تشکیل “گروه تماس” کشورهای منطقه، کلید راه مشکل افغانستان؟

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1402/10/28
9:55 ق.ظ
بازدید: 27

پایگاه خبری تحلیلی روایت : حسن کاظمی قمی، نماینده خاص و سفیر ایران در کابل روز سه‌شنبه در مصاحبه‌ای گفته است که در دیدار با وزیر خارجه پاکستان درباره «گروه تماس با محوریت کشورهای منطقه» توافق کرده‌اند. او افزوده که قرار است «بسته‌ای از پیشنهاد‌هایی سازنده را به حکومت سرپرست افغانستان ارايه کنند.»بر اساس گفته‌های آقای قمی، برای نزدیکی نظرات و پیشنهاد‌ها کشورهای همسایه و منطقه راجع به افغانستان و اقدام هماهنگ، گروه تماس تشکیل و قرار است که این گروه در چارچوب یک دیدگاه واحد در قبال افغانستان عمل کند.

حسن کاظمی قمی، نماینده خاص و سفیر ایران در کابل روز سه‌شنبه در مصاحبه‌ای گفته است که در دیدار با وزیر خارجه پاکستان درباره «گروه تماس با محوریت کشورهای منطقه» توافق کرده‌اند. او افزوده که قرار است «بسته‌ای از پیشنهاد‌هایی سازنده را به حکومت سرپرست افغانستان ارايه کنند.»

بر اساس گفته‌های آقای قمی، برای نزدیکی نظرات و پیشنهاد‌ها کشورهای همسایه و منطقه راجع به افغانستان و اقدام هماهنگ، گروه تماس تشکیل و قرار است که این گروه در چارچوب یک دیدگاه واحد در قبال افغانستان عمل کند.

البته قبل از اینکه به اهمیت تشکیل گروه تماس میان کشورهای منطقه راجع به افغانستان پرداخته شود، نکته موردتوجه این است که در دو روز اخیر و پس از حملات ایران علیه گروه تروریستی جیش‌العدل در خاک پاکستان و حمله موشکی پاکستان به خاک ایران، هنوز معلوم نیست که این حاشیه‌های ایجادشده تا چه اندازه بر روابط این دو کشور سایه می‌اندازد که تأثیر آن بالای مواضع این دو کشور در افغانستان آشکار شود. هرچند که تا چند هفته دیگر قرار است انتخابات سراسری پاکستان برگزار گردد و حکومت جدیدی در پاکستان روی‌کار آید.

به‌هرحال اگر این حاشیه ایجادشده میان ایران و پاکستان به‌زودی ختم شود، تشکیل « گروه تماس» برای ایجاد دیدگاه واحد و ارائه پیشنهاد‌ها و تحت‌فشار قرار دادن طالبان برای تمکین می‌تواند تأثیرگذار باشد.

نکته اول اینکه؛ در وضعیتی که دنیا افغانستان را فراموش کرده است و هیچ تحرک جدی سیاسی در قبال افغانستان از سوی سازمان ملل و کشورهای غربی دیده نمی‌شود، تصمیم‌ها و تحرکات ایران و کشورهای منطقه در قبال افغانستان برای عبور از وضعیت کنونی قابل‌تقدیر است. ابتکار ایران برای هماهنگی دیدگاه‌های کشورهای منطقه و اقدام سیاسی واحد در قبال افغانستان بسیار مهم و راهگشا است. اگر طرح (تشکیل گروه تماس) از سوی چین و روسیه هم استقبال گردد، قطعاً اهمیت این گروه چندین برابر می‌شود. البته نکته مهم‌تر اینکه دستاورد این حرکت منطقه‌ای در گروه استقبال و تمکین طالبان به پیشنهاد‌هایی است که قطعاً در آینده از سوی این گروه برای عبور از بحران کنونی ارائه می‌شود که در صورت پذیرش، می‌شود به حل معضل کنونی تا حدودی امیدوار شد.

همچنین بخوانید: آغاز مذاکرات آمریکا و پاکستان بر سر مبارزه با تروریسم تا دو روز دیگر

موضوع دیگر و مهم درزمینه‌ی طرح تشکیل گروه تماس، وضعیت آشفته اقتصادی مردم افغانستان است که هم در داخل کشور مردم را در مضیقه قرار داده و باعث استمرار سیر مهاجرت از کشور به ایران و پاکستان شده و برای این کشورها معضلات امنیتی و اقتصادی را خلق کرده است. دوام وضعیت کنونی و روند سیل‌آسای مهاجرت، برای ایران و پاکستان دردسرساز است. برای طالبان نیز که اگر به پیشنهاد‌ها این گروه تمکین نکند، می‌تواند هزینه‌های را در برداشته باشد. بنا لزوم دستیابی به یک تفاهم ملی در کشور می‌تواند هم به چالش‌های داخلی ازجمله مهاجرت بی‌رویه نقطه پایان بگذارد و هم خیال کشورهای همسایه را راحت کند. چون دوام وضعیت کنونی و مهاجرت‌های بی‌رویه از کشور و بعد اخراج دسته‌جمعی آنان از کشورهای همسایه برای دو طرف مخصوصا افغانستان به‌شدت مشکل‌زا است.

نکته سوم هم این‌که در دو سال گذشته افغانستان صدماتی جدی را از ناحیه حکومت تک‌صدایی خورده است. هیچ کشوری تاکنون حکومت طالبان را بر مبنای همین یک‌دست قومی آن‌که دارد به رسمیت نشناخته است. از سوی هم افغانستان از جامعه بین‌المللی طرد شده و هیچ جایگاهی برای افغانستان نزد کشورها وجود ندارد. معاملاتی هم که با طالبان صورت می‌گیرد، بیشتر به‌عنوان یک گروه است تا حکومت قابل‌قبول. بنا برای عبور از وضعیت کنونی و بازگرداند حیثیت و اتوریته سیاسی افغانستان به‌عنوان یک کشور و نظام مستقل و مشروع، نیاز به همراهی با کشورهای همسایه و جهان و تمکین به خواسته‌های مشروع مردم، احزاب، گروه‌های قومی، مذهبی و سیاسی است. اگر طالبان به خواست جهان و مردم تن ندهد، خوب تا کی می‌توانند به وضعیت کنونی (حکومت فاقد قانون و بدون پایگاه مردمی و غیرقابل‌قبول برای جهان و مردم افغانستان) ادامه دهند؟ دو سال، پنج سال هفت سال…؟ قطعاً این حکومت با این سازوبرگ دیری دوام نمی‌آورد. اگر وضعیت به این منوال ادامه پیدا کند کشورهای همسایه و منطقه با توجه به ادامه چالش‌های خلق‌شده از ناحیه افغانستان، نه‌تنها دلسرد شده که اقداماتی برای تأمین منافع‌شان روی دست خواهند گرفت که می‌تواند وضعیت را از زمان حال هم پیچیده کند. بنا تشکیل گروه تماس برای حل مسئله افغانستان و عبور از وضعیت کنونی و هماهنگی کشورها در قبال افغانستان می‌تواند یک طرح نسبتاً خوب در زمان حال باشد.

همچنین بخوانید: نیاز ما به مبارزه علیه فقر و تبعیض طبقاتی

نوشته های مرتبط :