نقش سردار قاسم سلیمانی در کمک به جبهه مقاومت به رهبری احمدشاه مسعود

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1402/10/11
10:37 ق.ظ
بازدید: 136

پایگاه خبری تحلیلی روایت : با استناد به منابع از سال ۷۵ نقش سردار سلیمانی در همکاری با ائتلاف شمال آغاز و روز به روز پر رنگ تر می‌ شود. اواسط سال ۱۳۷۶ نام سردار قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس در جبهه ولایت‌های شمال شرق کابل شنیده شد. به اذعان فرماندهان آن دوره، سلیمانی اشراف اطلاعاتی دقیقی از ولایت‌های تخار و پنجشیر و بغلان و انداراب‌ها داشت. با مصاحبه های که بعدا از نزدیکان دو طرف صورت گرفته، نیروهای قدس در همین سال ها به عنوان شاخه برون مرزی سپاه به یاری ائتلاف شمال برای مبارزه با تروریسم وارد گردید.

طالبان چند ماه پس از عرض اندام در ولایت قندهار و تصرف ولایات جنوبی افغانستان، در ششم میزان سال ۷۵ موفق شدند کابل را به تصرف خود دربیاورند و نیروهای دولت به رهبری استاد ربانی و احمدشاه مسعود وزیر دفاع سابق از کابل خارج شدند. قبل از ظهور طالبان در قندهار و همزمان با جنگ های کابل ایران تلاش‌های را در جهت نزدیکی حزب وحدت با دولت استاد ربانی انجام داد، اما بنابر دلایل مختلف این انسجام شکل نگرفت تا اینکه همزمان با ورود طالبان به کابل عبدالعلی مزاری رهبر حزب وحدت تحت عنوان گفتگو و مذاکره به سمت چهار آسیاب رفته و از سوی طالبان بازداشت و سپس کشته شد. همزمان با این طالبان ظرف چند ماه آینده کابل را به صورت کامل تصرف کردند. پس از این دو واقعه (کشته شدن مزاری توسط طالبان و تصرف کابل) تلاش ایران‌ برای اتحاد احزاب جهادی نتیجه داده و در نخستین اقدام ائتلاف شمال در میزان سال ۷۵ در خنجان بین دولت استاد ربانی و حزب وحدت و جنبش شکل گرفت.
با استناد به منابع از سال ۷۵ نقش سردار سلیمانی در همکاری با ائتلاف شمال آغاز و روز به روز پر رنگ تر می‌ شود. اواسط سال ۱۳۷۶ نام سردار قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس در جبهه ولایت‌های شمال شرق کابل شنیده شد. به اذعان فرماندهان آن دوره، سلیمانی اشراف اطلاعاتی دقیقی از ولایت‌های تخار و پنجشیر و بغلان و انداراب‌ها داشت. با مصاحبه های که بعدا از نزدیکان دو طرف صورت گرفته، نیروهای قدس در همین سال ها به عنوان شاخه برون مرزی سپاه به یاری ائتلاف شمال برای مبارزه با تروریسم وارد گردید.

همچنین بخوانید: طالبان مانع سفر کرزی به ایران شدند

با اینکه پس از پیروزی مجاهدین در سال ۱۳۷۱ و جناح بندی که در کابل صورت گرفت، تلاش های ایران برای اتحاد مجاهدین مخصوصا حزب وحدت و جمعیت نتیجه بخش نبود. در حالیکه ایران حزب وحدت را تمام و کمال از نظر نظامی و مالی تغذیه و تقویت می‌کرد، اما از آن سو تلاش داشت تا با روابط دوستانه با دولت استاد ربانی از راه مذاکره در جهت اتحاد و احقاق احزاب شیعی کار کند؛ اما نقش فراگیر و همه جانبه ی را نداشت و با توجه به اختلافات موجود بین این دو جناح نمی توانست این نقش را بازی کند.
به هر حال سلطه طالبان و وقایع بعدی نقش سلیمانی را در حدی مهم ساخت که سلیمانی از احمد شاه مسعود به عنوان کسی که به واسطه هوش سرشار خود در مسائل نظامی و تاکتیکی استراتژی ثابتی نسبت به نیروهای بیگانه داشت، تعریف کرده است. وی از احمدشاه مسعود اینگونه یاد کرده که اعتقاد راسخ مسعود این بود که دولت پاکستان با همکاری کشورهای عربی در منطقه و با خط گرفتن از نظام سرمایه‌داری در غرب تربیت کننده نیروهای جاهل و جنگ طلب و تندرویی مانند طالبان هستند. اعتمادی به ظاهر دوستانه آن‌ها نداشت و خستگی ناپذیر در مقابل آن‌ها ایستادگی می‌کرد.

