هدف امریکا از تعیین نماینده ویژه برای افغانستان چیست؟

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
۱۴۰۳/۰۳/۱۳
۹:۱۱ ق٫ظ
بازدید: 28

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در ماه‌های پسین یکی از موارد مهم در زمینه افغانستان که اختلاف کشورهای همسایه و منطقه را با امریکا و غرب آشکار کرده، موضوع تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان است. با این‌که کشورهای منطقه و همسایه هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته اند و از شروط که گذاشته اند، تشکیل حکومت فراگیر با حضور تمامی اقوام و مذاهب در کشور عنوان شده که این امر مستلزم میانجیگری‌ کشورها و نقش آفرینی ویژه سازمان ملل می باشد؛ اما نکته جالب این‌که کشورهای همسایه و منطقه با تعیین نماینده ویژه از سوی سازمان در امور افغانستان به گونه تلویحی مخالفت کرده اند؛ در مقابل اما امریکا با وجود روابط پیدا و پنهان و ارسال بسته‌های دالر، اصراری زیادی روی تعیین نماینده ویژه دارد.

در ماه‌های پسین یکی از موارد مهم در زمینه افغانستان که اختلاف کشورهای همسایه و منطقه را با امریکا و غرب آشکار کرده، موضوع تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان است. با این‌که کشورهای منطقه و همسایه هنوز طالبان را به رسمیت نشناخته اند و از شروط که گذاشته اند، تشکیل حکومت فراگیر با حضور تمامی اقوام و مذاهب در کشور عنوان شده که این امر مستلزم میانجیگری‌ کشورها و نقش آفرینی ویژه سازمان ملل می باشد؛ اما نکته جالب این‌که کشورهای همسایه و منطقه با تعیین نماینده ویژه از سوی سازمان در امور افغانستان به گونه تلویحی مخالفت کرده اند؛ در مقابل اما امریکا با وجود روابط پیدا و پنهان و ارسال بسته‌های دالر، اصراری زیادی روی تعیین نماینده ویژه دارد.

حالا پرسش این است که آمریکا با وجود روابط نسبتا نزدیک که با طالبان دارد و همچنین ارسال بسته‌های پول نقد و نشست های علنی و مخفی که بین هیئت های سیاسی و استخباراتی امریکا با طالبان چند دوره در قطر تاکنون برگزار شده، چرا اصرار بر تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان دارد؟ امریکا از این اصرار چه اهدافی را دنبال می‌کند که کشورهای منطقه و همسایه شامل این اهداف نیست؟
هر چند این امکان دارد که آمریکا خواسته باشد با تعیین نماینده ویژه اهداف خاص خودش را که تاکنون در افغانستان دست پیدا نکرده است تعقیب کند اما فی نفسه تعیین نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان دارای اهمیت زیادی است و دلایل وکسب احتمالی دست آورد های مختلف برای امریکا می‌تواند اهمیت این انتخاب را بازگو کند که به چند نکته آن اشاره می‌کنیم.

اول؛ اعمال نفوذ بیشتر و تامین صلح مورد نظر امریکا در افغانستان و برجسته بودن نقش این کشور در آینده افغانستان می تواند از یکی از دلایل باشد. به نظر می رسد یکی از دلایل اصرار امریکا برای تعیین نماینده نماینده ویژه از سوی سازمان ملل، نه دفاع از حقوق مردم و زنان که تثبیت نقش راهبردی این کشور در آینده سیاسی افغانستان است. زیرا تعیین نماینده ویژه از یک‌سو می‌تواند به عنوان یک واسطه بین طرف‌های مختلف در فرآیند صلح و تسویه‌یافتگی در افغانستان عمل کند؛ از سوی دیگر با توجه به نفوذ امریکا در سیاست گذاری سازمان ملل، می تواند از طریق این نماینده ویژه اعمال نفوذ کند. البته نفس تعیین نماینده ویژه بدون توجه به سیاست های تخریبی و فریب‌کارانه امریکا، بدون شک برای حل چالش های افغانستان و نقطه پایان بر تمامی بحران ۵۰ ساله، یک نیاز اساسی است.

