چرا اسراییل از انتخاب سنوار ناراحت است/ “سنوار” چهره عملگرا و ضد معامله

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/05/17
10:40 ق.ظ
بازدید: 216

پایگاه خبری تحلیلی روایت : جنبش مقاومت اسلامی حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که یحیی سنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی این جنبش به جانشینی شهید اسماعیل هنیه انتخاب شده است. به گفته خالد قدومی، تمامی اعضای دفتر سیاسی حماس به اتفاق آرا آقای سنوار‌ را به ریاست این جنبش برگزیدند. برای بسیاری شاید سنوار چهره ناشناخته باشد؛ از این رو در این نوشته اطلاعات مختصری را راجع به رهبر جدید حماس جمع آوری نمودیم.

جنبش مقاومت اسلامی حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که یحیی سنوار به عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی این جنبش به جانشینی شهید اسماعیل هنیه انتخاب شده است. به گفته خالد قدومی، تمامی اعضای دفتر سیاسی حماس به اتفاق آرا آقای سنوار‌ را به ریاست این جنبش برگزیدند. برای بسیاری شاید سنوار چهره ناشناخته باشد؛ از این رو در این نوشته اطلاعات مختصری را راجع به رهبر جدید حماس جمع آوری نمودیم.

یحیی سنوار کیست؟
یحیی سنوار در سال ۱۹۶۲ در کمپ پناهندگان خان یونس در جنوب نوار غزه به دنیا آمد؛ خان یونس منطقه‌ای در نوار غزه است که در آن زمان و تا قبل از جنگ ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل تحت حاکمیت مصر قرار داشت. گفته شده خانواده پدری او در طول دورانی که اعراب به آن «نکبة» یا «نکبت» می‌گفتند مجبور شده بودند از شهر المجدل خارج شوند و به نوار غزه بروند. صدها هزار نفر از فلسطینی‌ها در دوره «نکبت» که همزمان با تاسیس اسرائیل در ۱۹۴۸ می باشد، از خانه‌های خود آواره شدند و درحالی‌که اغلب خانه، زمین و دارایی‌هایی داشتند، در نهایت زندگی سخت، فقیرانه و پر از محرومیت را در اردوگاه‌های پناهندگی گذراندند. اسرائیل بعدها نام این شهر را به «اشکلون» تغییر داد.
زمانی که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ توانست تمامی کشورهای عرب منطقه را شکست دهد و نوار غزه را به اشغال خود دربیاورد، سنوار تنها ۵ سال داشت. هم رزمان او می‌گویند هربار که سنوار می‌خواهد از اشغالگری اسرائیل صحبت کند به روزهایی بازمی‌گردد که کودکی سختی را در کمپ پناهندگان می‌گذراند و خانواده او باید برای زنده نگه داشتن سنوار و خواهران و برادرانش می‌جنگیدند.
تجربه زیستن در سایه اشغالگری اسرائیلی‌ها باعث شد سنوار که در سال‌های بعد نیز زخم‌های عمیقی از اسرائیلی‌ها خورد، در دشمنی با (رژیم) اسرائیل پافشاری بیشتری نسبت به برخی همدوره‌ای‌های خود داشته باشد.

از شرکت در حملات علیه صهیونیست تا رفتن به زندان
سنوار دوره مکتب و دانشگاه را در غزه گذراند و در سال ۱۹۸۲ با مدرک لیسانس در رشته ادبیات عربی از دانشگاه غزه فارغ‌التحصیل شد. به گفته دوستان و نزدیکانش او در دوره دانشجویی مشارکت زیادی در فعالیت‌های سیاسی و اعتراضی داشت و با جریان‌های ملی‌گرای فلسطینی و جریان‌های اسلامی ارتباط گرفته بود.
در سال ۱۹۸۵ یعنی در دوره‌ای که هنوز جنبش حماس تأسیس نشده بود، سنوار نهاد کوچکی به نام «المجد» را تأسیس کرد که هدفی مشخص داشت. این سازمان کوچک تلاش می‌کرد فلسطینی‌هایی که با اسرائیل همکاری کرده و اطلاعات جنبش‌های فلسطینی را در اختیار اسرائیلی‌ها قرار می‌دادند، شناسایی کند و در مرحله بعد آن‌ها را هدف قرار دهد.
با تأسیس حماس در سال ۱۹۸۷، المجد در ساختار اطلاعاتی حماس ادغام شد. سنوار جوان ۲۵ ساله در آن زمان با شیخ احمد یاسین یکی از مؤسسان حماس روابط نزدیکی داشت و او را «راهنما» و «دوست» خود می‌نامید. بسیاری از مورخین می‌گویند شیخ احمد یاسین تأثیر بسیار زیادی بر سنوار داشت و این تأثیر هنوز هم در تصمیمات و تفکر سنوار قابل مشاهده است. شیخ احمد یاسین در سال ۲۰۰۴ توسط اسرائیل ترور شد.
روایت‌هایی که از این دوره از زندگی سنوار وجود دارد می‌گوید او در فعالیت‌های مربوط به انتفاضه اول بسیار فعال بود. “انتفاضه اول فلسطین یا انقلاب سنگ، شکلی از اشکال اعتراض مردم فلسطین علیه اوضاع نابسامان مردم فلسطین در اردوگاه‌ها، افزایش بیکاری، تبعیض نژادی و سرکوب مردم فلسطین به دست دولت اسرائیل بود که انتفاضه سنگ نیز نامیده‌شد چون سنگ، ابزار اصلی استفاده شده در آن بود”. همچنین در این دوره سنوار اعتراضات شرکت می‌کرد، در عملیات‌های اطلاعاتی حماس شرکت می‌کرد و یک لحظه از تلاش در این مسیر دست بر نمی‌داشت. یحیی سنوار که پیش‌تر یک بار در سال ۱۹۸۲ در دوره دانشجویی از سوی اسرائیلی‌ها بازداشت شده بود، در سال ۱۹۸۸ یک بار دیگر بازداشت شد. او چند هفته‌ای در بازداشت بود و پس از آزادی به فعالیت‌های خود ادامه داد. چند ماه بعد اسرائیلی‌ها یک بار دیگر سنوار را بازداشت کردند اما این بار او به اتهام قتل ۴ فلسطینی، از سوی دادگاهی در اسرائیل به حبس ابد محکوم شد و به زندان افتاد و حدود ۲۲ سال را در زندان سپری کرد.

