نشست دوحه؛ انتظارات طالبان، مخالفان و جامعه جهانی

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام‌رضا سادات
1402/11/29
10:37 ق.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : قرار است امروز و فردا نشستی به میزبانی دبیرکل سازمان ملل در شهر دوحه قطر برای بررسی اوضاع افغانستان برگزار شود. در این نشست آن‌گونه که دولت قطر اعلام کرده، نمایندگان بیش از ۲۵ کشور در آن دعوت‌شده‌اند. هرچند هنوز آجندای اصلی این نشست و این‌که دقیقا روی کدام موضوعات به‌صورت جدی متمرکز خواهد بود، مشخص نیست، اما هر یک از جهت‌ها (سازمان ملل و کشورهای جهان، طالبان، مخالفان و مردم) هرکدام انتظارات خود را از این نشست دارند.

قرار است امروز و فردا نشستی به میزبانی دبیرکل سازمان ملل در شهر دوحه قطر برای بررسی اوضاع افغانستان برگزار شود. در این نشست آن‌گونه که دولت قطر اعلام کرده، نمایندگان بیش از ۲۵ کشور در آن دعوت‌شده‌اند.
هرچند هنوز آجندای اصلی این نشست و این‌که دقیقا روی کدام موضوعات به‌صورت جدی متمرکز خواهد بود، مشخص نیست، اما هر یک از جهت‌ها (سازمان ملل و کشورهای جهان، طالبان، مخالفان و مردم) هرکدام انتظارات خود را از این نشست دارند.

اول- طالبان: همان‌طوری که چند روز قبل اعلام شد، طالبان دو شرط مهم را برای حضور در این نشست مطرح کردند. یکی از شروط طالبان، حضور آنان نه به‌عنوان یک گروه که به‌عنوان دولت رسمی از آدرس جغرافیا و مردم افغانستان در این نشست است که پیشنهاد کردند با آنان گفتگو شود. از همین رو گفته‌شده که تا اواخر‌ روز گذشته مذاکرات بین طالبان و سازمان ملل و کشورهای دور و نزدیک برای چانه‌زنی بالای این‌ موضوع ادامه داشته تا این‌که ساعاتی پیش وزارت خارجه این گروه بیانیه‌ی را صادر کرد و تلویحا اذعان کرد که شروط آنان ظاهرا پذیرفته نشده است.
وزارت خارجه طالبان در این بیانیه‌ با انتقاد از شرایط برگزاری نشست دوحه، ضمن اصرار بر اینکه «تنها نماینده رسمی افغانستان» هستند، گفته است که اگر فرصتی برای گفتگوهای صریح بین هیئت طالبان و سازمان ملل در مورد همه مسائل در سطح بسیار عالی وجود داشته باشد، در این صورت مشارکت سودمند خواهد بود، در غیر این صورت، مشارکت ناکارآمد، بی‌فایده تلقی می‌شود.
از این بیانیه معلوم می‌شود که شروط طالبان پذیرفته نشده و اولین انتظار و خواست آنان از نشست دوحه به ثمر ننشسته است؛ ازاین‌رو آنان تلاش دارند که قبل از هرگونه فیصله و بیانیه‌ای که این نشست احتمالا صادر خواهد کرد، موضع دفاعی گرفته و اعتبار این نشست را زیر سوال ببرند.

همچنین بخوانید: وزرای خارجه ایران و عربستان در بیجینگ دیدار می‌کنند

دوم- مخالفان: در چند روز اخیر گروه‌ها و احزاب مخالف طالبان که در خارج کشور مستقر هستند، به‌صورت یک‌پارچه و با صدور بیانیه‌های مشترک نسبت به هرگونه رسمیت بخشی به طالبان در شرایطی که اوضاع داخلی افغانستان به‌شدت وخیم و مستبدانه است، هشدار دادند. آنان همچنین در نامه‌ی به دبیرکل سازمان به تشریح اوضاع داخل افغانستان پرداخته و حاکمیت طالبان را با توجه به رفتار انحصارگرانه، تبعیض‌آمیز و … فاقد وجاهت دانسته و بر پایان این حاکمیت و آغاز جدی گفتگوها برای ایجاد ساختار نوین و نظام جدید تاکید کردند.
از سوی دیگر آنچه تاکنون رسانه‌ی شده، مخالفان اصلی طالبان (جبهه مقاومت ملی، شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان و جبهه آزادی) در این نشست احتمالا حضور ندارند. البته هنوز معلوم نیست که از اعضای این جبهات کسی به این نشست دعوت شده یا خیر؛ اما با تمامی این موضوعات، انتظار مخالفان این است که نه‌تنها به طالبان وجاهت قانونی و رسمی داده نشود که آنان برای تمکین به خواسته‌های مردم، مخالفان و جامعه جهانی تحت‌فشار قرار گیرند.

سوم- سازمان ملل و کشورهای منطقه و جهان: یکی از مسایل‌ چالشی در مواجهه‌ با طالبان، رویکردهای مختلف و متناقض کشورهای جهان با این گروه است. کشورهای شرقی با این‌که تعامل نزدیک با این گروه برقرار کرده‌اند، اما درعین‌حال موضوع شناسایی طالبان را همواره رد کرده‌اند. کشورهای مانند ایران و روسیه تلاش دارند که موضوع سهم دهی اقوام و مذاهب دیگر در قالب گفتمان و از راه تعامل پیش کشیده شود. از آن‌طرف کشور چین قرار دارد که تمام تلاش این کشور زمینه‌سازی برای استخراج منابع و معادن افغانستان بوده و هیچ مسئله‌ی دیگری مهم‌تر از آن برای این کشور مطرح نیست. از سوی هم کشورهای غربی هستند که در دو سال گذشته نه طالبان را به‌صورت جدی نقد کرده‌اند و نه هم راه تعامل را مانند کشورهای شرقی باز نتوانسته‌اند. هرچند تلاش‌های را انجام داده‌اند ازجمله ارسال بسته‌های دالر که به استحکام پایه‌های حکومت این گروه کمک کرده است. به‌هرحال هدف کشورهای غربی، همسوی طالبان با آنان در طرد و دوری از کشورهای شرقی مخالف غرب است.
از همین رو انتظار این دو جناح (کشورهای شرقی و غربی) از طالبان و نشست دوحه در برابر هم قرار دارد.
دیده شود که سازمان ملل من‌حیث مرجع برگزارکننده این نشست با توجه به دغدغه‌های حقوق بشری خود می‌تواند بین این تشتت دیدگاه‌ها یک نقطه مشترک پیدا کند یا خیر؟

همچنین بخوانید: ایران از بازداشت هفت عضو داعش در کرمان خبر داد

نوشته های مرتبط :