مرگ آرام نقد ادبی؛ وقتی هوش مصنوعی جای استاد را می‌گیرد

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1404/03/22
2:23 ب.ظ
بازدید: 22

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در روزگاری نه‌چندان دور، ادبیات به‌سان آیینی مقدس در دانشگاه‌ها تدریس می‌شد. اما امروز، در عصر هوش مصنوعی و متون ماشینی، آینده نقد ادبی بیش از همیشه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.توماس پی بالاش، استاد نگارش خلاقانه در دانشگاه تنسی، در مقاله‌ای تازه با لحنی تلخ و بی‌پرده، از فروپاشی رشته ادبیات انگلیسی سخن گفته است؛ رشته‌ای که به‌زعم او دیگر کارکردی ندارد، چرا که «ماشین‌ها می‌توانند بهتر از دانشجویان آثار کلاسیک را تحلیل کنند».او با اشاره به کاهش چشمگیر شمار دانشجویان ادبیات از زمان استخدامش در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷ میلادی)، تاکید می‌کند که این نزول نه به‌دلیل شرایط اقتصادی، بلکه به‌خاطر پیشرفت ابزارهایی چون «چت جی‌پی‌تی» است.

در روزگاری نه‌چندان دور، ادبیات به‌سان آیینی مقدس در دانشگاه‌ها تدریس می‌شد. اما امروز، در عصر هوش مصنوعی و متون ماشینی، آینده نقد ادبی بیش از همیشه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

توماس پی بالاش، استاد نگارش خلاقانه در دانشگاه تنسی، در مقاله‌ای تازه با لحنی تلخ و بی‌پرده، از فروپاشی رشته ادبیات انگلیسی سخن گفته است؛ رشته‌ای که به‌زعم او دیگر کارکردی ندارد، چرا که «ماشین‌ها می‌توانند بهتر از دانشجویان آثار کلاسیک را تحلیل کنند».

او با اشاره به کاهش چشمگیر شمار دانشجویان ادبیات از زمان استخدامش در سال ۱۳۸۶ (۲۰۰۷ میلادی)، تاکید می‌کند که این نزول نه به‌دلیل شرایط اقتصادی، بلکه به‌خاطر پیشرفت ابزارهایی چون «چت جی‌پی‌تی» است.

بالاش می‌پرسد: «وقتی هوش مصنوعی می‌تواند مثل یک دانشجوی دکتری درباره هملت بنویسد، دیگر چه نیازی به نگارش این مقالات هست؟» او می‌افزاید که برخلاف فلسفه یا تاریخ، ادبیات فایده عملی ندارد و تنها بر پایه ایمان به ارزش فرهنگی بنا شده بود.

وی با نگاهی تاریخی، از قرن نوزدهم و سنت متیو آرنولد یاد می‌کند؛ زمانی که ادبیات چون دینی سکولار، از شکسپیر و میلتون تا تونی موریسون، «پیامبران فرهنگی» محسوب می‌شدند.

اما این «مذهب ادبیات» در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ (۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی)، با ظهور نظریه‌های پسا‌مدرن و پسا‌ساختارگرا فروپاشید. به گفته بالاش، از آن زمان، هر متن‌ بی‌اهمیتی نیز ارزش تحلیلی یافت و ادبیات از تخت مقدس به جایگاه یکی از شاخه‌های فرعی نقد اجتماعی سقوط کرد.

او هشدار می‌دهد که پیشرفت روزافزون هوش مصنوعی نه‌تنها نقد ادبی، بلکه کل هویت دانشگاهی این رشته را تهدید می‌کند. بالاش حتی نشان داده که چت جی‌پی‌تی می‌تواند سبک نوشتاری‌اش را تقلید کند، آن‌چنان‌که «تشخیص نسخه اصلی از تقلبی دیگر ممکن نیست».

در جهانی که فناوری مرزهای خلاقیت انسانی را می‌بلعد، شاید سؤال اساسی این باشد: آیا نقد ادبی دیگر مرده است؟ یا صرفاً باید آن را در قالبی تازه بازتعریف کرد؟

نوشته های مرتبط :