه حقانی میانه رو بوده و انعطاف پذیر می باشد؟
در این زمینه چند نکته قابل توجه است:

اول؛ یادم است که در ۱۷ سنبله سال گذشته (۱۴۰۲) وقتی سراج الدین حقانی برای نخستین‌بار به ولایت بامیان رفت؛ در جمع بزرگان محلی این ولایت اتحاد و همدلی را ضرورت امروز جامعه افغانستان دانسته و بر اتحاد شیعه و سنی تاکید کرد. البته این در حالی است که با نگاه دقیق به سخنان حقانی در می‌یابیم که هدف وی از حفظ اتحاد، احتمالا اطاعت تام جامعه تشیع و هزاره‌ها از حاکمیت طالبان است. چون اگر منظور وی اتحاد بر مبنای برادری و برابری باشد؛ با احتساب دقیق بررسی تشکیلات حکومتی طالبان، چگونه می‌شود که بر اتحاد یک طرفه باورمند بود و شد و آن را حفظ کرد؟ وی در حالی از اتحاد و همدلی و پیشرفت افغانستان و آزادی ها سخن می گوید و خود را جلو دوربین نیویارک تایمز فرد میانه رو معرفی می‌کند که در تشکیلات کابینه امارت طالبان یک نفر از پیروان مذهب تشیع به عنوان وزیر حتی به صورت نمادین حضور ندارد؛ در حالیکه همه می‌دانیم شیعیان حداقل یک چهارم جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند. و اگر قرار بر اتحاد و برادری و میانه روی باشد، زمینه نخست آن تامین عدالت اجتماعی و سیاسی از بالا به پایین است و حقانی به عنوان قدرت‌مندین فرد بعد از ملا هبت‌الله این توان را دارد که یک هزاره و شیعه را با میانه روی که مدعی است، در حکومت بگمارد.

همچنین بخوانید: وجدان شرقی؛ از همکاری بی‌شرمانه‌ای چاپلوسان، تا ذوق‌زدگی طالبان

دوم؛ حقانی بیشتر از بعضی رهبران طالبان به جنگ رسانه‌ای باور دارد. مصاحبه‌های او با رسانه‌های مطرح جهان و همچنین ویدیوهای که هرازگاهی از وقایع و جنگ‌های گذشته اش منتشر می‌کند، مبیین این امر است. طالبان در کل و گروه حقانی به صورت خاص در بیست سال گذشته تیم رسانه‌ی قدرت مندی را ایجاد کردند. معرفی حقانی به عنوان فرد میانه رو و قابل اتکا برای تعامل با جهان مهمترین دلیل اش همین مسئله حضور او در رسانه‌ها و مخالفت‌های ضمنی او با بعضی از تصامیم رهبر طالبان است.

سوم؛ بسیاری‌ها اختلافات درونی طالبان را به معنی میانه‌روی و انعطاف بعضی از افراد و رهبران طالبان معرفی کردند. بدون شک هر گروهی به اندازه طالبان و شبیه این گروه که متشکل از گروه‌ها و دسته‌های مختلف است، اخالافات درونی بی شماری دارد. وقتی هم که مسئله ایدولوژی مبتنی بر دین و تفسیر و تاویل از آن مطرح باشد، قطعا این اختلاف بزرگتر هم می شود. همین چند روز پیش وقتی مسئله صدور فتوای عدم نمایش زنده جان مطرح گردید، جناح حقانی با انتشار تصویری از جلال الدین حقانی و همچنین سراج الدین حقانی به نوعی فتوای رهبر طالبان را به چالش کشید. این مسئله قبل از این‌که میانه روی باشد، اختلافات درونی برای اقتدارگرایی است. زیرا همه از گذشته شبکه حقانی و همچنین رادیکالیسم که جلال الدین حقانی در دوره جهاد ترویج می‌کرد، آگاهی داریم. بنا مسائل اختلافی نمی تواند به معنی میانه روی ترویج شود.

چهارم؛ تبلیغات: یکی از مهمترین تفاوت‌های گروه حقانی با طالبان تبلیغات گسترده رسانه‌ای است. سراج الدین حقانی با اتکا به رسانه و حضور در آن، تلاش دارد چهره متعادل از خود به جهان و مردم افغانستان نشان دهد. او بر خلاف رهبر طالبان که هرگز در رسانه ظاهر نشده، با تیم تبلیغاتی اش بسیار فعال و موفق عمل کرده است. حقانی با حضور در رسانه، رابطه با جهان و سیاست خارجی و برای بقا طالبان و شاخه خود تلاش کرده است. سراج الدین حقانی می‌داند که در زمان جهاد علیه شوروی و پس از آن یکی از ضعف‌های حزب اسلامی مولوی خالص که پدر او عضو ارشدش بود، عدم تعامل با جهان بود. از همین رو وی تا رویکرد فعال تر در رسانه و سیاست خارجی چهره کاریزما از خود معرفی کند.

همچنین بخوانید: جبهه مقاومت ملی: یک طالب را در نورستان کشتیم

نویسنده: غلام رضا سادات

نوشته های مرتبط :