اقدام‌ تاریخی دادگاه لاهه؛ بزرگترین آزمون اجرای عدالت در انتظار نتانیاهو؟

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1403/09/04
10:49 ق.ظ
بازدید: 12

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در بیانیه این سازمان بین‌المللی آمده است «نتانیاهو و گالانت هر دو به‌عنوان هم‌دستان در ارتکاب جنایت جنگی با استفاده از گرسنگی به‌عنوان روش جنگی و جنایات علیه بشریت شامل قتل، آزار و اذیت، و سایر اعمال غیرانسانی مسئولیت کیفری دارند… همچنین، اتاق شواهد به داده‌هایی دست یافت که نشان می‌دهند آقای نتانیاهو و آقای گالانت هر دو به‌عنوان مقامات ارشد غیرنظامی برای جنایت جنگی حمله عمدی علیه جمعیت غیرنظامی مسئولیت کیفری دارند.» در بخش دیگری از متن لاهه آمده است: «اتاق دیوان دریافت که رفتار آقای نتانیاهو و آقای گالانت مربوط به فعالیت‌های نهادهای دولتی اسرائیل و نیروهای مسلح این کشور علیه جمعیت غیرنظامی در فلسطین، به‌ویژه غیرنظامیان در غزه بوده است.

روز پنچ شنبه هفته گذشته برابر با ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ (۱ قوس ۱۴۰۳) دادرسی شماره یک «دیوان کیفری بین‌المللی» (ICC )مستقر در لاهه به اتفاق آرا حکم بازداشت برای «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و «یوآو گالانت» وزیر جنگ پیشین رژیم صادر کرد.
در بیانیه این سازمان بین‌المللی آمده است «نتانیاهو و گالانت هر دو به‌عنوان هم‌دستان در ارتکاب جنایت جنگی با استفاده از گرسنگی به‌عنوان روش جنگی و جنایات علیه بشریت شامل قتل، آزار و اذیت، و سایر اعمال غیرانسانی مسئولیت کیفری دارند… همچنین، اتاق شواهد به داده‌هایی دست یافت که نشان می‌دهند آقای نتانیاهو و آقای گالانت هر دو به‌عنوان مقامات ارشد غیرنظامی برای جنایت جنگی حمله عمدی علیه جمعیت غیرنظامی مسئولیت کیفری دارند.» در بخش دیگری از متن لاهه آمده است: «اتاق دیوان دریافت که رفتار آقای نتانیاهو و آقای گالانت مربوط به فعالیت‌های نهادهای دولتی اسرائیل و نیروهای مسلح این کشور علیه جمعیت غیرنظامی در فلسطین، به‌ویژه غیرنظامیان در غزه بوده است.
لازم به ذکر است که ۱۲۴ کشور عضو دیوان کیفری بین‌المللی هستند و در ۲۹ کشور هم دولت‌ها معاهده بین‌المللی مربوطه را امضا کرده، اما در قوانین داخلی خود آن را تصویب نکرده‌اند. از نظر تئوری، حکم دادگاه کیفری بین‌المللی به این معنی است که نتانیاهو و گالانت در صورت سفر به هر یک از کشورهای طرف دادگاه ممکن است دستگیر شوند. اما چندین دولت در اروپا قبلاً اعلام کرده اند که اگر نخست وزیر اسرائیل پا در خاک آنها بگذارد، ممکن است از این کار امتناع کنند. در سویی مقابل هم بسیاری از کشورهایی دیگر گفته اند که به حکم دادگاه لاهه مبنی بر بازداشت نتانیاهو و وزیر جنگ اسراییل احترام می‌گذارند.
نکته مهم در واکنش به حکم دادگاه لاهه از سوی کشورهای اروپایی بود. جوزپ بورل، کمیسر روابط خارجی اتحادیه اروپا روز پنجشنبه ۲۱ نوامبر (یکم قوس) گفت که حکم جلب بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین اسرائیل باید اجرایی شود و از تمام طرف‌ها، از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواست تا این تصمیم را اجرا کنند. اما نکته مهم این‌که کشورهای اروپایی در بیش از یک سال گذشته به عنوان حامیان اصلی رژیم صهیونیستی در کنار آمریکا عمل کرده اند. در حالی‌که اکثر کشورهای اروپایی پس از صدور حکم دادگاه اعلام کرده اند که این حکم را عملی می‌کنند، اما این‌جا یک پارادوکس وجود دارد و آن این است که وقتی اکثر کشورهایی اروپایی به این نتیجه رسیده اند که نتانیاهو جنایت‌کار جنگی است و حملات اسراییل به غزه جنایت‌بار می باشد؛ چرا بازهم از به حمایت از اسراییل و نتانیاهو ادامه می دهند؟ با این‌که اقدام دادگاه لاهه بسیار مهم است اما کافی نیست. اتحادیه اروپا اگر در محکومیت اقدامات رژیم صهیونیستی صادق هستند باید تحریم تسلیحاتی و اقتصادی را علیه اسراییل وضع نمایند.
