رهبران مخالفان و انتظار مذاکره از طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: تحریریه روایت
1402/07/02
2:21 ب.ظ
بازدید: 1

روز گذشته رهبران جهادی که در تبعید به سر می‌برند، در نشست مجازی سالگرد شهادت استاد ربانی با نقد عملکرد طالبان از این گروه خواستند که به میز مذاکره حاضر شوند. نکته مهم و مورد توجه این بود که اکثریت این رهبران طالبان را غیر قابل انعطاف دانسته و اذعان دارند که طالبان به میز مذاکره حاضر نمی شوند؛ ولی با آن هم اصرار بر مذاکره و گفتگو دارند. در حالی که از یک طرف اذعان بر عدم انعطاف طالبان و از سوی دیگر اصرار بر مذاکره؛ چه معنی می تواند داشته باشد؟

باید گفت که اکثریت رهبران جهادی در بیست سال گذشته اشتباهات فاحش را انجام دادند. یکی از مهمترین اشتباهات آنان فاصله گرفتن از مردم بود. اکثریت مطلق این رهبران با اینکه با پشتوانه مردمی به جایگاه‌های بلندی رسیدند، ولی حد اقل در بیست گذشته به مرور زمان و با زد و بندها و معاملات سیاسی پشت پرده که از سوی کرزی و غنی تدارک دیده شد، به چوکی و قدرت اقتدا کرده و از مردم دور شدند. همین مسئله سبب شد تا در سال های اخیر اکثریت این رهبران دیگر نفوذ و اقتدار مردمی را که اوایل نظام جمهوریت پسابن داشتند، در سال‌های اخیر دیگر نداشته باشند.

نکته دوم در استیصال و انزوای رهبران جهادی، معاملات پشت پرده و بازی‌های توام با معامله‌گری سیاسی بود که تعدادی این رهبران را ذوب کرد و در این میان خوب و بد همه باهم سوختند. بسیاری از این رهبران در بیست سال گذشته حتی به رفقا و رقبای جهادی همفکر شان هم رحم نکردند. همه به یاد داریم که کرزی و احمدزی با درایت و شیطنت سیاسی چگونه این رهبران را به جان هم انداختند. این بازی در واقع سیاسی سبب فروریختن هیبت و هیمنه و جایگاه اجتماعی و سیاسی این رهبران شد. همچنین تخم اختلاف و تفرقه را بین آنان کاشت.

همچنین بخوانید: آیا تاجیکان می توانند از بحران کنونی عبور کنند؟

سومین مورد اما تکیه رهبران جهادی به امریکا و غرب بود. امریکا با نگاه دقیق روانشناسانه با رهبران جهادی و متناسب با خوی و خصلت هرکدام با آنان برخورد کرد. امریکا و سرسپرد‌گان و دست‌نشاندگان وی به خوبی از نفوذ و اقتدار رهبران جهادی آگاه بودند. از همین رو به جای تقابل و تنش مستقیم با آنان، شروع به بازی سیاسی کردند. مثلا زمانیکه مارشال فهیم‌ معاون بود، توسط وی استاد ربانی و خاندان مسعود از قدرت طرد بودند. زمانی هم که خاندان مسعود در جایگاه قدرت و ریاست بودند، مارشال فهیم‌ و استاد ربانی و دیگران به سرنوشت خاندان مسعود دچار بودند. یعنی امریکا و کرزی و احمدزی در طول بیست سال گذشته کاری می‌کردند که همواره تنش و اختلاف بین این رهبران وجود داشته باشد.
امروز همه رهبران آن گونه که از صحبت‌ها پیداست، به اشتباه گذشته پی برده اند. در حالیکه همگی هزار لعن و نفرین نثار کرزی و غنی زی و امریکا و غرب می کنند؛ اما فعلا کار بسیار پیچیده شده و از دشنام غنی و کرزی و التماس برای مذاکره گذشته است. تنها راهی که دوباره اعتماد از دست رفته می تواند احیا کند، و طالبان را به چالش بکشد، همانا اتحاد درون گروهی و کنار گذاشتن اختلافات و پوزش از اشتباهات گذشته و اقدام عملی به جای اصرار بر مذاکره است.

ضیا ضیایی

نوشته های مرتبط :