همچنین بخوانید: مرکز خبرنگاران: تعلیق فعالیت دو تلویزیون خصوصی توسط طالبان خلاف قانون رسانه‌‌ها است

دوم؛ حفظ امنیت منطقه مبتنی بر منافع و نظارت امریکا می تواند دلیل دیگری بر این کار باشد. باید گفت که تعیین نماینده ویژه می‌تواند در تلاش برای حفظ امنیت و استقرار در افغانستان نقش موثری داشته باشد. اصرار امریکا بر این است که تامین‌ امنیت در افغانستان تحت تاثیر ایران، چین و روسیه نباید انجام شود و حتی امتیاز این کار به جیب این کشورها‌ نباید برود. تا همین امروز گزارش‌های زیادی از نقش امریکا در تقویت گروه‌های تروریستی در افغانستان منتشر شده است. خوب این مسئله نشان می دهد که آمریکا بدون اعمال نفوذ، حاضر نیست امنیت پایدار در افغانستان شکل بگیرد. البته تعیین نماینده ویژه جدا از رویکرد تخریبی و سیاست چند پهلوی امریکا در حمایت از طالبان و یا داعش، اما برای ختم کشتار‌ مردم و تشکیل یک حکومت مردمی فراگیر مهم است.

سوم؛ امریکا انتظار دارد که تعیین نماینده ویژه بتواند گفتگو های این کشور با طالبان را تسهیل کند. هر چند که امروز هم روابط پیدا و پنهان سیاسی بین امریکا و طالبان برقرار است. ولی نماینده ویژه می‌تواند به تسهیل گفت‌وگو، همکاری و تعامل بین دولت افغانستان و کشورها و سازمان‌های بین‌المللی از جمله امریکا کمک کند. از سوی هم نماینده ویژه می تواند یک توازن را در روابط کشورها با طالبان و همچنین تبادل پیام ایجاد کند. جدا از این‌که بحران افغانستان پایان نیافته و هنوز تداوم دارد و باید سازمان ملل به این بحران ورود جدی کرده و تلاش کند که این بحران بر اساس خواسته‌های مردم پایان یابد، اما کشورها از جمله امریکا نگاه مختص خود را در قضیه افغانستان داشته و فعلا منافع خود را در تعیین نماینده ویژه می داند. البته باید گفت که نگاه و انتظار امریکا و مردم افغانستان و سیاسیون احزاب مخالف طالبان از تعیین نماینده ویژه از همدیگر کاملا متفاوت و متضاد است.

همچنین بخوانید: چرا جوانان پنجشیری تیرباران می‌شوند؟

چهارم؛ امریکا‌ پس از خروج از افغانستان، با وجود جزیه‌ میلیارد ها دالری که تاکنون برای طالبان داده است؛ اما احساس می‌کند میدان رقابت را به رقبای خود از جمله ایران، چین و روسیه در افغانستان باخته است.

امریکا با وجود برقراری روابط نزدیک با طالبان تلاش دارد با برجسته کردن حمایت از فرآیند آینده سیاسی، جایگاه خود را در آینده افغانستان پررنگ تر کند. چهره امریکا در سیاست جهانی چند پهلو و به قول معروف شیطان گونه است. امریکا با وجود تمامی امتیازات که به طالبان برای نزدیکی با این گروه می‌دهد، تصورش این است که وضع موجود با اختلال در ارسال هر بسته ای دالر ممکن بهم بخورد. امریکا برای عبور از وضع فعلی احساس می کند که نماینده ویژه می‌تواند در فرآیند تغییر افغانستان و انتقال احتمالی قدرت و تقویت نظام سیاسی وشکل گیری حکومت مشارکتی در افغانستان نقش این کشور را برجسته کند. از همین رو فارغ از هر گونه نگرش انسانی به نقش خود در بازی سیاسی آینده افغانستان نگاه می کند.

به هر حال نکته پایانی این‌که خواست و انتظار مردم افغانستان و بعضی از مخالفین سیاسی طالبان با دولت‌های امثال امریکا برای تعیین نماینده ویژه از سوی سازمان ملل برای افغانستان کاملا متفاوت و حتی متضاد است. مردم و مخالفین سیاسی توقع دارند که تعیین نماینده ویژه بتواند طالبان را تحت فشار قرار داده و وادار به کرنش در برابر خواسته های آنان بکند تا حکومت مشارکتی مبتنی بر رای و اراده مردم با حضور تمامی اقوام و مذاهب شکل بگیرد؛ در حالی‌که نگاه امریکا و اصراری که بر تعیین نماینده ویژه دارد، مبتنی بر اعمال نفوذ بیشتر بالای طالبان و امتیاز گیری حداکثری و رقابت با کشورهای منطقه و همسایه برای تداوم حضور سیاسی در قضیه افغانستان می باشد.

همچنین بخوانید: هشدار پیمان امنیت جمعی

نوشته های مرتبط :