مسعود؛ میهن‌پرستی که جهان را از خطر تروریسم هشدار داده بود

دسته: تحلیل
نویسنده: محمد ناصر وطنیار
1404/06/16
2:32 ب.ظ
بازدید: 13

پایگاه خبری تحلیلی روایت : مسعود یک میهن‌پرست آزاده بود و به وطن و مردم‌اش بیشتر از هر کنشگر و سیاست‌مدار در تاریخ معاصر افغانستان عشق می‌ورزید و دوست داشت در وطن و زادگاه‌اش آزادانه با هم‌میهنانش زندگی کند. او حضور هیچ نیروی بیگانه‌ای را در افغانستان قبول نداشت. مسعود به قول مائوریتسیو ویرولی، نویسنده مشهور اروپایی، یک میهن‌پرست واقعی بود که به وطن‌اش عشق می‌ورزید و مردم‌اش را دوست داشت. او هیچ‌گاهی قصد نداشت که برای رسیدن به زندگی آرام‌تر وطن‌اش را ترک کند.

در واقع قهرمان ملی هم از افراط‌گرایی دینی بیزار بود و هم از تفریط نمایندگان گفتمان مدرنیته، همین امر جایگاه فکری او را ممتاز ساخته بود.

دوم: تفکر ملی و میهن‌پرستانه مسعود

مسعود یک میهن‌پرست آزاده بود و به وطن و مردم‌اش بیشتر از هر کنشگر و سیاست‌مدار در تاریخ معاصر افغانستان عشق می‌ورزید و دوست داشت در وطن و زادگاه‌اش آزادانه با هم‌میهنانش زندگی کند. او حضور هیچ نیروی بیگانه‌ای را در افغانستان قبول نداشت. مسعود به قول مائوریتسیو ویرولی، نویسنده مشهور اروپایی، یک میهن‌پرست واقعی بود که به وطن‌اش عشق می‌ورزید و مردم‌اش را دوست داشت. او هیچ‌گاهی قصد نداشت که برای رسیدن به زندگی آرام‌تر وطن‌اش را ترک کند.

او برای آزادی وطن‌اش می‌جنگید بدون این‌که به جنگ علاقه داشته باشد و دشمنانش را سرکوب می‌کرد بدون این‌که در دل کینه و نفرتِ عمیق به آنها داشته باشد. در واقع همین حس آزادگی و میهن‌پرستانه او را واداشته بود تا در برابر نیروهای بی‌بند و بار، جزم‌اندیش و افراطی و تروریستی که به جز یک قرائت خشک و خشونت‌ورز چیزی دیگر از اسلام نداشتند، ایستادگی و مبارزه بکند.

سوم: تفکر سیاسی و آینده‌نگر

پس از پیروزی مجاهدین و شکل‌گیری حکومت به رهبری شهید ربانی که احمدشاه مسعود نقش محوری را در آن داشت، او به خوبی درک کرده بود که جایگاه اوپوزیسیون تا رهبری کشور فرق می‌کند. حضور هزاران ستیزه‌جوی جزم‌اندیش و افراطی که به بهانه جهاد به افغانستان سرازیر شده بودند، باید به خانه‌های‌شان برگردند و دیگر نیازی به این گروه‌ها نبود. در این قسمت حق با مسعود بود، چون از یک طرف کنترول نیروهای چندین‌ملیتی جهادی در افغانستان پساشوروی دشوار بود و مسئولیت حکومت‌داری روی دوش شخص احمدشاه مسعود آمده بود و او باید امنیت مردم را تامین می‌کرد، و از طرف دیگر این گروه‌ها قصد فعالیت از افغانستان برای براندازی نظام‌های‌شان در کشورهای مبدأ خویش داشتند که حضور این گروه‌ها در افغانستان به معنای جنگ با کشورهای منطقه و همسایه تلقی می‌شد. از همین‌رو شهید مسعود چاره‌ای نداشت جز این‌که با این تفکر مخالفت بکند و درگیر بشود که شد.

