نوروز، یا همان جشن سال نو، یکی از قدیمی‌ترین و پررنگ‌ترین جشن‌های به جا مانده از تاریخ کهن است که ریشه‌های آن به دوران پیش از اسلام و به تمدن های مختلف منطقه، از جمله آریایی‌ها و تمدن‌های باستانی برمیگردد. این جشن که در نخستین روز بهار برگزار می‌شود، به عنوان نمادی از زندگی، تجدید حیات و آغاز فصل نو شناخته می‌شود.
آریایی ها به فصل بهار و تحول طبیعت اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. به همین دلیل، نوروز به عنوان نمادی از این تحول در طبیعت و در زندگی انسان‌ها از دیرباز در میان آن‌ها محبوبیت داشته است.
نوروز نه تنها در افغانستان/خراسان، ایران و تاجیکستان، بلکه در بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز، خاورمیانه و حتی برخی نقاط شمال آفریقا نیز جشن گرفته می‌شود.
نوروز ریشه‌ای بسیار کهن دارد و به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد. طبق اسناد تاریخی، نوروز ابتدا توسط پادشاهان هخامنشی به عنوان جشن آغاز سال نو و تولد طبیعت گرامی داشته می‌شده است. در دوران ساسانیان، نوروز به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته شده و حتی در آن زمان نیز آیین‌هایی چون پختن خوراکی‌های ویژه، دید و بازدید و تحویل سال به ویژه در دربار شاهان ساسانی برگزار می‌شده است.
در دوره اسلامی نیز، نوروز به عنوان یک سنت با ارزش و مراسمی ملی افغانستان/خراسان و دیگر سرزمین‌های اسلامی مانند تاجیکستان، ایران، پاکستان، آذربایجان و مناطق مختلف آسیای میانه ادامه پیدا کرده است.
نوروز نه تنها به عنوان آغاز سال نو، بلکه نمادی از تجدید حیات، نو شدن و شروع دوباره زندگی است. این جشن به عنوان تحولی در طبیعت و درون انسان‌ها مطرح می‌شود. فلسفه نوروز در واقع بازتابی از پیوند انسان با طبیعت است که در آن به احترام این تحول عظیم، انسان‌ها به طریقی نمادین زندگی خود را از نو آغاز می‌کنند. در آیین نوروزی، هر فرد به نوعی تلاش می‌کند تا با اصلاح رفتار، تفکر و روحیه خود به نوعی پاکسازی آغاز کند.
یکی از مهم‌ترین نمادهای فلسفه نوروز، سفره هفت‌سین است. هفت‌سین نمادهایی از تغییرات مثبت و خوب در زندگی است. این آیین به نوعی به انسان یادآوری می‌کند که با آمدن نوروز، انسان‌ها باید در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کرده و به دنیای بیرون نگاه بهتری داشته باشند.
آیین‌های نوروزی در طول تاریخ تحولات زیادی را تجربه کرده‌اند و هر منطقه‌ای ویژگی‌های خاص خود را در این جشن‌ها دارد. برخی از مهم‌ترین آیین‌ها و سنت‌های نوروز عبارتند از:
خانه تکانی: یکی از مهم‌ترین آداب نوروزی خانه‌تکانی است. مردم خانه‌های خود را از آلودگی‌ها پاک می‌کنند تا سال جدید را با محیطی تمیز و پاک آغاز کنند.
سفره هفت‌سین: یکی از جذاب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سنت‌ها، چیدن سفره هفت‌سین است که شامل هفت عنصر با اسم‌هایی که با حرف “سین” شروع می‌شود، مانند سیب، سبزی، سمنو و … است. هر یک از این اجزا نمادهایی از زندگی، سلامت و برکت را به همراه دارند.
دید و بازدید: یکی از ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی نوروز، دیدار با خانواده، دوستان و اجتماع است. این سنت در بسیاری از کشورها و از جمله افغانستان/خراسان، فرصتی برای تجدید روابط اجتماعی و ارادت به بزرگ‌ترها و همنوعان است.
پخت غذاهای خاص: در بسیاری از مناطق، به مناسبت نوروز، غذاهای ویژه‌ای تهیه می‌شود که نشان‌دهنده خیر و برکت در سال جدید است.
درواقع نوروز تنها یک جشن فرهنگی نیست، بلکه به عنوان یک میراث معنوی جهانی به ثبت رسیده است. اهمیت نوروز از جنبه‌های مختلفی قابل توجه است:
اتحاد و همبستگی اجتماعی: نوروز باعث ایجاد پیوند میان مردم و فرهنگ‌های مختلف می‌شود. در این روز، افراد از نژادها و مذاهب مختلف در کنار یکدیگر به جشن و شادی می‌پردازند.
نگهداری و تقویت فرهنگ و هویت: نوروز یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای تقویت فرهنگی افغانستان/ خراسان و سایر فرهنگ‌های منطقه‌ای است. این جشن باعث می‌شود که سنت‌ها، آداب و رسوم کهن افغانستان/خراسان نسل به نسل انتقال یابند.