همچنین بخوانید: تلاش کابینه اسرائیل برای توافق جدید و مبادله اسیران

سنوار در زندان زبان عبری آموخت طوریکه گفته می شود مانند زبان اصلی آن را صحبت می‌کند. گفته شده او همچنین تمام کتاب‌هایی که درباره شخصیت‌های تأثیرگذار اسرائیل و جنبش صهیونیست نظیر مناخیم بگین، ولادیمیر ژابوتینسکی و اسحاق رابین نوشته شده بود، خوانده است. این نکته را هم در بسیاری از وبسایت‌ها خواندم که بخشی از شخصیت سنوار در مبارزه جدی تر با اسراییل در زندان شکل گرفت. زیرا او خود و فلسطینان همراه وی که زندانی بودند مورد انواع توهین و تحقیر قرار گرفته و نصف زمان زندان را در سلول‌ انفرادی گذارند.

آزادی سنوار و بیش از ۱۰۰۰ فلسطینی در برابر یک اسرائیلی
یحیی سنوار که به ۴ بار حبس ابد محکوم شده بود و روی کاغذ آزادی او ممکن به نظر نمی‌رسید اما مجموعه‌ای از تحولات و یک عملیات حماس که به اسیر شدن یک سرباز اسرائیلی به نام گیلاد شالیت منجر شد، همه چیز را تغییر داد.
۲۵ جون ۲۰۰۶، نیروهای حماس در عملیاتی که محمد سنوار، از فرماندهان نظامی حماس و برادر کوچک‌تر یحیی سنوار در آن نقش داشت، گیلاد شالیت، یک سرباز اسرائیلی را اسیر و به داخل نوار غزه منتقل کردند. شالیت برای ۵ سال در نوار غزه زندانی بود و سرانجام طی توافق تبادل زندانیان میان دولت وقت (رژیم) اسرائیل که آن زمان هم بنیامین نتانیاهو نخست وزیر بود و حماس در سال ۲۰۱۱ در ازای آزادی ۱۰۲۷ زندانی فلسطینی که سنوار هم جز آنان بود، این سرباز اسراییلی آزاد شد. در واقع ارشدترین و مشهورترین زندانی که در آن زمان از زندان‌های (رژیم) اسرائیل رهایی یافت، یحیی سنوار بود که به نوار غزه بازگشت.

همچنین بخوانید: سلاح‌ خوب و سلاح بد؛ رفتار دوگانه غرب در قبال فلسطین و اسرائیل

انتخاب در کادر رهبری حماس
سنوار که با تجربه زیاد از مواجهه با اسرائیلی‌ها و با دانش زیاد زبانی و سیاسی از اسرائیل به غزه بازمی‌گشت در زمان آزادی ۴۹ سال سن داشت و آماده بود که خیلی زود به رده‌های ارشد رهبری حماس برسد. یعنی ۲۲ سال زندان با وجود درد و غم عمیق، وی را به پختگی رسانده بود.
او در زمان بازگشت محبوبیت زیادی میان مردم غزه داشت و خیلی زود توانست پله‌های ترقی را در درون ساختار حماس طی کند و به رده‌های ارشد فرماندهی و رهبری سیاسی در این گروه برسد.
سنوار در یکی از اولین سخنرانی‌ها پس از آزادی از زندان‌های (رژیم) اسرائیل خواستار اقدامات فوری حماس برای آزادی باقی زندانیان فلسطینی در بند اسرائیل شد: «آزادسازی زندانیان و شیوه‌هایی که برای این امر می‌توان استفاده کرد باید خیلی زود به یک برنامه عملی برای حماس تبدیل شود.»
او که سال‌ها زندانی بود و از رنج زندانیان آگاهی داشت به این مسئله متعهد ماند و بعدها نیز از جمله در ۷ اکتبر از اسیر کردن اسرائیلی‌ها برای مبادله آن‌ها با زندانیان فلسطینی به‌عنوان یک راه برای آزادسازی فلسطینی‌ها استفاده کرد.
۶ سال پس از آزادی، سنوار در سال ۲۰۱۷ با تصدی مقام رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه به ارشدترین مقام حماس در غزه تبدیل شد و بر اساس یک مصاحبه او با الجزیره، وعده داد که نوار غزه سیاست «مقاومت صلح‌آمیز و مردمی» را در پیش خواهد گرفت. او در سال ۲۰۲۱، برای یک دوره ۴ ساله دیگر به‌عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در غزه انتخاب شد.

