گزینه سوم پوتین؛ اقدام یکجانبه و دورزدن منطقه و جامعه جهانی؟

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1403/03/09
9:11 ق.ظ
بازدید: 15

پایگاه خبری تحلیلی روایت : از روزی که طالبان در ۱۵ اگوست سال ۲۰۲۱ کابل را تصرف کرد، نزدیک به سه سال می گذرد. در این سه سال تا هنوز هیچ کشوری، حکومت این گروه را به رسمیت نشناخته است. علتش هم همین است که این گروه تا هنوز آنچه را که مطالبه جامعه جهانی خوانده می شود و مفاد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را تشکیل می دهد، نپذیرفته اند. مطالبات جامعه جهانی از طالبان سه چیز است؛ ۱) تشکیل حکومت فراگیر، ۲) رعایت حقوق زنان، ۳) قطع رابطه با تروریسم. در این زمینه تا هنوز میان تمام کشورهای جهان اجماع وجود دارد. تفاوتی که وجود دارد، در رویکردها است. غربی ها کوشش می کنند از طریق سازمان ملل و برگزاری نشست هایی مانند نشست دوحه ۲ و ۳ بر طالبان اعمال فشار کنند، و اما پیشنهاد کشورهای منطقه برای حل معضل افغانستان، تشکیل گروه تماس منطقه ای بوده است.

از روزی که طالبان در ۱۵ اگوست سال ۲۰۲۱ کابل را تصرف کرد، نزدیک به سه سال می گذرد.
در این سه سال تا هنوز هیچ کشوری، حکومت این گروه را به رسمیت نشناخته است.
علتش هم همین است که این گروه تا هنوز آنچه را که مطالبه جامعه جهانی خوانده می شود و مفاد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را تشکیل می دهد، نپذیرفته اند.
مطالبات جامعه جهانی از طالبان سه چیز است؛
۱) تشکیل حکومت فراگیر، ۲) رعایت حقوق زنان، ۳) قطع رابطه با تروریسم.
در این زمینه تا هنوز میان تمام کشورهای جهان اجماع وجود دارد. تفاوتی که وجود دارد، در رویکردها است.
غربی ها کوشش می کنند از طریق سازمان ملل و برگزاری نشست هایی مانند نشست دوحه ۲ و ۳ بر طالبان اعمال فشار کنند، و اما پیشنهاد کشورهای منطقه برای حل معضل افغانستان، تشکیل گروه تماس منطقه ای بوده است.
این پیشنهاد را نخستین بار آقای کاظمی قمی، نماینده ویژه رییس جمهور ایران و سفیر آن کشور در افغانستان، مطرح کرد.
استدلال آقای قمی این بود که فقط یک رویکرد منطقه ای می تواند معضل افغانستان را حل کند، نه رویکرد ناکام غربی.
در قالب همین رویکرد بود که در سال ۱۴۰۲ برای نخستین بار پس از بازگشت طالبان، نشست منطقه ای در کابل برگزار شد.
با اینکه همه می دانند که موضوع افغانستان را فقط می توان از طریق اجماع جهانی و منطقه ای حل کرد، اما به نظر می رسد که روسیه تصمیم گرفته است که هر دو رویکرد منطقه ای و غربی را نادیده و در یک اقدام یکجانبه، طالبان را به رسمیت بشناسد.
آنچه ما را به این انتباه رسانده است، سخنان اخیر مقامات بلندپایه کشور روسیه است.
به دنبال اظهارات ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان، مبنی بر اینکه پیشنهاد حذف نام طالبان از فهرست گروه های تروریستی روی میز پوتین قرار دارد، رییس جمهور آن کشور نیز گفته است که طالبان قدرت امروز افغانستان اند و باید با آن ها رابطه برقرار کنیم.
دیمیتری مدودوف، نایب رییس شورای امنیت ملی روسیه، نیز گفته است که این کشور به برقراری روابط تمام عیار با طالبان خیلی نزدیک است.
آنچه از سخنان مقامات روسی دانسته می شود این است که آن ها شاید در آینده نزدیک نخستین کشوری باشند که حکومت طالبان را به رسمیت بشناسند.
اگر چنین اتفاقی بیفتد، معنایش این است که روسیه تلاش می کند، رویکردهای منطقه ای و جهانی را دور زده و با یک اقدام یکجانبه به موضوع افغانستان ورود کند.
چنین چیزی برای صلح و ثبات افغانستان خیلی خطرناک است.
کمترین پیامدش به باور من سه چیز است:
۱) تبدیل شدن افغانستان به میدان جنگ های نیابتی روسیه و غرب. زیرا با به رسمیت شناسی طالبان از سوی روسیه، فکر نمی کنم که غربی ها راحت بنشینند و از مخالفان طالبان یا گروه های دیگر حمایت نکنند.
۲) این اقدام همچنان باعث تشجیع طالبان در برابر کشورهای منطقه و جهان گردیده و موجب خواهد شد که آن گروه به هیچ مطالبه ای این کشورها تن ندهد. زیرا این اقدام، نشان دهنده این خواهد بود که اجماع منطقه ای و جهانی فروپاشیده و دیگر ابزاری برای اعمال فشار علیه آنان از سوی منطقه و جهان وجود ندارد
۳) سومین پیامدش اما هدردادن فرصت صلح و ثبات واقعی در افغانستان است.
واقعیت این است که در افغانستان وقتی صلح و ثبات به وجود می آید که یک حکومت فراگیر ملی به وجود بیاید.
تنها ابزار فشاری که جامعه جهانی و کشورهای منطقه برای اعمال فشار بر طالبان داشتند، همین موضوع به رسمیت شناسی بود.
این ابزار را هم که از دست بدهند، طالبان هرگز تن به تشکیل حکومت فراگیر نخواهند داد.
عدم تشکیل حکومت فراگیر، یعنی نرسیدن به صلح و ثبات دایمی.