تجدید انرژی و امید: نوروز به انسان‌ها فرصتی می‌دهد تا از نو انرژی بگیرند، امیدهای جدید داشته باشند و برای آینده خود اهداف تازه‌ای را تعریف کنند. این جشن به نوعی نماد شروعی نو و امید به آینده است.
تقویت ارتباط با طبیعت: نوروز فرصتی است برای تأمل در طبیعت و بهره‌برداری از مواهب آن. با شروع بهار، طبیعت نیز در حال تغییر و نو شدن است و این نمادی از زندگی و زایش دوباره است.
نوروز نه تنها یک جشن سال نو، بلکه یک جشن جهانی است که در آن پیوند انسان با طبیعت، فرهنگ و تاریخ به وضوح نمایان می‌شود. فلسفه نوروز، که شامل نو شدن، پاکسازی و آغاز دوباره است، در زندگی انسان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
این جشن با آیین‌ها و سنت‌های خاص خود، در طول تاریخ به عنوان یکی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی در کشورهای مختلف شناخته شده است و هر ساله با شور و شوق فراوان جشن گرفته می‌شود. نوروز به ما یادآوری می‌کند که هر آغاز جدید، فرصتی برای تحول، تغییر و بهبود است.
بساط سبزه وگل
بنالید بلبلانِ مست که فصل نو بهار آمد
چمن ازعطرگل خوشبو وگلها بی شمار آمد
حدیثِ مطربِ مارا به فصلِ گل بخوان ای دل
که از گلشن کنون درگوشِ جان صوتِ هزار آمد
جوانی هم بهاری است مرو ای یار در گوشه
بهاران را بکن تحسین که فصل کشت وکار آمد
نوای مرغکان اکنون فرح بخشند صبح وشام
همه گلها شگوفان شد درختان هم به بار آمد
نسیمِ بادِ نو روزی نوازش می کند جان را
جمالِ حضرتِ رب را نگه کن آشکار آمد
حدیثِ نا مرادی ها در این گلشن نمی زیبد
سخن از عشق ومستی گو که بر دل‌ها قرار آمد
بیایید عاشقانِ مست در این گلشن ثنا گویید
سرودِ همدلی خوانید که وصلِ پایه دار آمد
صدای آبشا رو ناله‌ی مرغان رسد در گوش
پری رویان به صحرا رفته بیرون ازحصار آمد
به هر سویی که می بینی بساطِ سبزه وگلهاست
عجب فصلِ دل انگیزی که حسنش آشکار آمد
تمردها مکن ای دل، بیا و عبرتی برگیر
تو جویایی حقیقت شو، که فضل گرد گارآمد
حضرت الله جویانوروز؛ بازتابی از پیوندِ انسان با طبیعت!
نوروز، یا همان جشن سال نو، یکی از قدیمی‌ترین و پررنگ‌ترین جشن‌های به جا مانده از تاریخ کهن است که ریشه‌های آن به دوران پیش از اسلام و به تمدن های مختلف منطقه، از جمله آریایی‌ها و تمدن‌های باستانی برمیگردد. این جشن که در نخستین روز بهار برگزار می‌شود، به عنوان نمادی از زندگی، تجدید حیات و آغاز فصل نو شناخته می‌شود.
آریایی ها به فصل بهار و تحول طبیعت اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. به همین دلیل، نوروز به عنوان نمادی از این تحول در طبیعت و در زندگی انسان‌ها از دیرباز در میان آن‌ها محبوبیت داشته است.
نوروز نه تنها در افغانستان/خراسان، ایران و تاجیکستان، بلکه در بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز، خاورمیانه و حتی برخی نقاط شمال آفریقا نیز جشن گرفته می‌شود.
نوروز ریشه‌ای بسیار کهن دارد و به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد. طبق اسناد تاریخی، نوروز ابتدا توسط پادشاهان هخامنشی به عنوان جشن آغاز سال نو و تولد طبیعت گرامی داشته می‌شده است. در دوران ساسانیان، نوروز به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته شده و حتی در آن زمان نیز آیین‌هایی چون پختن خوراکی‌های ویژه، دید و بازدید و تحویل سال به ویژه در دربار شاهان ساسانی برگزار می‌شده است.
در دوره اسلامی نیز، نوروز به عنوان یک سنت با ارزش و مراسمی ملی افغانستان/خراسان و دیگر سرزمین‌های اسلامی مانند تاجیکستان، ایران، پاکستان، آذربایجان و مناطق مختلف آسیای میانه ادامه پیدا کرده است.
نوروز نه تنها به عنوان آغاز سال نو، بلکه نمادی از تجدید حیات، نو شدن و شروع دوباره زندگی است. این جشن به عنوان تحولی در طبیعت و درون انسان‌ها مطرح می‌شود. فلسفه نوروز در واقع بازتابی از پیوند انسان با طبیعت است که در آن به احترام این تحول عظیم، انسان‌ها به طریقی نمادین زندگی خود را از نو آغاز می‌کنند. در آیین نوروزی، هر فرد به نوعی تلاش می‌کند تا با اصلاح رفتار، تفکر و روحیه خود به نوعی پاکسازی آغاز کند.
