دیالکتیک صعود و زبان فارسی

دسته: اخبار فضای مجازی, تحلیل
نویسنده: دکتر نورمحمد نورنیا
1403/06/15
6:26 ب.ظ
بازدید: 35

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در این هم شکی نیست که زبان فارسی، زبانی‌ست ایرانی و یادگار ایران‌بودگی این سرزمین. اگرچه امروزه انسان‌ها را در چارچوب مرزهای معین سرزمینی تعریف می‌کنند، ولی این نمی‌تواند دلیل موجهی برای بریدن از خودبودگی انسان‌ها باشد. این زبان اگر ایرانی نامیده شود یا افغانستانی، زبانی‌ست که منِ فارسی‌زبان با آن شناخته می‌شوم و می‌اندیشم.

نیازی نیست به بدی‌خواه زبان فارسی توضیح داده شود که فارسی و دری دو نام برای یک زبان‌اند؛ همان‌طوری که “پرنیان، حریر، پرند” سه نام برای ابریشم‌اند.
در این هم شکی نیست که زبان فارسی، زبانی‌ست ایرانی و یادگار ایران‌بودگی این سرزمین. اگرچه امروزه انسان‌ها را در چارچوب مرزهای معین سرزمینی تعریف می‌کنند، ولی این نمی‌تواند دلیل موجهی برای بریدن از خودبودگی انسان‌ها باشد. این زبان اگر ایرانی نامیده شود یا افغانستانی، زبانی‌ست که منِ فارسی‌زبان با آن شناخته می‌شوم و می‌اندیشم.
ما فارسی‌زبانان، افغانستانی هستیم و طالبان برخلاف ادعای وطن‌دوستی و زیست مسالمت‌آمیز باهمی اقوام می‌خواهند مُهر بیگانه‌بودن بر پیشانی بخش عظیمی از اتباع این کشور بزنند و خطوط تفرقه میان مردم را ضخیم‌تر بسازند.
هرازگاهی که سخن از ستیز با یک فرهنگ و زبان و مردم در میان می‌آید، می‌توان آن را همچون تلنگری فرض کرد و توجه‌ی دوباره معطوف کرد بر مساله‌ی زبان و هویت و…. برخورد احساسی و شعاری به هیچ صورت کافی و کمک‌کننده نیست. شعاردادن اگر سودی ناچیز هم داشته باشد، اساساً هدفی جز تخلیه‌ی روانی شخص شعاردهنده را دنبال نمی‌کند. بنابراین، بهترین مواجهه با ستیزه‌جویی، استفاده‌ی منفعت‌طلبانه از آن است.
زیگموند فروید، دانشمند روانکاو نخستین‌بار مساله‌ی صعود/تصعید را مطرح کرده است. به نظر او شخصیت انسان متشکل است از: خود و فراخود. “خود” بخشی از روان است که در اختیار ما قرار دارد و ما آن را می‌توانیم مهندسی کنیم، اما بخشی دیگر از روان که او “فراخود” نامیده، ته‌نشین‌شده‌ی وجود آدمی است و به اشکال مختلف بر انسان حکم می‌راند. خود و فراخود در نظر او بسیار جاها در تعارض قرار می‌گیرند و فراخود که ضمیر ناخودآگاه هم گفته شده، چه بسا موجب آزار خود انسان می‌شود. انسان نمی‌تواند از زیر اثر فراخود برون بیاید؛ اما به نظریه‌ی فروید، کاری که می‌تواند بکند این است که نیروی ایجادشده در ضمیر خود را می‌تواند به صورت هنر برون بیارد و خودش را برهاند از گرفتاری. این‌طوری هم رهایی یافته و هم کاری مفید انجام داده است.
در برابر مخالفت‌های بدی‌خواهان زبان و فرهنگ فارسی، بهترین رویکرد همین است. به جای شعار یا مواجهه‌به‌مثل، گاردِ ایجادشده در وجودمان را که نیرویی‌ست می‌توان به نفع زبان و فرهنگ و هویت به کار گرفت. استراتژی‌استفاده از این نیرو “ترک غفلت و خوش‌خیالی” است. این‌که زبان فارسی چه گذشته‌ای دارد و چه تعداد گویشور در جهان به آن تکلم می‌کنند و… نباید فریب‌مان بدهد. باید به آن بپردازیم؛ خلق اندیشه کنیم؛ خیال‌های بکر بیافرینیم؛ پژوهش کنیم و در گفتار و نوشتار به صورت درست به کار بگیریم.

نوشته های مرتبط :