مبانی بقای حکومت از دیدگاه ماکیاولی: بررسی و تحلیل باب دهم کتاب شهریار

دسته: تحلیل
نویسنده: شیرمحمد شیرزاد
1403/10/15
10:51 ق.ظ
بازدید: 26

پایگاه خبری تحلیلی روایت : مقدمه: نیکولو ماکیاولی، فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی، در کتاب مشهور خود، “شهریار”، به بررسی چگونگی کسب، حفظ و گسترش قدرت سیاسی می‌پردازد. باب دهم این کتاب به طور خاص به سنجش قدرت کشور شهریاری و توانایی آن در مقابله با تهدیدات خارجی اختصاص دارد. ماکیاولی در این بخش، دو نوع شهریار را متمایز می‌کند: شهریاری که به تنهایی قادر به دفاع از سرزمین خود است و شهریاری که برای بقا نیازمند کمک دیگران است. تمرکز اصلی ماکیاولی در این باب، ارائه راهکارهایی برای شهریاران قدرتمندی است که خواهان حفظ و ثبات حکومت خود هستند.

مقدمه: نیکولو ماکیاولی، فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی، در کتاب مشهور خود، “شهریار”، به بررسی چگونگی کسب، حفظ و گسترش قدرت سیاسی می‌پردازد. باب دهم این کتاب به طور خاص به سنجش قدرت کشور شهریاری و توانایی آن در مقابله با تهدیدات خارجی اختصاص دارد. ماکیاولی در این بخش، دو نوع شهریار را متمایز می‌کند: شهریاری که به تنهایی قادر به دفاع از سرزمین خود است و شهریاری که برای بقا نیازمند کمک دیگران است. تمرکز اصلی ماکیاولی در این باب، ارائه راهکارهایی برای شهریاران قدرتمندی است که خواهان حفظ و ثبات حکومت خود هستند.
تحلیل و گسترش نکات مطرح شده در متن اصلی با ارجاع به دیدگاه‌های ماکیاولی:
متن اصلی به درستی به نکات کلیدی مورد نظر ماکیاولی اشاره کرده است، اما می‌توان با تفصیل بیشتر و ارجاع دقیق‌تر به متن “شهریار” و سایر آثار ماکیاولی، به درک عمیق‌تری از دیدگاه او دست یافت.
نیروهای نظامی آراسته و مجهز: ماکیاولی در “شهریار” و “فن جنگ” بر اهمیت ارتش ملی و آموزش دیده تاکید فراوان دارد. او معتقد است که اتکا به نیروهای مزدور، که انگیزه اصلی آنها پول است، بسیار خطرناک است و در مواقع بحرانی نمی‌توان به آنها اعتماد کرد. از نظر ماکیاولی، شهریار باید شخصاً به امور نظامی رسیدگی کند و ارتشی از شهروندان خود تشکیل دهد که وفاداری آنها به سرزمین و حاکم تضمین شده باشد. این دیدگاه در تضاد با سیستم نظامی رایج در دوران ماکیاولی بود که مبتنی بر استخدام مزدوران بود.
ذخیره آذوقه و توان اقتصادی: ماکیاولی به خوبی آگاه بود که قدرت نظامی بدون پشتوانه اقتصادی پایدار نخواهد بود. او در “گفتارها” به اهمیت اقتصاد و مدیریت مالی در حفظ ثبات سیاسی اشاره می‌کند. ذخیره آذوقه در شرایط محاصره، نمادی از توانایی اقتصادی یک کشور در تامین نیازهای خود در شرایط دشوار است. این امر نه تنها برای حفظ بقای فیزیکی مردم، بلکه برای حفظ روحیه و جلوگیری از شورش‌های داخلی نیز حیاتی است.
استحکامات مرزی: ماکیاولی بر اهمیت استحکامات مرزی و دفاع از سرزمین در برابر حملات خارجی تاکید دارد. او معتقد است که شهریار باید با ایجاد دژها و استحکامات نظامی، از نفوذ دشمنان جلوگیری کند. اما نکته مهم‌تر از دیدگاه ماکیاولی، آمادگی نظامی و توانایی پاسخ سریع به تهدیدات است. به عبارت دیگر، صرفاً داشتن استحکامات کافی نیست، بلکه باید ارتشی آماده و کارآزموده نیز وجود داشته باشد که بتواند از این استحکامات به نحو احسن استفاده کند.
مشروعیت مردمی: ماکیاولی در “گفتارها” به اهمیت حمایت مردمی از حکومت جمهوری اشاره می‌کند. اگرچه “شهریار” بیشتر بر حکومت فردی متمرکز است، اما ماکیاولی به خوبی می‌دانست که حتی قدرتمندترین شهریاران نیز بدون حمایت مردم نمی‌توانند برای مدت طولانی حکومت کنند. مشروعیت از دیدگاه ماکیاولی، نه صرفاً محبوبیت، بلکه توانایی حاکم در تامین امنیت، رفاه و عدالت برای مردم است.
ویژگی‌های کاریزماتیک شهریار: متن اصلی به درستی به اهمیت ویژگی‌های شخصیتی حاکم اشاره کرده است. ماکیاولی معتقد است که شهریار باید دارای صفاتی همچون شجاعت، قاطعیت، تدبیر و توانایی رهبری باشد. او باید بتواند در مواقع بحرانی، مردم را متحد کند و آنها را به سوی اهداف مشترک هدایت کند. اما ماکیاولی همچنین بر این نکته تاکید دارد که شهریار باید در صورت لزوم، از صفاتی همچون ریاکاری و خشونت نیز برای حفظ قدرت خود استفاده کند. این جنبه از دیدگاه ماکیاولی، که به “ماکیاولیسم” شهرت یافته است، همواره مورد بحث و انتقاد بوده است.
نتیجه‌گیری:
باب دهم “شهریار” حاوی نکات مهمی در مورد بقای حکومت و اهمیت آمادگی نظامی و اقتصادی است. ماکیاولی با ارائه راهکارهای عملی، به شهریاران توصیه می‌کند که چگونه می‌توانند در برابر تهدیدات خارجی از خود دفاع کنند و ثبات حکومت خود را حفظ کنند. با این حال، دیدگاه‌های او در مورد استفاده از خشونت و ریاکاری، همواره مورد بحث و انتقاد بوده است. بررسی دقیق‌تر این دیدگاه‌ها و ارجاع به سایر آثار ماکیاولی، می‌تواند به درک عمیق‌تری از اندیشه‌های او منجر شود

همچنین بخوانید: شماری از جوانان در غور نمایشگاه کتاب برگزار کردند

نوشته های مرتبط :