محاکمه‌ی کتاب ناخوانده

دسته: تحلیل
نویسنده: صبور سیاه سنگ‌
1404/09/06
11:14 ق.ظ
بازدید: 5

پایگاه خبری تحلیلی روایت : همین دیروز – پریروز، کتابی با سرنامۀ «حاجی‌محمد محقق: سرنوشت من – راه دشوار مبارزه» از چاپ برامد. گمان نمی‌کنم تا کنون کسی را آن را خوانده و به نقد یا بررسی داشته‌هایش پرداخته باشد؛ ولی در رسانه‌ها – تا جایی که شمردم – دست‌کم ۴۰۰ تن او را با سه برچسپ “ناآگاه، کم‌سواد و فاقد صلاحیت” کوبیده و تقریباً چنین فتوا داده اند: «این کتاب محقق (و جلد دوم هنوز تایپ ناشدۀ آن نیز) ارزش خواندن را ندارد؛ زیرا محتوای آن حتماً نادرست و دروغ است.»

همین دیروز – پریروز، کتابی با سرنامۀ «حاجی‌محمد محقق: سرنوشت من – راه دشوار مبارزه» از چاپ برامد. گمان نمی‌کنم تا کنون کسی را آن را خوانده و به نقد یا بررسی داشته‌هایش پرداخته باشد؛ ولی در رسانه‌ها – تا جایی که شمردم – دست‌کم ۴۰۰ تن او را با سه برچسپ “ناآگاه، کم‌سواد و فاقد صلاحیت” کوبیده و تقریباً چنین فتوا داده اند: «این کتاب محقق (و جلد دوم هنوز تایپ ناشدۀ آن نیز) ارزش خواندن را ندارد؛ زیرا محتوای آن حتماً نادرست و دروغ است.»

سرنوشت محقق مرا به یاد سرگذشت کس دیگری انداخت: او چهار سال پیش گفته بود: «می‌خواهم تاریخ جریان “شعلۀ جاوید” و ساختارهای مشتقۀ آن را بنویسم»، ده‌ها چپ آتش‌خشم سرزمین “سایت‌ها” چنین واویلا به راه انداختند: «چون این کتاب اثر یک نویسندۀ ناآگاه، کم‌سواد و فاقد صلاحیت است، ارزش خواندن را ندارد.»

او هرچه داد می‌زد: «چاپ و پخش آن باشد به تاق بلند، کتاب “شعلۀ جاوید” را هنوز تایپ نکرده ام»، در پاسخ می‌شنید: «تایپ و چاپ کرده باشی یا نکرده باشی، مهم نیست. هر وقت که بنویسی، حتماً نادرست و دروغ است.». می‌گفت: «خیلی خوب! بلا به پس من! شما که دانای آگاه باصلاحیت هستید، راست و درستش را بنویسید.» می‌گفتند و می‌گویند: «اصول مخفی‌کاری اجازه نمی‌دهد.» …. هاهاها! بیا پوره کن.

گرچه، یادداشت کنونی دفاع یا سرکوب این یا آن نیست، همین‌جا می‌افزایم: بخواهیم، نخواهیم، بپذیریم، نپذیریم حاجی‌محمد محقق نویسنده است.

سی‌وپنج سال پیش کتاب جالبی از وی خوانده بودم با عنوان «خاطرات یک سنگرنشین – گوشه‌یی از جنایات خوانین در انقلاب اسلامی افغانستان» (تهران/ ایران – اسفندماه ۱۳۶۳) با مقدمۀ مفصل نوراحمد ییلاقی.

کتاب “خاطرات سنگرنشین” امروز نیز دم دستم است؛ زیرا در دومین فصل آن خیلی مشرح به فعالیت سیاسی-نظامی بقایای تشکیلات موسوم به “جریان شعلۀ جاوید” در مزار، سازمان آزادی‌بخش مردم افغانستان/ ساما در صفحات شمال، جبهۀ مائویستی کچالو در شولگره، سنگر سرشار مائویستی در تنظیم حرکت اسلامی و جبهۀ مائویستی پیکار در افغانستان و دو کشور همسایه پرداخته است.

شاید بپرسید: «مگر کتاب قحطی آمده؟ چرا آثار محقق را می‌خوانی؟» چه بگویم؟ همانی که سرش را گژدم گزیده و – ضمن اعتراف به ناآگاهی، کم‌سوادی و بی‌صلاحیتی خویش – می‌خواهد “تاریخ شعلۀ جاوید و ساختارهای مشتقۀ آن” را بنویسد، خودم هستم. محقق در این زمینه برگ‌های خواندنی زیاد دارد.

ببخشید، گلایه نیست، یادآوری است: در بارۀ آنچه نخوانده باشیم، چرا و چگونه بگوییم: “درست است” یا “درست نیست”؟

از سوی دیگر، آن که می‌نویسد، بهتر و دلیرتر است نسبت به کسانی که از ناتوانی ننوشته اند و از ترس نمی‌نویسند، اما در پیش‌داوری دپلوم و در تاخت‌وتاز دکترا دارند.

حالا دوست شوخی خواهد نوشت:

“آیا ننوشتن هزار بار بهتر از دروغ نوشتن نیست”؟

نه! دردت به جانم! پیش‌مرگت شوم! دوست گلم!

راست گفتن بهتر از خاموش ماندن و دروغ پراگندن است.

نوشته های مرتبط :