نشست‌ مخالفان طالبان؛ بدون اتحاد و پلان می شود به موفقیت رسید؟

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/04/04
12:43 ب.ظ
بازدید: 38

پایگاه خبری تحلیلی روایت : قرار است چهارمین دور نشست ویانا با حضور جریان‌های سیاسی و نظامی ضد طالبان درباره افغانستان، امروز در اتریش برگزار شود. در این نشست گفته شده که جریان‌های ضد طالبان از جمله شورای مقاومت ملی، جبهه آزادی افغانستان، جبهه مقاومت ملی، حزب جنبش اسلامی، حزب جمعیت اسلامی و حزب وحدت اسلامی مردم درباره دستور کار مشخص در مورد آینده افغانستان رأی‌زنی خواهند کرد. در حالی‌که پیش از این، سه دور دیگر از نشست ویانا در اتریش برگزار شده بود؛ اما برخلاف انتظارها هیچ گونه دست‌آورد قابل توجه و ملموسی را در پی نداشت.

قرار است چهارمین دور نشست ویانا با حضور جریان‌های سیاسی و نظامی ضد طالبان درباره افغانستان، امروز در اتریش برگزار شود. در این نشست گفته شده که جریان‌های ضد طالبان از جمله شورای مقاومت ملی، جبهه آزادی افغانستان، جبهه مقاومت ملی، حزب جنبش اسلامی، حزب جمعیت اسلامی و حزب وحدت اسلامی مردم درباره دستور کار مشخص در مورد آینده افغانستان رأی‌زنی خواهند کرد.
در حالی‌که پیش از این، سه دور دیگر از نشست ویانا در اتریش برگزار شده بود؛ اما برخلاف انتظارها هیچ گونه دست‌آورد قابل توجه و ملموسی را در پی نداشت.

با این وجود، نشست امروز گروه‌های مخالف طالبان در حالی برگزار می‌شود که طالبان اعلام نموده که به دعوت سازمان ملل در نشست سوم دوحه درباره افغانستان شرکت می‌کنند. با شرکت طالبان در این نشست و اتفاقاتی که در سه سال گذشته و مخصوصا ماه‌های پسین رخ داده را اگر کنار هم بگذاریم، می‌بینیم که مسئله افغانستان وارد فاز جدید شده و طالبان و مخالفان این گروه شرایط متفاوت را تجربه می‌کنند.

در حالی‌که مخالفان طالبان طی سه سال گذشته ده‌ها نشست و جلسه و گفتمان برگزار نموده اند، اما نتوانسته اند که به اجماع که منجر به اتحاد و در نهایت تاثیر گذاری شود، برسند. بنابراین چند نکته پیرامون نشست‌های مخالفان طالبان و رویکرد آنان در مواجهه با وقایع کشور قابل توجه است.

اول؛ وقتی کابل در ۱۴ اگست سقوط کرد، همزمان با آن احمد مسعود با چرخ‌بال خودرا به پنجشیر رسانده و جبهه‌ی موسوم به « مقاومت ملی» را ایجاد کرد و همچنین بعدا جبهات دیگر مانند شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان و تشکل‌های دیگر شکل گرفت، بسیاری از مخالفان طالبان این اقدامات را ستوده و این جبهات را در جهت استمرار مقاومت و رهبری که احمدشاه مسعود قهرمان ملی افغانستان سال‌ها آن را بدوش داشت، تعبیر کردند.
اما در سه سال گذشته و ارزیابی میدانی عملکرد این جبهات نشان می دهد که این جبهات آن گونه که بعضی انتظار می کشید، موفقیت نداشته اند. بسیاری دلیل این مسئله را در عدم اتحاد درونی این گروه‌ها می دانند. مثلا وقتی که چند هفته بعد سقوط کابل و در پی حملات گسترده طالبان به پنجشیر، این ولایت سقوط کرد، مخالفان طالبان که در شوک سقوط بودند شاید هم اندیشه‌های دیگر، کمکی به این جبهه نتوانستند و یا نکردند. بالاخره رهبران این جبهه به شمول احمد مسعود به تاجیکستان رفتند. البته این موضوع قابل پیش‌بینی بود، ولی اختلافاتی که باعث جدایی شماری از سران این جبهه و در نهایت جنجال‌های درونی آن و تضعیف جبهه مقاومت شود، قابل درک برای هیچ کسی نبود. زیرا همه می گفتند شرایط افغانستان حاد است و هیچ رهبر و عسکری به خاطر تقسیم کرسی های خیالی و موقف‌های سیار، دیگر به سرو کله هم نمی زنند. ولی این اتفاقات افتاد و تا امروز هم در درون این جبهه و جبهات دیگر ادامه دارد. از این رو بسیاری معتقد اند که وقتی جبهات مخالف طالبان در درون خود اتحاد ندارند و همه روز درگیر جنجال‌های داخلی هستند، چطور می توانند برای آینده افغانستان مهم و تاثیر گذار عمل کنند.

