از زنان فیلسوف چه می‌دانید؟

دسته: تحلیل
نویسنده: محمد ایوب ایوب زاد
1403/02/29
12:44 ب.ظ
بازدید: 47

پایگاه خبری تحلیلی روایت : نویسنده‌ی کتاب «ملکه‌های فلسفه» در خصوص دیوتیما چنین آورده است: «زمانی که سقراط و دوستانش دور هم جمع بودند، آگاتون به عنوان میزبان از هر یک شخصیت‌های اصلی حاضر می‌خواهد در باره‌ی مفهوم عشق سخن گویند‌. سقراط پس از گوش دادن به صحبت‌ها و استلال‌های دوستانش می گوید دیوتیما از مانتیه در باب فلسفه‌ی عشق، به او تعلیم داده است و او را به عنوان زنی خردمند، فیلسوف و یک کاهنه توصیف می کند. هنگامی که سقراط دیوتیما را معرفی می کند، مدعی می شود که او طاعون آتن را پیش بینی کرده بود و به شهروندان آموزش داده بود که چگونه با قربانی کردن و انجام یک سری تشریفات خاص با موفقیت آن را به تعویق بیندازند.»

هرگاه حرف از فلسفه به میان می‌آید، ذهن مان به سَمت افلاطون، سقراط، ارسطو، کانت، هابز، رسو و ده‌ها فیلسوف مرد دیگر می رود و خیلی به ندرت در باره‌ی زنان فیلسوف فکر می کنیم.
«ملکه‌های فلسفه»، کتابی است که زندگی، آرا و نظریات مهم‌ترین فیلسوفان زن جهان را مورد بررسی قرار می دهد.
در این کتاب از شش زن فیلسوف دنیا یاد شده است و آرا و نظریات آنان مورد بررسی قرار گرفته است. اما کسی که برای من خیلی جالب بود و در باره‌ی آن بیشتر تحقیق کردم، «دیوتیما» بود.
دیموتیما را می‌توان استاد سقراط گفت. در ادامه می پردازیم به اینکه چرا استاد سقراط باید خطابش کرد. کسانی که به فلسفه علاقه دارند و کتاب‌های فلسفی، خصوصاً جمهوری افلاطون، را خوانده‌اند می دانند که افلاطون کسی بود که خیلی کم زیر بار دیگران می‌رفت و قناعت‌دادنش کار ساده نبود، اما دیوتیما، اولین خانم فیلسوف است که در کتاب «ضیافت» افلاطون که در باره عشق و زیبایی است و هم چنین یکی از برجسته ترین کتاب‌های فلسفی در باره‌ی عشق و زیبایی شناخته می‌شود، از دیوتیما یاد شده است و نظر به سخنانِ افلاطون که در مکالمه‌های که با دوستانش دارد، مشخص است که دیوتیما توانسته است با نگاه ژرف و دقیق در باره‌ی ماهیت عشق و دوست‌داشتن و زیبایی، افلاطون را قناعت بدهد. هم چنین می‌توانیم بگوییم که دیوتیما معلم سقراط بود، چون سقراط از دانشی که از دیوتیما فرا گرفته بود یاد می کند و می گوید در عنفوان جوانی دیوتیما توجه من را به روشی جلب کرد که به واسطه‌ی آن روش توانستم افراد را نظر به پاسخ‌های خود شان تغییر جهت دهم.
و ما این روش را اکنون به عنوان «روش سقراطی» می‌شناسیم.
هرچند در باره ی دیوتیما نظریات گوناگون وجود دارد و یک عده به این باورند که او اصلاً وجود نداشته است و این ساخته‌ی ذهن افلاطون است، در واقع این افراد به این عقیده اند که افلاطون برای اینکه بتواند ماهیت عشق و زیبایی را بهتر توضیح دهید از شخص غیر واقعی که به نام “دیوتیما” است استفاده می کند، اما جالب این است که دیوتیما همواره در گفت‌وگوهای افلاطون از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. یکی از دلایل عمده‌ای که نظریات دیوتیما، ناشناخته مانده است و بالای آن کار نشده است همین مسله ی واقعی بودن یا غیر واقعی بودن آن است که تا الان به عنوان یک راز باقی مانده است.
بعضی از دانشمندان مانند مری آلن ویت در کتاب «تاریخ زنان فیلسوف»، از دیوتیما به عنوان چهره‌ی تاریخی یاد کرده است و در ضمن دلایل دیگری می‌تواند ثابت کند که دیوتیما شخص حقیقی بوده است. مثلاً افلاطون از همه‌ی افراد که در زندگی خود ملاقات کرده است و یا از آنها نام برده است واقعی بوده اند. بنابراین با نظر به همین اسناد میتوانیم بگویم دیوتیما یک شخص حقیقی است تا افسانه‌ای.
نویسنده‌ی کتاب «ملکه های فلسفه» در خصوص دیوتیما چنین آورده است: «زمانی که سقراط و دوستانش دور هم جمع بودند، آگاتون به عنوان میزبان از هر یک شخصیت‌های اصلی حاضر می‌خواهد در باره‌ی مفهوم عشق سخن گویند‌. سقراط پس از گوش دادن به صحبت‌ها و استلال‌های دوستانش می گوید دیوتیما از مانتیه در باب فلسفه‌ی عشق، به او تعلیم داده است و او را به عنوان زنی خردمند، فیلسوف و یک کاهنه توصیف می کند. هنگامی که سقراط دیوتیما را معرفی می کند، مدعی می شود که او طاعون آتن را پیش بینی کرده بود و به شهروندان آموزش داده بود که چگونه با قربانی کردن و انجام یک سری تشریفات خاص با موفقیت آن را به تعویق بیندازند.»
حالا اگر به سخنانِ سقراط که در این جمع گفته شده است توجه کنیم به علاوه‌ای که او دیوتیما را یک شخص حقیقی معرفی می‌کند، هم‌چنان کسی می‌داند که در واقع از غیب آگاه بوده است و حتا حوادث را پیش بینی کرده می‌کرده است.

همچنین بخوانید: کشته شدن هشت زن در یک روز در ترکیه، واکنش‌ انجمن‌های دفاع از حقوق زنان را برانگیخت

نوشته های مرتبط :