عید سعید فطر؛ مناسبتی برای تحکیم آشتی و دوستی

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/01/21
12:12 ب.ظ
بازدید: 52

پایگاه خبری تحلیلی روایت : کوچک که بودیم، خانواده‌های ما می‌گفتند اگر کسی در این روز با آن‌هایی که قهر است آشتی نکند، گناه بزرگی را مرتکب شده است. به همین دلیل، روز عید در روستای ما، روز آشتی و پاک‌سازی سینه‌ها از کینه و کدورت نسبت به دیگران بود. در ایام عید اغلب دیده می‌شد آن‌هایی که یک‌سال تمام قهر بودند و قطع رابطه کرده بودند، با همدیگر مصافحه و روبوسی می‌کنند و همدیگر را در آغوش می‌گیرند. کسی که در چنین روزی آشتی نمی‌کرد، در نگاه مردم آدم زشت و کینه‌توز و بدسرشت می‌آمد و همگان از رفتار کین‌توزانه‌اش به زشتی یاد می‌کردند.

فردا چهارشنبه، مطابق است با اول ماه شوال و روز عید سعید فطر.

یکی از مناسبت‌هایی که بسیار به صورت گسترده و باشکوه در افغانستان تجلیل می‌گردد، عید سعید فطر است. در روز عید سعید فطر، همه‌ی مردم لباس‌های نوپوشیده و دسته و دسته به سمتِ عیدگاه‌ها می‌روند و نماز عید را برپا می‌دارند. پس از ادای نماز عید، مراسم عیدگشتی انجام می‌شود و هر کس به خانه‌ی نزدیک‌ترین دوست، قوم و اقارب و وابستگانِ خود رفته و عید را برای شان تبریک می‌گویند، از بیماران عیادت می‌کنند و با آن‌هایی که قهراند آشتی می‌کنند.

کوچک که بودیم، خانواده‌های ما می‌گفتند اگر کسی در این روز با آن‌هایی که قهر است آشتی نکند، گناه بزرگی را مرتکب شده است. به همین دلیل، روز عید در روستای ما، روز آشتی و پاک‌سازی سینه‌ها از کینه و کدورت نسبت به دیگران بود. در ایام عید اغلب دیده می‌شد آن‌هایی که یک‌سال تمام قهر بودند و قطع رابطه کرده بودند، با همدیگر مصافحه و روبوسی می‌کنند و همدیگر را در آغوش می‌گیرند. کسی که در چنین روزی آشتی نمی‌کرد، در نگاه مردم آدم زشت و کینه‌توز و بدسرشت می‌آمد و همگان از رفتار کین‌توزانه‌اش به زشتی یاد می‌کردند. زیرا علما و امامان مساجد روایات فراوانی نقل می‌کردند که یک مسلمان نباید با مسلمانِ دیگر بیش‌تر از سه روز در حال قهر باشد. در حدیث پیامبر آمده است که «برای هیچ مسلمانی روا نیست با برادر – و خواهر – مسلمانش بیش از سه شبانه روز قطع رابطه و قهر کند؛ پس از گذشت سه شبانه روز، اگر یکی از آن دو مسلمان به دیدار دیگر برادرش شتافت و بر او سلام کرد؛ اگر دیگر مسلمان جواب سلامش را بدهد از پاداش یکسانی برخوردار خواهند بود؛ ولی اگر با بی‌اعتنایی از کنار او گذر کرد و سلامش را بی‌پاسخ گذاشت، او مرتکب گناه شده و آن مسلمانی که پیشدستی نموده از تحریم قهر سه روزه رهایی پیدا نموده است.»

همچنین بخوانید: داعش مسوولیت حمله انتحاری در کابل را به عهده گرفت

متاسفانه باید گفت با وجود آن‌که ما در روایات دینی خود چنین تاکیدی بر صلح و آشتی میان مسلمانان داریم، اما مردم افغانستان بیش‌تر از چهل سال می‌شود که در جنگ و جدال با همدیگر به سر می‌برند؛ جنگ‌های خونینی که باعث کشته و زخمی‌شدن صدها هزار نفر و مهاجرت و آواره‌گی میلیون‌ها تن دیگر گردیده است.

اگر ما به این آموزه‌هایی که در اسلام وجود دارد عمل می‌کردیم و فرموده پیامبر بزرگوار ما را جدی می‌گرفتیم باید این جنگ‌ها و خشونت‌ها هرچه زودتر پایان می‌یافت و هیچ قومی از قوم دیگر نفرت نمی‌داشت.

متاسفانه باید گفت که یکی از دلایل عمده‌ی سیه‌روزی مردم ما، همین نفرت‌پراکنی قومی است.

هویتِ قومی، یک شناسه فرهنگی است. اما این شناسه، وقتی به وحشت دایمی تبدیل می‌شود که ابژه نفرت‌پراکنی قرار بگیرد. در افغانستان عزیز سال‌ها است که هم حکومت‌ها و هم جریان‌های سیاسی و قومی، در این سرزمین با کارت قومیت بازی می‌کنند. این‌ها برای این‌که مردم را بر محور خود بسیج کرده باشند، نوع «نمایش مرگ» راه می‌اندازند و می‌گویند هویت ما در حال نابودی یا مرگ است. برایش یک دشمن فرضی نیز می‌تراشند که عبارت از «فلان قوم» است. فلان قومی که انگیزه‌های پست و ددمنشانه دارد و مانند یک هیولا است. هیولای خون‌خوار. این نمایش مرگ باعث می‌شود که صاحب آن هویت باور کند که دشمن می‌خواهد هویت آن‌ها را ریشه‌کن کند، بنابراین صاحبان آن هویت را نوع «فوبیای نابودی» فرا می‌گیرد. در جامعه‌ای که ترس نابودی حاکم باشد، طبیعی است که کسی برای تجددخواهی مبارزه نمی‌کند، بلکه به بقای خود می‌اندیشد.

همچنین بخوانید: یک هیات چهار نفره طالبان برای شرکت در «سی‌وهفتمین کنفرانس وحدت اسلامی» به تهران رفت

برای نجات از این وحشت دایمی از همدیگر، به چیزی که نیاز داریم، همانا آشتی اقوام و اعتمادسازی ملی است. ما باید در افغانستان آشتی اقوام را رقم بزنیم، گذشته را به گذشتگان سپرده و به طرف یک آینده صلح‌آمیز حرکت کنیم؛ آینده‌ای که جای نفرت قومی، حزبی و تنظیمی را دوستی شهروندانه بگیرد.

این‌که چطوری می‌توان به چنین آشتی دست یافت، آن را باید نخبگان اقوام از طریق گفتگو تعریف کنند و میکانیسم‌هایش را تعریف کنند.

امیدوارم پروسه‌ی آشتی اقوام روی دست گرفته شود تا در کشور ما خداناخواسته، آن اتفاقاتی رخ ندهد که در کشورهای مانند راواندا و یوگوسلاوی سابق رخ داد.

نوشته های مرتبط :