توفان ۳۳۳ ، سرعت، شگفتی و شوک

دسته: تحلیل
نویسنده: فردوس کاوش
1403/10/08
9:25 ق.ظ
بازدید: 10

پایگاه خبری تحلیلی روایت : قتل امین توسط نیروهای ویژه‌‌ی ‌روسی در شام ۲۷ دسامبر سال ۱۹۷۹ یکی از رویدادهای مهم تاریخ نظامی منطقه است. عملیات تاج‌بیگ که روس‌ها آن را توفان ۳۳۳ نامیده اند، یکی از عملیات‌های موفق تاریخ نظامی دنیا لقب گرفته است. هدف اصلی این عملیات قتل امین بود تا راه برای به قدرت رسیدن ببرک کارمل و موتلفان خلقی‌اش که طرف‌دار تره‌کی بودند،

قتل امین توسط نیروهای ویژه‌‌ی ‌روسی در شام ۲۷ دسامبر سال ۱۹۷۹ یکی از رویدادهای مهم تاریخ نظامی منطقه است. عملیات تاج‌بیگ که روس‌ها آن را توفان ۳۳۳ نامیده اند، یکی از عملیات‌های موفق تاریخ نظامی دنیا لقب گرفته است. هدف اصلی این عملیات قتل امین بود تا راه برای به قدرت رسیدن ببرک کارمل و موتلفان خلقی‌اش که طرف‌دار تره‌کی بودند، باز شود. دو واحد از نیروهای ویژه‌ی کی‌جی‌بی/ استخبارات شوروی، یک واحد از نیروهای ویژه‌ی کشف و استخبارات شوروی/جی‌آریو و یک واحد از چتربازان نیروی پیاده‌ی ارتش سرخ، عملیات هجوم به تاج‌بیگ و قتل امین را اجرا کردند. نام‌های فرماندهان این واحدها در منابع مختلف چاپ شده است، اما هیچ کدام آنان کتاب خاطرات ندارند، به همین دلیل جزییات کامل و مفصل عملیات تاج‌بیگ تا هنوز در دست‌رس عموم نیست. اما کسانی که روی تاریخ نظامی روسیه و آسیای میانه کار می‌کنند، عملیات تاج‌بیگ برای شان یک رویداد مهم است. عملیات کشتن امین آسان نبود. تاج‌بیگ در بلندی واقع است و بر اراضی اطرافش مسلط می‌باشد. رژیم امنیتی تاج‌بیگ که روس‌ها در طراحی آن نقش داشتند نیز کارایی نسبی داشت. درون قصر را گروهی از افراد مسلح که همه از خویشاوندان امین بودند حفاظت می‌کردند. گفته می‌شود که آنان یونیفورم مخصوص داشتند و انگیزه‌ی پیوستن شان به گارد امین خویشاوندی بود. آنان فکر می‌کردند که مانند سدوزایی‌ها و بارک‌زایی‌ها حالا خروتی‌ها به سلطنت رسیده اند. تمام آنان را کی‌جی‌بی آموزش داده بود. بیرون قصر تاج‌بیگ‌ در چند حلقه، توسط سه‌کندک پیاده و یک کندک تانک محافظت می‌شد. چندین برج دیده‌بانی در قصر وجود داشت که پهره‌داران آن هر چند ساعت بعد، آلش می‌شدند. راه‌های ورود به قصر تقریبا مسدود بود و صرف یک راه موتر رو باز بود که به شدت کنترل می‌شد. یک کندک مدافع هوایی مجهز نیز در نزدیک قصر مستقر بود که بخشی از رژیم امنیتی قصر حساب می‌شد. می‌گویند مجموع پرسنل فعال رژیم امنیتی تاج‌بیگ به ۲۰۰۰ نفر می‌رسید. حمله به این مکان به هدف کشتن امین از بیرون، آسان نبود. بمباردمان فرشی قصر رسوایی بزرگ برای شوروی رقم می‌زد. لشکرکشی هم به آن امکان نداشت. فرماندهان عملیاتی کی‌جی‌بی و جی‌آریو فیصله کردند که پلان عملیات باید چنان طرح شود که در آن عنصر وارد کردن شوک، متعجب‌سازی ‌ و‌ دست‌پاچه‌سازی گارد محافظ قصر برجسته باشد و‌ به سرعت کار تمام شود. سرعت، وارد کردن شوک و شگفتی‌آفرینی، عناصر کلیدی در عملیات تاج‌بیگ بود. جالب است که تمام واحدهای روسی که عملیات تاج‌بیگ را انجام دادند به خواست امین و زیر پوشش تامین امنیت او در کابل مستقر شدند. گفته می‌شود که امین موافقت کرده بود که واحد جی‌آریو که به نام کندک مسلمان نیز شهرت داشت، در حلقه‌ی بیرونی محافظت از تاج‌بیگ وارد شود و دو واحد از نیروهای کی‌جی‌بی هم در امنیت درون قصر همکاری کنند. فرماندهان عملیاتی روس‌ها از این فرصت به شدت استفاده کردند.کندک جی‌آریو و نیروهای کی‌جی‌بی در نزدیکی قصر مستقر شدند. آنان گویا به امین اطلاع دادند که معلومات استخباراتی دارند که به قصر حمله صورت می‌گیرد به همین دلیل نیاز است که دفاع از قصر مشق ‌تمرین شود و در پوشش آن واحدهای ویژه‌ی شوروی هجوم به تاج‌بیگ را مشق ‌ و تمرین کردند. در یکی از منابع آمده است که شب پیش از حمله، فرمانده کندک جی‌آریو جان‌داد خان فرمانده گارد محافظ تاج‌بیگ و‌ تمام افسران کلیدی او را به یک پارتی دعوت کرد. در پارتی به روس‌ها آب سرویس می‌شد ولی به جان‌دادخان و افسرانش ودکا. می‌گویند که یکی از افسران جان‌دادخان در حال می‌گساری ناخودآگاه حکایت قتل تره‌کی و دفن او در قول‌آب‌چکان را به یک افسر روسی قصه کرد. فردا شب در سخن‌رانی پیش از عملیات، فرمانده‌ عملیات با استناد به همین قصه، امین را قاتل دوست اتحاد شوروی خواند و هجوم به تاج‌بیگ را یکی از ایجابات امنیت ملی کشورش اعلام کرد. این سخن‌رانی آن عده از افسران و سربازان روسی را که منطق کشتن امین را زیر سوال می‌بردند قانع ساخت. قرار بود عملیات ده‌ونیم شب آغاز شود ولی نجات یافتن امین از مسمومیت سبب شد که هفت‌ونیم شام عملیات آغاز گردد. عملیات با شلیک شلکا به قصر آغاز یافت و کماندو‌های کی‌جی‌بی زیر پوشش آتش آن برای ورود به قصر به سرعت در حرکت شدند. تعجب و شوک محافظان تاج‌بیگ را دست و پاچه ساخت. آنان نمی‌دانستند که چه اتفاق افتاده است. بسیاری از محافظان قصر وقتی متوجه شدند که مهاجمان به روسی صحبت می‌کنند، تصور کردند که روس‌ها به کمک شان آمده اند و‌ مهاجمان کسان دیگر هستند به همین دلیل از شلیک خودداری کردند و این امر سبب شد که تفنگ‌داران شوروی به سرعت به داخل قصر بروند، در داخل قصر هم افراد مسلح خروتی تصور کردند که روس‌ها به کمک آمده اند و اغفال شدند.

