چرا در مورد «پته خزانه» صحبت کرده ام؟

دسته: تاریخ, تحلیل, هویت
نویسنده: تحریریه روایت
1402/02/28
4:49 ب.ظ
بازدید: 9

داکتر سیاسنگ در گردآوری کتاب «ناشناس ناشناس نیست» از مردم خواسته بود که پرسش‌های شان را مطرح کنند. از میان ۴۰۰ سوال، یکی هم موضوع «پته خزانه» بود. در کشورم چند شخص محدود در زبان پشتو دوکتورا داشته اند که یکی شان من می‌باشم. خواهی نخواهی با این پرسش اصالت تاریخی «پته خزانه» بارها مواجه شده ام . نامم صادق فطرت است. وقتی کتاب در مورد من نوشته می‌شد، نمی‌توانستم دروغ بگویم. نظر خود را آنچه می‌دانستم، گفتم و مورد هجوم جماعتی قرار گرفتم که نه «پته خزانه» را خوانده اند و نه از تاریخ و جریانات قدیم و معاصر آگاه اند.
صاحبنظران زبان پشتو چون حقیقت را می‌دانند، در این بحث ‌اشتراک نمی‌کنند و در نهایت چون سلیمان لایق میگویند: «وقت این بحث نبود.» و نمی‌گویند که من درست نیستم. در میان جماعت کم‌سواد و خون‌گرم، شماری قسم خورده اند که حقیقت را نپذیرند؛ شماری هم تصور می‌کنند یا به ایشان تفهیم شده که من پیر شده ام و گویا یاوه می‌گویم.
حبیب هوتکی گرداننده «تلویزیون بهار» با من تعهد کرده بود که در برنامه، بحث «پته خزانه» را مطرح نسازد و روی موسیقی صحبت کنیم. ولی پرسش دومش، طوری که شاهد بودید، همین بحث بود و آن دروازه مسدود را دوباره گشود؛ تا جایی که پرسش کننده های برنامه هم از قبل تعیین بودند و کلپ‌های شان برای استدلال آماده نشر. یعنی بار دوم این بحث را همان جماعت کم فهم دوباره دامن زدند و من که از پرداختن به آن صرفنظر کرده بودم، دوباره مجبور به استدلال شدم.
گرچه می‌دانم که سطح آگاهی و دانشم در کجاست و با کی مخاطب استم، ولی چون مردم خود را دوست دارم و سال‌ها برای همه سطوح مردم سروده و خوانده ام، نمی‌خواهم واکنش های نهایت ابلهانه و عاری از معلومات و جوهر استدلال را هم نادیده بگیرم. از شما هایی که دست به گریبان من انداخته اید، فقط چند پرسش دارم:
آیا خبر دارید که مطرح ترین چهره های ادبیات زبان پشتو چون خوشحال خټک، رحمان بابا، حمید ماشوخیل، حمزه شنواری، دوست محمد کامل، قلندر مومند و … از آنسوی دیورند میباشند و آیا میدانید که سروده ها و نوشته های ناب اینها برای تثبیت تاریخ زبان و ادبیات پشتو کافیست؟ همانگونه که لندی پشتو نیز ویژه گی و ظرافت و جذابیت این زبان را مطرح می‌سازد و ما نیاز به جعل نداریم.
آیا پټه خزانه را خوانده اید؟ آیا قلندر مؤمند شاعر و ادبیات شناس مطرح زبان پشتو را می‌شناسید که بزرگترین فرهنگ لغت زبان پشتو «دریاب» را که معادل همه آثار تحقیقی پشتو در اینسوی سرحد می‌باشد، گرد آورده و دهها اثر تحقیقی ادبی در پشتو دارد و او پته خزانه را در همان آغاز نشر آن از جانب «پشتو تولنهه» با قاطعیت رد کرد؟! چرا سند اصلی ارایه نشد و چرا دولت افغانستان این سخن او را ناشنیده گرفت؟
من پته خزانه را به این چند دلیل نهایت ساده کتاب عصر امروز میخوانم و این جزئیات به تفصیل در کتاب «پتنه خزانه فی المیزان » بحث شده اند: کاربرد حرف «ځ» پشتو که قدامت کمتر از یک قرن دارد و در دوران محمد گل مومند اختراع و رواج یافت، در پټه خزانه یی که ادعا شده است بیشتر از ۳۰۰ سال پیش نگاشته شده است، و در رسم الخط پشتو آنسوی مرز حرف «ځ» کاربرد نداشته است، چطور در پټه خزانه به کار رفته بود؟
کاربرد واژه «اتک» (منطقه یی میان پشاور و اسلام آباد). قرار ادعای قلندر مومند، این نام در سالهای اخیر، زمانی که او جوان بود،‌بعد از یک نظرخواهی که او خود در آن اشتراک داشت، بر آن منطقه گذاشته شده است و سابقهٔ تاریخی چند سده ندارد، چگونه ممکن است که در پټه خزانه بیاید؟
هندسهٔ نوشتاری پټه خزانه: پرگراف نویسی قدامت کمتر از ۳۰۰ سال در زبان نوشتار فارسی، اردو، ترکی و سایر زبان های منطقه دارد و از زبان انگلیسی به ما رسیده است، چطور در این کتاب با محتوای چندین قرن قبل دیده میشود؟
جزئیات فراوانی را قلندر مؤمند بر این کتاب انگشت گذاشته است. من پرداختن بیشتر به این بحث را ضیاع وقت و برای شما «کوبیدن آب در هاون» می‌پندارم و دیگر نیاز ندارم به آن فکر کنم. به پشتون های عزیز خود می‌گویم که خوشحالم این زبان برای شما این‌قدر مطرح است و آیا میتوانید از خود بپرسید که در آموزش و کار برای آن چقدر خود را مسؤول دانسته اید؟ امیدوارم نسل آینده با روحیه یی پرورش یابد که آنگونه که من در رساندن زبان پشتو به میلیونها فارسی زبان و اهالی دیگر زبانها کوشیده ام، شما در بعد ادبی و علمی آن کوشا باشید تا این زبان همطراز زبانهای منطقه دارای آثار علمی و تحقیقی گردد.

همچنین بخوانید: از ناشناس مبارزه با «ریاضیات قومی» را بیاموزیم!

از فرش انسانی تا عرش آسمانی سپاسگزار همه هموطنانم هستم که با رد و یا تائید من، زبان پشتو را مهم پنداشتند.
محمد صادق فطرت ناشناس

نوشته های مرتبط :