نکته دیگر در زمینه صدور حکم دادگاه لاهه، اینکه نشان از عمیق تر شدن نفرت عمومی ملت های اروپایی از رژیم صهیونیستی می‌باشد. پس از صدور حکم دادگاه اکثر کشورهای اروپایی باوجود این‌که متحد کلیدی اسراییل هستند، اما از حکم دادگاه به نوعی استقبال کردند. این یعنی، دولت های اروپایی در تلاش هستند تا با حمایت از حکم این دادگاه؛ تا اندازه ای آبروی از دست رفته خود به جهت حمایت هایی که از رژیم صهیونیستی داشته اند؛ را در جهان احیا نمایند. هرچند که استقبال اروپا از دادگاه لاهه کمترین کاری است که این کشورها در قبال فلسطین و جنایات اسراییل انجام داده، اما اگر نتانیاهو را بازداشت کند، می تواند وجهه تخریب شده خود را ترمیم کنند.
از جانب دیگر موقف گیری امریکا در قبال رآی دادگاه لاهه علیه نتانیاهو چهره زشت این کشور را زشت تر کرد. امریکا با رد حکم دادگاه لاهه بیش از هر زمانی خود را شریک جنایات اسراییل کرد. زیرا امریکا نه تنها مهمترین تامین کننده سلاح و پشتیان سیاسی اسراییل است، بلکه رفتار متناقض این کشور چهره جنایت‌کار اش را بیشتر آشکار کرد. زیرا وقتی چند ماه پیش همین دادگاه لاهه حکم بازداشت ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه را صادر کرد، دولت امریکا از آن استقبال کرده و تصمیم دادگاه لاهه را عادلانه خواند، اما امروز که همین دادگاه حکم بازداشت نتانیاهو را صادر کرده، امریکا آن را رد کرده و ناعادلانه می خواند.
به هر حال این اولین باری است که دیوان کیفری بین‌المللی مقام‌های رژیم صهیونیستی و رئیس یکی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا را هدف قرار می‌دهد. آمریکا حتی اگر به بهانه عدم شناسایی دیوان کیفری از اجرای حکم سر باز بزند اما ۱۲۴ کشوری که دادگاه را به رسمیت می‌شناسند، موظف به دستگیری نخست‌وزیر و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی هستند.حتی در صورت عدم دستگیری این ۲ مقام صهیونیستی، این اقدام به جای دیوان کیفری، عمق انزوای سیاسی بین‌المللی رژیم اشغالگر را به تصویر کشیده‌ و تناقض رفتاری مدعیان عدالت را به نمایش می گذارد.
از دید کارشناسان بین المللی، این حکم، حتی اگر به دستگیری نتانیاهو و گالانت منجر نشود، یک سیگنال قوی به جامعه بین‌المللی است که رفتار رژیم صهیونیستی در مناطق اشغالی تحت نظارت قرار دارد. ضمن اینکه چنین اقدامی می‌تواند نقطه عطفی در به چالش کشیدن معافیت این رژیم جنایتکار از مجازات‌های بین‌المللی باشد و به تقویت حقوق بین‌الملل در مواجهه با نقض‌های حقوق بشر کمک کند.
در نهایت اینکه حکم دیوان لاهه نه تنها محدودیت‌هایی را برای این افراد به خاطر ارتکاب بزرگترین جنایت‌ها در غزه ایجاد می‌کند، بلکه رژیم صهیونیستی را نیز تحت فشار بین‌المللی قرار می‌دهد و معادلات منطقه‌ای و جهانی را تغییر خواهد داد. کشورهایی مانند امریکا، آلمان و شرق اروپا که پس از صدور حکم بازداشت پوتین، دادگاه لاهه را مهمترین نهاد قضایی جهان خوانده بودند و از آن استقبال نموده بودند، امروز اما در تناقض رفتاری و به دلیل متحد بودن با اسراییل این حکم را به چالش کشیدند، چهره واقعی خود را به نمایش گذاشتند.

همچنین بخوانید: وضعیت امروز فلسطین؛ ننگ بشر متمدن

نوشته های مرتبط :