زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین امریکا، روز پنجشنبه از توافقنامه دوحه در برابر انتقادهای تند اعضای جمهوری‌خواه دفاع کرد. او گفت امریکا دلیلی برای ماندن در افغانستان نداشت، چون امید به پیروزی در برابر طالبان و اعتمادش را به «دولت ضعیف و فاسد افغانستان» از دست داده بود.
خلیلزاد گفت حکومت امریکا بر رقابت با قدرت‌های بزرگ مانند چین و روسیه متمرکز شد، از این رو دیگر تمایلی به ماندن در افغانستان نداشت و همچنین«افغانستان دیگر مرکز مبارزه با تروریسم نبود.»
خروج آشفته نیروهای امریکایی از افغانستان و بازگشت طالبان و گروه‌های تروریستی مرتبط با آن به افغانستان، خشم و انتقادهای تند جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان امریکا را برانگیخته است، خروجی که امضای توافقنامه دوحه در ۱۰حوت ۱۳۹۸ آن را رقم زد.
خلیلزاد در بیانیه خود در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا اطلاعات جدیدی به آنچه او و دیگر مقام‌های امریکایی قبلا درباره توافقنامه دوحه، دلیل خروج امریکا و سقوط دولت غنی گفته بودند، نیفزود. او، آن‌طور که شماری از سیاستمداران افغان می‌گویند، هیچ اشاره‌ای هم به ‘ به توافق‌ها و پیوست‌های محرمانه’ موافقتنامه دوحه نکرد.
خلیلزاد گفت که سقوط دولت افغانستان با پیشروی‌های سریع طالبان شتاب گرفت و اشرف غنی با فرار از افغانستان، مانع از گفت‌وگوها با حکومت برای یک گذار سیاسی شد. او افزود که اگر اشرف غنی فرار نمی کرد، طالبان بنا به توافق قبلی با امریکا، وارد کابل نمی‌شدند.
همان طور که قبلا مقام‌های امریکایی گفته بودند، خلیلزاد نیز اذعان کرد حکومت بایدن انتظار نداشت حکومت غنی پس از خروج نیروهای خارجی «بیشتر از چند وقت دوام بیاورد.» اما، «این تصور با این که در آغاز معقول می‌نمود، اما اشتباه از آب درآمد.»
او گفت که بایدن مشروط کردن خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به توافق‌های سیاسی میان طالبان و حکومت غنی یا باقی گذاشتن نیروهای محدود در افغانستان را به دلیل ترس از طولانی شدن جنگ رد کرد.
خلیلزاد گفت: «خروج از افغانستان منوط به موافقتنامه سیاسی میان دو طرف افغان نشد. چون تصور بر این بود که مشروط کردن خروج خطر قرار گرفتن در جنگ بدون پایان را به همراه داشت.»
نماینده پیشین امریکا در امور صلح افغانستان گفت که مقام‌های امریکایی خطرات خروج نیروهای ایالات متحده از این کشور را بازگشت گروه‌های تروریستی و از دست رفتن دستاوردهای دو دهه حضور غرب در افغانستان می‌دانستند.
خلیلزاد گفت که ایالات متحده موفق به تضعیف القاعده شده است و توانایی هوایی برای زیرنظر گرفتن گروه‌های تروریستی و ضربه زدن به آنان را دارد. اما، به گفته او، حفظ دولت دموکراتیک و دستاوردهای دو دهه دولت پیشین افغانستان برای امریکا در افغانستان ممکن نبود.
خلیلزاد گفت: «تبدیل افغانستان به یک دولت مدرن و دموکراتیک غیرواقعبینانه بود. به رغم تلاش‌های گسترده امریکا، این کشور مشکلات بزرگ حکومتداری و فساد اداری افسار گسیخته داشت.»
بر بنیاد گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل، گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش در افغانستان رشد کرده‌اند. کارشناسان شورای امنیت به خصوص گسترش نفوذ داعش در افغانستان را محتمل می‌دانند.
با این حال، خلیلزاد گفت با این که خروج نیروهای امریکایی توام با هرج و مرج بود و تعدادی از سربازان امریکایی در حمله داعش در میدان هوایی کابل کشته شدند، اما «این روزهای پایانی نباید معیاری برای نادیده گرفتن دستاورد‌ها باشد. القاعده از بین رفته و این یک پیروزی بزرگ برای امنیت ایالات متحده است.»
اما، چه اتفاقی برای افغانستان خواهد افتاد؟ پاسخ نماینده پیشین امریکا و امضاکننده توافقنامه دوحه با طالبان این بود: «فصل پایانی افغانستان هنوز نوشته نشده است. تخم ارزش‌هایی را که کاشته ایم، به مرور زمان ثمر خواهد نشست.»
