عبدالمتین بیک، رییس دفتر رییس جمهور پیشین افغانستان می‌کوید که طالبان به فراکسیون‌های مختلف، مراکز متعدد قدرت تقسیم شده است و هر جریانی در تلاش تحکیم مواضع خود است.
متین بیک در این مطلب که روز چهارشنبه، ۹ حوت، در وبسایت سایفربریف نشر شد، گفت که اطلاعات خود را از منابع کاملا آگاه در میان طالبان به‌دست آورده و این اطلاعات خاطر نشان می‌کند که یکدست و منسجم بودن طالبان با رهبری بلامنازع هبت‌الله آخندزاده صرفا یک روپوش است.
او گفت: «در زیر این روپوش سفت و سخت، رژیم طالبان برای بقای خودش تقلا می‌کند.»
آقای متین بیک نوشت که «جناح بندی ریشه‌دار، مراکز متعدد قدرت و یک جنگ داخلی مداوم برای کسب قدرت» در میان طالبان جریان دارد.
به گفته این مقام پیشین دولتی، هر جناحی در داخل طالبان در تلاش است تا خود را به هزینه نهادهای باقی مانده از دولت پییشین، تقویت کند. متین بیک افزود: «هرچه بیشتر تحقیق می‌کردم، یک چیز واضح‌تر می‌شد: جنگ داخلی در میان طالبان قطعی است، فقط زمان آن روشن نیست.»
بیک افزود که هرچند بحث اختلافات طالبان حالا یک موضوع علنی شده است، با این حال، آنچه به گفته او در بیرون بحث می‌شود، «صرفا نوک کوه یخ است.»
عبدالمتین بیک در ادامه این گزارش گفت که آنچه از اختلافات طالبان گفته می‌شود معمولا درگیری بین رهبران طالبان مستقر در کابل و حلقه اطراف ملا هبت‌الله در قندهار است. اما این اختلاف‌ها به این دو مرکز قدرت محدود نمی‌شود.
او نوشت: «در واقعیت اختلافات به مراتب عمیق‌تر است و ریشه در هویت‌های منطقه‌ای و قومی دارد. سازمان تروریستی که زمانی منسجم و یکپارچه بود در حال فروپاشی است.»
رییس دفتر سابق اشرف غنی نوشت به برخلاف ملا محمد عمر، ملا هبت‌الله فاقد اقتدار و نیروی متحد کننده است. او گفت که تلاش آخندزاده برای متمرکز کردن قدرت با حمایت از فرماندهان قوم نورزی که او نیز به آن تعلق دارد، باعث بیشترشدن شکاف‌ها در میان این گروه شده است.
متین بیک افزود: «طالبان به جای کاهش فقر یا ایجاد فرصت‌های اقتصادی، ثروت کشور، به ویژه بخش سودآور معادن را در انحصار خود درآورده است که اکنون توسط چهره‌هایی مانند حاجی بشیر نورزی کنترول می‌شود.»
متین بیک افزود که کمک‌های مالی امریکا در سه سال و نیم گذشته به اقتصاد افغانستان کمک کرد و پول آن را نسبتاً ثابت نگه داشت. با این حال، به گفته او، با شتاب گرفتن بحث‌ها در مورد توقف این کمک‌ها، علاوه بر کاهش ارزش پول افغانی و افزاش تورم، پیامدهای سیاسی قطع این کمک‌ها به مراتب بیشتر است: رژیم طالبان اکنون خود را در موقعیتی بسیار آسیب‌پذیر می‌بیند.
این محقق و کارشناس افغانستانی در دامه مطلب خود می‌گوید که طالبان فراتر از سوء مدیریت اقتصادی، فرصت تاریخی برای تعامل با جهان داشت تا مشروعیت بین‌المللی کسب کند. با این حال، به رغم تلاش‌های امریکا و سازمان ملل، طالبان هیچ علاقه‌ای نشان ندادند که عضو مسوول جامعه بین‌المللی شود.»
متین بیک برای برجسته کردن ناکامی طالبان به مقایسه این گروه با هیئت تحریر شام در سوریه می‌پردازد که در طول جنگ‌های داخلی سوریه به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده بود و از درون القاعده و داعش زاده شده بود. با این حال، برخلاف طالبان، هیئت تحریر شام فعالانه برای تغییر تصویر خود در جهان، حفظ جامعه متنوع و کثرت‌گرای سوریه و رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی جهانی کار کرده و در نتیجه به تدریج در داخل و خارج از سوریه مشروعیت پیدا کرده است.
این محقق افغان افزود: «طالبان پیش از به دست گرفتن قدرت، تعامل دیپلوماتیک و حسن نیت بین‌المللی بسیار بیشتری از طریق دفتر خود در دوحه داشت. با این حال، در سه سال و نیم گذشته، هر فرصتی را برای اصلاحات از دست داده و به جای آن، آپارتاید جنسیتی را نهادینه کرده و هم افغان‌ها و هم جامعه جهانی را از خود بیگانه کرده است.»
عبدالمتین بیک طالبان را منزوی‌ترین رژیم جهان و یکی از نامحبوب‌ترین حکومت‌ها در تاریخ معاصر معرفی کرده که «از درون در آستانه فروپاشی است».
بیک در پایان مقاله خود پیشنهاد می‌کند که جامعه بین‌المللی به اعمال فشار بر طالبان ادامه دهد. او به خصوص به درخواست دادگاه کیفری بین‌المللی برای صدور حکم بازداشت رهبر طالبان و رئیس دادگاه عالی این گروه اشاره کرده که این موضوع شکاف داخلی در میان طالبان را تشدید کرده است.
