چرا نباید همه پشتون‌ها را متعصب خواند؟

دسته: تحلیل, گفتگوی ملی, هویت
نویسنده: تحریریه روایت
1402/02/17
3:21 ب.ظ
بازدید: 45

تاجیکان و پشتون‌ها در افغانستان دوقومی‌اند که بیش‌ترین پیوندهای تاریخی، تباری و خویشاوندی را دارند. در شهرهای افغانستان، بسیاراند خانواده‌هایی که نیم جمعیت شان را تاجیک و نیم دیگرش را پشتون تشکیل می‌دهند. با این همه با گسترش گرایش‌های افراطی میانِ هر دو قوم، متاسفانه این پیوندهای دوستی در حال تَرَک‌برداشتن است و دارد جای خود را به نفرت قومی عوض می‌کند.

یکی از چیزهایی که باعث شده است تا نفرت قومی جای پیوندهای قبلی را میان این دو قوم پُر کند، تعمیم‌گری است. در این شکی نیست که در میان اقوام افغانستان گرایش‌های فاشیستی وجود دارد. این گرایش‌های فاشیستی، سیاست‌های ناعادلانه‌ی تباری، تبعیض و اجحاف‌ها باید نقد شوند و در برابر شان موضع گرفته شود، اما از چیزی که باید پرهیز کرد فاشیست و متعصب خواندن کلیتِ یک قوم است.

متاسفانه شماری از جوانان تاجیک تا نام پشتون را می‌شنوند چنین احساساس می‌کنند که انگار همه مانند یون اند.

چنین چیزی درست نیست و در میان جامعه پشتون نیز گرایش‌های مختلف وجود دارد؛ همان‌گونه‌ای که در میان جامعه تاجیک گرایش‌های متفاوت و متکثر وجود دارد.

یک واقعیت این است که وقتی شما به قومی برچسب می‌زنید این برچسب باعث می‌شود که در عالم واقع نیز آن قوم هویت خود را با برچسب‌های شما تعریف کند. شما وقتی کسی را پیهم فاشیست بخوانید، آن آدم در درازمدت همین توصیف را پذیرفته و رفتارهای فاشیستی از خود تبارز می‌دهد. تصاویر هم می‌تواند واقعیت را خلق کند. نقش تصاویر در خلق واقعیت را می‌توان در آن‌چه که برخی‌ها از آن به تهدید کلیشه تعبیر می‌کنند به وضوح دید.

همچنین بخوانید: ابداع نظریه «پشتون ستم‌گر» و خسران‌ها و زیان‌های ناشی از آن

به عنوان مثال کلود استیل در آزمایشی که در بارة دانش‌آموزان آمریکایی انجام داده است عملا نشان داده است که کلیشه‌ها چه اندازه در هویت‌یابی نقش دارند. کلود استیل می‌گوید “در کلاسی مرکب از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و آمریکایی‌ها سفیدپوست به دانش‌آموزان گفته شد که قرار است آزمونی در بارة توانایی‌های فکری انجام شود. در این آزمون سیاه‌پوستان عملکرد بدی داشتند. در حالی که وقتی از قبل دقیقا گفته نشده بود که قرار است آزمونی در بارة توانایی‌های فکری انجام شود، عملکرد سیاه‌پوستان بدتر نبود.” نتیجه ای که از این
آزمون گرفته می‌شود این است که کلیشه‌ای که دیگران در بارة سیاه‌پوستان ساخته بودند روی ذهنیت آن‌ها تاثیر کرده و باعث گردیده است که در آزمون عملکرد بدتری داشته باشند.

اتهام متعصب بودن بر یک گروه قومی نیز از جنس همین‌گونه کلیشه‌سازی است. شما با متهم‌نمودن یک کتلة قومی به تعصب باعث می‌شوید که آن‌ها سرانجام این نقش را بپذیرند. بنابراین اگر بپذیریم که میان قوم‌گرایی و تفسیرهای قوم‌گرایانه رابطة دیالتیکی است، باید مواظب تفسیرهای رسانه‌ای ما از رویدادها نیز باشیم و هم‌چنان کلیت یک قوم را متعصب نخوانیم.

ما باید در جستجوی چهره‌های معتدل و میانه‌رو در میان اقوام باشیم تا با آن‌ها در باره‌ی مسایل گفتگو نماییم.

نوشته های مرتبط :