همچنین بخوانید: فائو: ۸.۳ میلیون گودال برای جمع‌شدن برف‌‌ و باران در افغانستان حفر شده است

—

بخش سوم: مسئولیت جهانی، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

چهارم: مسئولیت‌پذیری در برابر نظم و امنیت جهانی

مسعود در زمان حکومت‌داری و کنشگری سیاسی‌اش به این نتیجه رسیده بود که امنیت در افغانستان به معنای امنیت و صلح در منطقه و جهان است و ناامنی و بی‌ثباتی افغانستان تهدیدات جدی را متوجه نظم و امنیت جهانی می‌سازد. چنین هم شد. او برای این‌که جهان رابطه رسمی و دولت با دولت را با حکومت شهید ربانی داشته باشد، ناگزیر بود با درک نگرانی‌های منطقه‌ای و جهانی در برابر نیروهای تروریستی و مرکزگریز از کشورهای منطقه و جهان بی‌ایستد و مبارزه بکند. بخش بزرگی از شهرت و محبوبیت جهانی احمدشاه مسعود در دوران مقاومت ریشه در همین تفکر جهانی او داشت که با منافع باندهای تروریستی در تضاد بود.

سخن آخر

می‌توان چنین نتیجه گرفت که عوامل چهارگانه فوق یعنی تفکر اعتدالی و میانه‌روانه از اسلام عزیز، نگاهی ملی‌گرایانه و میهن‌پرستانه، آینده‌نگری عمیق سیاسی و مسئولیت‌پذیری دولتی در برابر نظم و امنیت جهانی، مسعود را وادار به جدا کردن صف و راه‌اش با گروه‌های بنیادگرا کرد. در نهایت این تضاد و تفاوت دیدگاه و منافع منتج به درگیری نیروهای چندین‌ملیتی تروریستی با مسعود و حکومت نوپای او شد و طالبانیسم به عنوان خشک‌ترین و جزم‌اندیشانه‌ترین اقلیت مذهبی و قومی ظهور کرد و با همه گروه‌های تروریستی ائتلاف نموده، افغانستان را به جهنمی برای شهروندانش و تهدیدی بزرگ برای جهان مبدل نمود و می‌نماید.

مسعود با جریان‌شناسی عمیقی که از گروه‌های تروریستی داشت، بیشتر از هر کارشناس و پژوهشگری درک کرده بود که جنگ در برابر تروریسم تنها جنگ او و مردم‌اش نیست بلکه جنگ در برابر یک پدیده خطرناک جهانی است. او در آخرین فرصت‌های زندگی‌اش که مجال یافت به تریبون‌های جهانی دست یابد و دعوت شود، به صراحت دنیا را متوجه خطر بزرگ از ناحیه تروریسم و بنیادگرایی در افغانستان کرد. اما دنیا به هشدارهای این مرد تنها مانده در برابر یک نیروی چندملیتی، متحجر و واپسگرا چندان اعتنایی نکرد تا این‌که اتفاق یازده سپتامبر ۲۰۰۱ رخ داد و همه متوجه شدند که دشمن‌شناسی، کارشناسی و تحلیل‌گری آن مرد افسانه‌ای چقدر دقیق و درست بوده است، هنگامی که او دیگر وجود نداشت و قربانی تروریسم شده بود.

همچنین بخوانید: استبداد و خودکامگی «داود خان» و ملتی بدون حافظه تاریخی (۲)

من فکر می‌کنم با فروپاشی جمهوریت و پشت کردن دنیا به افغانستان و نادیده گرفتن هشدارهای مسعود، تاریخ تکرار می‌شود. دنیا دچار اشتباهی می‌شود که در پایان قرن بیستم مرتکب شد و جبران‌اش بسیار سخت، هزینه‌بر و دشوار خواهد بود.

نوشته های مرتبط :