نکته جالب در مورد یحیی سنوار این است که گفته شده وی جامعه اسرائیل را به خوبی می‌شناسد. اساسا به همین دلیل هم گفته می‌شود که این شناختِ وی در نوع رویکرد جنبش حماس به ویژه در حوزه رسانه‌ای و تبلیغاتی علیه رژیم اسرائیل نمود یافته است.
در جای خواندم که سنوار از جمله افرادی بوده که به صورت ریشه‌ای معتقد است شکست دادن اسرائیل میسر نمی‌شود مگر اینکه مزدوران آن که بر پیکر ملت فلسطین خنجر می‌زنند، شناسایی و نابود شوند. او از همان ابتدای فعالیت‌های خود بر همین هدف متمرکز شد و در دوران شیح احمد یاسین، تشکیلات امنیتی حماس تحت مدیریت وی قرار داشت و اتفاقا شماری از نفوذی‌ها و جاسوسان رژیم اسرائیل نیز در این دوره شناسایی و نابود شدند.
تشکیلات امنیتی تحت مدیریت سنوار به تدریج به قدری قدرت گرفت که در مقام یک تشکیلات ضدجاسوسی، اشراف قابل ملاحظه‌ای را بر تحرکات رژیم اسرائیل و جاسوسان آن پیدا کرد و حتی برخی افراد که در حماس فعالیت داشتند و به جاسوسی برای اسرائیل می‌پردارختند را نیز شناسایی و با آن‌ها برخورد کرده است. گفته شده که همین قدرت و نفوذ یحیی سنوار بود که سبب شده اسرائیلی‌ها خیل زود وی را بازداشت کنند. امری که موجب شد وی ۲۳ سال از عمر خود را در زندان‌های اسرائیل بگذراند. یحیی سنوار پیوند‌های بسیار نزدیکی با شاخه‌های نظامی و امنیتی جنبش حماس دارد.

همچنین بخوانید: ایران: هر اقدامی علیه جمهوری اسلامی با پاسخ ویران‌گر مواجه خواهد شد

چرا اسرائیل، یحیی سنوار را خطرناک می‌بیند؟
بسیاری از تحلیل گران بدین باور اند که از نگاه رژیم اسرائیل و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی آن یحیی سنوار، در مقایسه با دیگر رهبران حماس، چهره‌ای عمگرا‌ تر است. “مرکز سیاست‌ها و استراتژی اسرائیل” وابسته به مرکز هرتزلیا در گزارشی به این نکته اشاره می‌کند که یحی سنوار توانسته قواعد تقابل مقاومت فلسطین با اسرائیل را تغییر دهد.
عملیات سیف القدس که حماس به حمایت از قدس و ساکنان بیت المقدس وارد آن شد، نمودی عینی از رویکرد خاص سنوار در تقابل با اسرائیل است. این مرکز به رژیم اسرائیل توصیه می‌کند که دیر یا زود خود را آماده یک حمله بزرگ از جانب مقاومت فلسطین کند. توصیه‌ای که در قالب عملیات طوفان الاقصی رنگ واقعیت به خود گرفت و اسرائیل تا حد زیادی مهندسی این مساله را به یحیی سنوار نسبت می‌دهد.مقام‌های ارشد اسرائیلی به قدری در مورد ضرورت ترور یحیی سنوار سخنرانی و موضع گیری کرده اند که به نظر می‌رسد دیگر نمی‌توانند از این موضوع عقب نشینی کنند. این رویکرد در نوع خود موجب شده تا ترور یحیی سنوار، به یک مساله حیثیتی برای رژیم اسرائیل تبدیل شود. روز گذشته هم و بلافاصله پس از اعلام انتخاب سنوار به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس، مقامات ارشد رژیم اسراییل در توییت‌های تهدید به ترور وی نمودند.
سنوار تاکنون حداقل از ۶ حمله تروریستی از سوی رژیم اسراییل به جان وی، جان سالم بدر برده است. حالا اما یحیی سنوار و دستگاه‌های امنیتی جنبش حماس اکنون در معرض یک آزمون بسیار بزرگ قرار (حفاظت از جان رئیس دفتر سیاسی حماس) گرفته اند. به نظر می‌رسد هم یحیی سنوار و هم جنبش حماس در کلیت خود، انتظار سناریوی جاری یعنی تشدید حملات تروریستی به جان وی را دارند. بدون شک سنوار خود از این امر واقف است و راهی را که انتخاب کرده برای آزادی ملت‌ اش تا آخر خواهد رفت.

نوشته های مرتبط :