ماندن یا رفتن؛ کدام تصمیم به نفع افغانستان بود؟

دسته: تحلیل
نویسنده: احمد فرزاد
1403/06/18
12:08 ب.ظ
بازدید: 16

پایگاه خبری تحلیلی روایت : پس از سقوط کابل در اسد ۱۴۰۰ و بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان در میانه یکی از مهم‌‌ترین تحولات تاریخی خود قرار گرفت. این تحول باعث شد تا بسیاری از سیاستمداران، فعالان حقوق بشر، و چهره‌های برجسته‌ی جامعه مدنی کشور را ترک کنند. اما این خروج گسترده پرسشی اساسی را در ذهن مردم و ناظران بین‌المللی به وجود آورد؛ آیا ماندن و مبارزه کردن از داخل به نفع افغانستان بود یا خروج و تلاش برای تغییر وضعیت از بیرون؟

پس از سقوط کابل در اسد ۱۴۰۰ و بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان در میانه یکی از مهم‌‌ترین تحولات تاریخی خود قرار گرفت. این تحول باعث شد تا بسیاری از سیاستمداران، فعالان حقوق بشر، و چهره‌های برجسته‌ی جامعه مدنی کشور را ترک کنند. اما این خروج گسترده پرسشی اساسی را در ذهن مردم و ناظران بین‌المللی به وجود آورد؛ آیا ماندن و مبارزه کردن از داخل به نفع افغانستان بود یا خروج و تلاش برای تغییر وضعیت از بیرون؟

فوزیه کوفی، معاون سابق پارلمان افغانستان و یکی از اعضای هیئت مذاکره‌کننده با طالبان، معتقد است که خروج سیاستمداران و فعالان از کشور یک اشتباه بزرگ بود. او در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها تأکید کرد که باید در کابل می‌ماندند و در برابر طالبان مقاومت می‌کردند. به گفته او، حتی اگر ماندن به معنای زندانی شدن یا تحمل محدودیت‌های شدید می‌بود، سیاستمداران و نخبگان نباید افغانستان را ترک می‌کردند. او معتقد است که ترک کشور به معنای رها کردن مردمی‌بود که در آن زمان بحرانی به رهبری نیاز داشتند.

خانم کوفی به‌عنوان یک فعال حقوق زنان و یکی از چهره‌های برجسته سیاسی، به این نظر است که سیاستمداران می‌توانستند با حضور در داخل کشور به نوعی مقاومت مدنی علیه طالبان دست بزنند و فضای سیاسی را تا حدی پویا نگه دارند. به‌ویژه در شرایطی که طالبان به‌طور کامل احزاب سیاسی و فعالیت‌های آزادانه‌ی مدنی را ممنوع کرده‌اند، حضور سیاستمداران ممکن بود تأثیری بازدارنده داشته‌باشد.

یکی از پیامدهای فوری خروج سیاستمداران و نخبگان افغانستان، ایجاد خلاء در فضای سیاسی و مدنی کشور بود. با خروج این چهره‌ها، طالبان توانستند بدون مواجهه با مقاومت سازمان‌یافته، کنترل کامل کشور را به دست گیرند و سیاست‌های سخت‌گیرانه و سرکوبگرانه خود را بر جامعه تحمیل کنند.

همچنین بخوانید: طالبان یک استاد دانشگاه را در کابل بازداشت و لت‌وکوب کردند

با این حال، سیاستمدارانی که در افغانستان ماندند، با محدودیت‌های شدیدی از سوی طالبان روبه‌رو شدند و عملاً هیچ فضای سیاسی برای آن‌ها باقی نمانده‌است و ظاهرا کاری از آن‌ها ساخته نیست. برخی از آن‌ها در دامان طالبان افتاده‌اند و برخی دیگر هم در گوشه‌ی افتاده‌اند. نه توان اعتراض به سیاست‌های طالبان را دارند و نه هم اراده‌ی جدی برای تغییر وضعیت.

از سوی دیگر، برخی معتقدند که خروج از افغانستان تصمیم درستی بود. از نظر آن‌ها، ماندن در افغانستان تحت حکومت طالبان نه تنها خطر جانی داشت، بلکه هیچ تضمینی برای امکان فعالیت سیاسی یا مدنی وجود نداشت. طالبان در گذشته نشان داده‌اند که مخالفان خود را بی‌رحمانه سرکوب می‌کنند. نمونه‌های متعددی از دستگیری، شکنجه و حتی اعدام مخالفان طالبان در دوره‌های قبلی حکومت آن‌ها وجود دارد. در چنین شرایطی، برای بسیاری از نخبگان، خروج از کشور تنها راه برای ادامه فعالیت و زنده نگه‌داشتن صدای اعتراض بود.

اکنون که طالبان کنترل افغانستان را در دست دارند، این سوال مطرح می‌شود که آیا نخبگان می‌توانند از بیرون از کشور به مبارزه ادامه دهند یا باید به داخل بازگردند؟ برخی‌ها بر این باور اند که اشتباه خروج از افغانستان را می‌توان با کار جمعی جبران کرد. آن‌ها معتقدند که با همبستگی بین‌المللی و تلاش‌های مشترک، می‌توان تغییری در وضعیت کشور ایجاد کرد.

از سوی دیگر، طالبان نشان داده‌اند که تمایلی به مشارکت دادن مخالفان سیاسی در حکومت ندارند. بنابراین، ماندن در افغانستان می‌توانست با خطرات جدی همراه باشد. در عین حال، خروج از کشور به معنای جدا شدن از مردم و محیطی است که نیازمند تغییر و حمایت بود/است.

همچنین بخوانید: احمد مسعود خواستار کمک فوری به سیلاب‌زدگان شد

در نهایت، تصمیم به ماندن یا رفتن یک انتخاب فردی بود که هر سیاستمدار و فعال مدنی با آن روبه‌رو شد. هر کدام از این انتخاب‌ها مزایا و معایب خود را دارد. کسانی که ماندند، با خطرات جانی و محدودیت‌های شدید مواجه شدند، و آن‌هایی که رفتند، گرفتار مسایل دیگری شدند و شماری اکنون از دور به دنبال راهی برای کمک به تغییر وضعیت هستند. به نظر می‌رسد پاسخ این سوال که کدام تصمیم به نفع افغانستان بود، در آینده و با توجه به تلاش‌های جمعی از داخل و خارج کشور مشخص خواهد شد. افغانستان همچنان به مقاومت و حمایت‌های داخلی و بین‌المللی نیاز دارد و سرنوشت آن در دستان مردم باقی است.

نوشته های مرتبط :