همچنین بخوانید: بالگرد گمشده Mi-8 روسی در کامچاتکا پیدا شد

شلیک شلکا سبب شد که امین و اعضای خانواده‌اش که نمی‌دانستند چه شده است از طبقه‌ی سوم به منزل دوم قصر بیایند. قصر تاج‌بیگ سه طبقه بود. گفته می‌شود که در منزل دوم، امین ، پسر جوانش ‌ و ‌یک منشی‌اش به سمت راه‌پله شلیک می‌کردند تا کسی بالا آمده نتواند ولی در جریان تبادل آتش به سرعت تیر خوردند و کشته شدند و این ختم عملیات بود. به این ترتیب روس‌ها در وقت کم، با تلفات کم و بدون رسوایی عملیاتی ، عملیات تعویض زمام‌دار را در کابل اجرا کردند. در منابع مختلف آمده است که ۳۵۰ نفر در آن عملیات جان خود را از دست دادند. بیشتر جان‌باخته‌گان محافظان از دنیا بی‌خبر تاج‌بیگ بودند. گفته می‌شود که یک‌کودک خردسال امین هم در جریان عملیات کشته شد. هیچ نیروی داخلی در عملیات نقش نداشت اما کماندوهای شوروی یونیفورم نیروهای داخلی را به تن داشتند. چندین شاهد از جمله پسر امین می‌گویند که سیدمحمد گلاب‌زوی‌ در آخر کار برای شناسایی جسد امین، انتقال اعضای خانواده‌ی امین به شفاخانه و اطمینان دادن به تسلیم‌شده‌ها وارد قصر شد، اما هیچ کسی نمی‌داند که با جسد امین روس‌ها چه کردند؟ً گلاب‌زوی باری در مصاحبه‌ای گفت که او مشغول انتقال زخمی‌ها به شفاخانه شد ، وقتی به تاج‌بیگ برگشت جسدها وجود نداشت. رهبری شوروی کماندوهایی را که عملیات تاج‌بیگ را اجرا کردند، مدال داد. اما برخی از آنان بعدها به دلیل نقض مقررات نظامی تعزیر شدند، شماری از این کماندوها متهم شدند که اشیای قیمتی قصر تاج‌بیگ را دزدی کرده اند و این اشیا را به خانه‌های خود در اتحاد شوروی آورده اند. می‌گویند این اشیا دوباره ضبط شد و‌ در اختیار کی‌جی‌بی قرار گرفت. گفته می‌شود کل عملیات تاج‌بیگ ۴۰ دقیقه وقت گرفت.

همچنین بخوانید: مدودف به آلمان: تانک‌های روسی تا برلین خواهند رسید