شبکه‌های اجتماعی و تقلیل انسان به حساب کاربری

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/04/12
3:08 ب.ظ
بازدید: 0

دیری است که بسیاری‌ها از رواج گسترده‌ی فحاشی در شبکه‌های اجتماعی شِکوه و گلایه دارند و حق نیز با این منتقدان است. زیرا واقعیت این است که در شبکه‌های اجتماعی تا لب به سخن بگشایی، می‌بینی که ده‌ها نفر دشنامت داده‌اند.

چرا وضعیت در شبکه‌های اجتماعی چنین است؟

رواج فحاشی در میان جوانان افغانستان علل و عوامل گوناگونی دارد که از آن جمله می‌توان به چند دهه جنگ و بحران و تاثیر آن بر اخلاق مردم اشاره کرد. اما علاوه بر این‌ها یکی از ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی این است که انسان‌ها را از یک موجود زنده دارای کرامت انسانی به یک حساب دیجیتالی روی یک صفحه دیجیتالی تقلیل می‌دهد. شما در شبکه‌های اجتماعی، با انسان‌ها نه چهره به چهره و حضوری، بلکه در قالب یک اکانت یا حساب کاربری مواجهید. اکانتی که چهره ندارد و شما هم ناگزیر نیستید در هنگام فحش دادن به چشمان او نگاه کنید.

تقلیل انسان‌ها به یک حساب کاربری، باعث بی‌چهره‌گی‌اش می‌شود.

چهره در غلبه بر خشونت بسیار نقش دارد. در حکایات مربوط به جنگ آمده است که کشتن کسی که مستقیما به شما نگاه می‌کند، خیلی دشوار است. هم‌چنین است داستانِ فحش‌دادن و بدرفتاری کردن به کسی که چهره دارد.

در آفریقای جنوبی، هنگامی که رژیم آپارتاید حاکم بود، پولیس به سمت تجمع سیاهپوستان می‌رود تا آن‌ها را بازداشت کند. همه می‌گریزند. زن سیاهی نیز در این جمع بوده است. او نیز می‌گریزد. پولیس تعقیبش می‌کند. در جریان فرار، لنگه کفش زن جا می‌ماند. می‌خواهد بردارد که نگاهش به نگاه پولیس دوخته می‌شود و هر دو کمی تبسم می‌کنند و به زن نیز اجازه فرار داده می‌شود.

همچنین بخوانید: اخبار جعلی؛ دامی که شبکه‌های اجتماعی فراروی ایران و طالبان پهن کرده است

داستان‌های بسیار زیادی در باره برانگیخته‌شدن حس همدلی و ترحم در هنگام مواجهه چهره به چهره در جنگ‌ها و هنگامه‌ی قساوت‌ها وجود دارد.

آن‌چه که وجه اشتراک همه این داستان‌ها را تشکیل می‌دهد، این است که چهره نقش بنیادینی در جلوگیری از خشونت و بدرفتاری دارد.

ایمانویل لویناس، حرف معروفی در باره چهره دارد. حرف او این است که مفهوم نیکى در برخورد با «چهره» معنا مى یابد. به قول او «بدى و شر بى چهره است» زمانى که دیگرى براى «من» بدل به «چهره اى بى چهره» مى شود همچون رهگذرى درمیان جمع گم مى‌شود، دراین لحظه است که بدى و شر بروز مى کند.

در شبکه‌های اجتماعی متاسفانه شما مواجهه حضوری و چهره به چهره را تجربه نمی‌کنید. در این‌جا انسان‌ها تبدیل به یک حساب کاربری و چهره بی‌چهره می‌شوند. فحش‌دادن یک حساب کاربری توسط یک حساب کاربری دیگر، امر دشواری نیست.

اگر ما بخواهیم علیه فحاشی در شبکه‌های اجتماعی مبارزه کنیم، یکی از راه‌هایش این است که این ذهنیت را باید به شدت تبلیغ کنیم که مخالفان شما حساب‌های کاربری محض نیستند، بلکه یک موجود زنده دارای چهره و کرامت انسانی‌اند.

علاوه بر این‌ها باید هر از گاهی با مخالفان ما نشست حضوری برگزار کنیم. نشست حضوری هم باعث شناخت بهتر می‌شود و هم جلو فحاشی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گیرد. زیرا در هنگام فحاشی به یاد خواهیم آورد که مخالف ما فلان آدم محترمی است که چهره دارد و به من لبخند زده بود.

نوشته های مرتبط :