همچنین بخوانید: احمد مسعود برای شرکت در نشست مخالفان طالبان به ویانا رفت

دوم؛ یکی از مهمترین اشکالات و نقدهای که همواره بر جبهات مخالف طالبان وارد شده و بوده، حضور چهره‌های غیر قابل اعتماد و غیر مردمی در بدنه و رهبری این جبهات است که به اعتبار آنان لطمه زده است. مثلا راجع به حضور افرادی مانند معاون حکومت اشرف غنی در رهبری جبهه مقاومت، همواره انتقاد های مطرح بوده است. به اعتقاد بسیاری، این مسئله سبب شده تا از یک طرف اتحاد درونی واقعی شکل نگیرد، از سوی هم با وجود برگزاری جلسات متعدد بین سران مخالف طالبان، این نشست منتج به نتیجه نشود. اخیرا هم با تعییناتی که در ساختار جبهه دیگر که مدعی جنگ با طالبان می باشد (جبهه آزادی) صورت گرفته، بسیاری بدین باور اند که این جبهه از سوی نزدیکان اشرف غنی برای امتیاز گیری و ایجاد اختلاف مدیریت می شود. یعنی در کل ساختار این جبهات و هرم قدرت که از افرادی با گذشته سیاه تشکیل شده، مورد پذیرش بسیاری‌ها نیست.

سوم؛ باوجود برگزاری نشست‌های متعدد از سوی مخالفان طالبان، اما دیده می شود که این گروه‌های فاقد پلان و استراتیژی هستند. هر روز یک رویکرد جدید، بدون پشتوانه اجرایی از سوی این گروه‌ها ابراز می شود. یعنی این جبهات هم اختلافات درونی دارند و هم فاقد پلان کاری هستند. در حالی‌که همه به یاد داریم که در جنگ دور اول طالبان با جبهه شمال، احمدشاه مسعود چگونه تمامی افراد و گروه‌های سیاسی را زیر چتر مقاومت گرد آورد و استراتژی ترسیم کرد. ولی این بار جبهات بوجود آمده هیچ کدام دارای برنامه و استراتیژی نیستند.

همچنین بخوانید: اشتراک‌کنندگان نشست ویانا: جامعه جهانی تمام اشکال مقاومت علیه طالبان را حمایت کنند

بنابر این کارشناسان معتقد اند که تا زمانی مشکل برنامه ریزی و پلان در این جبهات وجود داشته باشد و این‌که دقیقا چه باید بکنند؛ برگزاری نشست‌های متعدد راهگشا نیست.

چهارم؛ مشکل دیگری که در جبهات و البته در کل جامعه افغانستان وجود دارد، فردمحوری است که یکی از مشکلات بزرگ سیاسی در طول سال‌های مختلف و جنبه‌های مختلف آن نیز در افغانستان بوده است. در بیست سال پسین هم تمامی جریانات براساس فرد محوری شکل گرفته است. در حالیکه در درون هر ساختار سیاسی ده‌ها فرد مستعد و جوان و لایق هستند، اما روند فرد محوری جریانات را در گرو رهبر و رهبرزادگان باقی گذاشته و این مشکل به شدت به رویکرد و عملکرد جریانات ضربه زده است. بنابراین تا وقتی که جریانات سیاسی از روند فرد محوری و فرد سالاری بیرون نشوند و ساختارها بر محور برنامه شکل نگیرد، هر نشست و گفتگو و در هر سطحی که باشد، ثمر بخش نیست.

نکته آخر هم و جمع بندی این‌که هر جمع و گروه از جمله مخالفان طالبان که محور بحث می باشد، اگر قرار است در آینده افغانستان نقش بازی کنند، لازمه اول این مسئله اتحاد واقعی و درونی این جریانات می باشد. قدم بعدی ایجاد استراتیژی و پلان و هدف گذاری دقیق می باشد. مرحله سوم و چهارم گذار از فرد محوری و اسیر نام نشدن و عمل به دور از شعار‌ها می باشد. خلاصه تا زمانی‌که این شاخصه در نظر گرفته نشود، هیچ مجمع و گروهی با برگزاری هرگونه نشستی که باشد، موفق نخواهند شد.

نوشته های مرتبط :