شبکه‌های اجتماعی؛ از طالبان تا مخالفان آن‌ها

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1401/11/23
2:37 ب.ظ
بازدید: 4

باری هگل گفته بود در دنیای مدرن انسان‌ها از کلیسا به روزنامه گرایش می‌یابند. عصر ما چنین عصری است. در هیچ عصری به اندازة امروز، رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی عادی و روزمرة مردم اهمیت نداشته است. امروزه هر افغانستانی وقتی صبحِ زود از خواب بلند می‌شود، پیش از خوردن صبحانه، نخست سری به حساب فیسبوک خود می‌زند تا از آخرین اخبار و رویدادها آگاه شود، بگذریم از این‌که تا دوازده شب نیز فیسبوک‌گردی و تویترخوانی می‌کند. این نشانة آن است که حتا مردم در افغانستان نیز به همان عصری وارد شده‌اند که هگل پیش‌بینی کرده بود: عصر رسانه‌های جمعی.

از آن‌جایی که رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی مردم اهمیتِ فوق‌العاده پیدا کرده است، هر گروه سیاسی می‌کوشد با حضور دوام‌دار در این شبکه‌ها افکار عامه را مدیریت کرده و از آن‌ها به سود برنامه‌های سیاسی خود استفاده کنند.

در افغانستان در حالِ حاضر دو گروه مطرح سیاسی وجود دارد: ۱) طالبان؛ ۲) مخالفان آنان. در حالی که طالبان در رسانه‌های جمعی یک گروه روستایی ترسیم می‌شوند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که آن‌ها بیش‌ترین استفاده را از تویتر و فیسبوک و سایر پلتفرم‌های اجتماعی کرده و به صورت دوام‌دار در آن حضور دارند. پس از فروپاشی رژیم جمهوریت، یک نهاد تحقیقاتی در غرب ادعا کرد که طالبان در تسخیر به کابل به جای اسلحه بیش‌تر از توییت استفاده کردند. ایلان ماسک، مالک تویتر، نیز به تازگی گفته است که طالبان دوام‌دار در تویتر پرسه می‌زنند و در حال روزگذرانی‌اند. آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد نیز امروز یکشنبه(۲۳ دلو) در رشته توییتی به حضور رو به رشد گروه‌های افراطی در انترنت اشاره کرده و گفته که افراط‌گرایان به این طریق می‌خواهند زهر خود را بیرون بریزند.

همچنین بخوانید: جیک سالیوان: هدف خروج امریکا از افغانستان آماده‌گی برای مواجهه با روسیه و چین بود

اگر حضور طالبان در شبکه‌های اجتماعی آن قدر گسترده است که حتا ایلان ماسک از آن یاد می‌کند، در مقابل، مخالفان طالبان نتوانسته‌اند در شبکه‌های اجتماعی حضور موثر و مفید داشته باشند.

نیم نگاهی گذرا به فعالیتِ مخالفان طالبان در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که آن‌ها به جای پیش‌بُرد برنامه‌های سیاسی خود، درگیر جدال‌های درونی و اختلافات جناحی و کشاکش‌های محل‌گرایانه هستند. سوژه‌هایی که اکثراَ در میان کاربران مخالفِ طالبان در شبکه‌های اجتماعی در سال جاری پرطرفدار بوده است موضوعات مرتبط به جدال‌های درونی و تسویه حساب‌ با رقبای سیاسی شان بوده است. کاربران مخالف طالبان اکثراَ یا به موضوعات گذشته مانند کنفرانس بُن و بیست سال جمهوریت می‌پردازند یا شکار اخبار جعلی شده و هفته‌ها با نشر و توییت آن خود را سرگرم می‌کنند. به طور نمونه در چند ماه گذشته، سوژه‌هایی که در میان مخالفان گروه طالبان خیلی پرطرفدار بوده و بدان پرداخته شده است، عبارت از این موضوعات بوده‌اند: سخنان عطامحمد نور به مناسبت شهادت فرمانده خیرخواه، سخنان جنرال دوستم در باره خلیلی، درگیری‌های حاجی محمد محقق با سیدعیسی حسینی مزاری، گزارش رسانه تی جی ۱ در باره رشوت‌های قطر، بازنشر ویدیوی سخنان امرالله صالح در تعریف و تمجید غنی، پنجشیری‌ستیزی، بدخشی‌ستیزی و قضیه افشار.

البته من در این‌جا مشت نمونه خرواری از این موضوعات را یادآوری کردم.

با یک نگاه گذرا به فعالیت مخالفان طالبان در شبکه‌های اجتماعی می‌توان گفت که آن‌ها به جای این‌که از این ظرفیت‌ها در راستای تقویت صفوف خود استفاده کنند، ناخودآگاه باعث تضعیف خود می‌گردند.

به نظر می‌رسد همان‌گونه‌ای که طالبان در عرصه‌های سیاسی و نظامی مخالفان خود را شکست داده‌اند، در عرصه جنگ تبلیغاتی نیز بر آن‌ها مزیت و برتری دارند.

همچنین بخوانید: سفیر ایران در کابل: تحریم‌ها بر افغانستان مانع مبارزه با تروریزم و مواد مخدر می‌شود

نوشته های مرتبط :