هر چند که روابط سردار سلیمانی با آمر مسعود از سال های ۱۳۷۵ و ۷۶ و تشکیل ائتلاف شمال و سقوط مزارشریف به صورت مستقیم گره زده شد. اما ویژگی‌ها که سلیمانی در وجود مسعود دیده بود و اینکه به اذعان نزدیکان سلیمانی که گفته اند: در اول به دلیل بی‌اعتمادی او به نیروهای خارجی گمان بر این می‌رفت که او به همراه دسته‌های سازماندهی شده از مجاهدانش روی خوش به نیروهای ایرانی در سپاه قدس نشان ندهد. اما دیدارهای مکرر او با سردار سلیمانی ورق این سیاست ورزی او را تغییر داد.
گفته شده که در همین نشست‌ها بود که آمر مسعود به یقین رسید نیروهای سپاه قدس قصد مداخله در امور داخلی افغانستان را ندارند. آنها در جبهه مجاهدان علیه طالبان و تروریسم هستند و بعد از مدت کوتاهی به نوشته سردار سلیمانی و نیروهای سپاه قدس نه تنها پشتیبان و پناه او شدند بلکه تاثیر به سزایی در پیروزهای جبهه شمال و همچنین گروه‌های مختلف در آن سال ها گذاشت.

همچنین بخوانید: حقانی در دیدار با کابلوف: امنیت در افغانستان به نفع روسیه و کل منطقه است

در یکی از مقالات به نقل از خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی آمده است که در سال ١٣٧٧ سردار سلیمانی برای کمک نظامی به احمد شاه مسعود و حضور نظامی ایران برای کمک به پنجشیر درخواست کمک از رئیس جمهور سابق ایران را کرده است.

با این وجود اگر اتفاقات دهه هفتاد شمسی از جمله جنگ های داخلی و ظهور طالبان و تشکیل اتحاد شمال را همه در کنار هم قرار دهیم، می بینیم که نقش سلیمانی و ایران در حمایت و همراهی با مجاهدین مبتنی بر منافع مقطعی و یا دشمن تراشی استوار نبوده است. ایران قبل از سال ۷۷ و کشته شدن دیپلومات هایش در مزارشریف به کمک جبهه شمال شتافت و سردار سلیمانی با اذعان نزدیکان در سال ۷۶ به دیدار قهرمان ملی احمد شاه مسعود رفت. حتی یکی از دلایل کشته شدن دیپلومات های ایرانی در مزارشریف همین همراهی و حمایت این کشور از جبهه شمال به شمول آمر مسعود و حزب وحدت و احزاب شیعی بود.

امروز اما بسیاری با نادیده گرفتن تلاش‌های ایران در ایجاد اتحاد بین حزب وحدت به رهبری عبدالعلی مزاری و دولت استاد ربانی، تلاش دارند که ایران را حامی یک جناح جلوه دهند. به این حال اما سردار سلیمانی در آن سال ها به عنوان یک فرمانده تازه کار در شاخه قدس و سال های پس از آن در همکاری و حمایت از جبهه شمال نقش کلیدی داشت.

غلام رضا سادات

نوشته های مرتبط :