یکی از مهم‌ترین نمادهای فلسفه نوروز، سفره هفت‌سین است. هفت‌سین نمادهایی از تغییرات مثبت و خوب در زندگی است. این آیین به نوعی به انسان یادآوری می‌کند که با آمدن نوروز، انسان‌ها باید در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کرده و به دنیای بیرون نگاه بهتری داشته باشند.
آیین‌های نوروزی در طول تاریخ تحولات زیادی را تجربه کرده‌اند و هر منطقه‌ای ویژگی‌های خاص خود را در این جشن‌ها دارد. برخی از مهم‌ترین آیین‌ها و سنت‌های نوروز عبارتند از:
خانه تکانی: یکی از مهم‌ترین آداب نوروزی خانه‌تکانی است. مردم خانه‌های خود را از آلودگی‌ها پاک می‌کنند تا سال جدید را با محیطی تمیز و پاک آغاز کنند.
سفره هفت‌سین: یکی از جذاب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سنت‌ها، چیدن سفره هفت‌سین است که شامل هفت عنصر با اسم‌هایی که با حرف “سین” شروع می‌شود، مانند سیب، سبزی، سمنو و … است. هر یک از این اجزا نمادهایی از زندگی، سلامت و برکت را به همراه دارند.
دید و بازدید: یکی از ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی نوروز، دیدار با خانواده، دوستان و اجتماع است. این سنت در بسیاری از کشورها و از جمله افغانستان/خراسان، فرصتی برای تجدید روابط اجتماعی و ارادت به بزرگ‌ترها و همنوعان است.
پخت غذاهای خاص: در بسیاری از مناطق، به مناسبت نوروز، غذاهای ویژه‌ای تهیه می‌شود که نشان‌دهنده خیر و برکت در سال جدید است.
درواقع نوروز تنها یک جشن فرهنگی نیست، بلکه به عنوان یک میراث معنوی جهانی به ثبت رسیده است. اهمیت نوروز از جنبه‌های مختلفی قابل توجه است:
اتحاد و همبستگی اجتماعی: نوروز باعث ایجاد پیوند میان مردم و فرهنگ‌های مختلف می‌شود. در این روز، افراد از نژادها و مذاهب مختلف در کنار یکدیگر به جشن و شادی می‌پردازند.
نگهداری و تقویت فرهنگ و هویت: نوروز یکی از بزرگ‌ترین ابزارهای تقویت فرهنگی افغانستان/ خراسان و سایر فرهنگ‌های منطقه‌ای است. این جشن باعث می‌شود که سنت‌ها، آداب و رسوم کهن افغانستان/خراسان نسل به نسل انتقال یابند.
تجدید انرژی و امید: نوروز به انسان‌ها فرصتی می‌دهد تا از نو انرژی بگیرند، امیدهای جدید داشته باشند و برای آینده خود اهداف تازه‌ای را تعریف کنند. این جشن به نوعی نماد شروعی نو و امید به آینده است.
تقویت ارتباط با طبیعت: نوروز فرصتی است برای تأمل در طبیعت و بهره‌برداری از مواهب آن. با شروع بهار، طبیعت نیز در حال تغییر و نو شدن است و این نمادی از زندگی و زایش دوباره است.
نوروز نه تنها یک جشن سال نو، بلکه یک جشن جهانی است که در آن پیوند انسان با طبیعت، فرهنگ و تاریخ به وضوح نمایان می‌شود. فلسفه نوروز، که شامل نو شدن، پاکسازی و آغاز دوباره است، در زندگی انسان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. این جشن با آیین‌ها و سنت‌های خاص خود، در طول تاریخ به عنوان یکی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی در کشورهای مختلف شناخته شده است و هر ساله با شور و شوق فراوان جشن گرفته می‌شود. نوروز به ما یادآوری می‌کند که هر آغاز جدید، فرصتی برای تحول، تغییر و بهبود است.
بساط سبزه وگل
بنالید بلبلانِ مست که فصل نو بهار آمد
چمن ازعطرگل خوشبو وگلها بی شمار آمد
حدیثِ مطربِ مارا به فصلِ گل بخوان ای دل
که از گلشن کنون درگوشِ جان صوتِ هزار آمد
جوانی هم بهاری است مرو ای یار در گوشه
بهاران را بکن تحسین که فصل کشت وکار آمد
نوای مرغکان اکنون فرح بخشند صبح وشام
همه گلها شگوفان شد درختان هم به بار آمد
نسیمِ بادِ نو روزی نوازش می کند جان را
جمالِ حضرتِ رب را نگه کن آشکار آمد
حدیثِ نا مرادی ها در این گلشن نمی زیبد
سخن از عشق ومستی گو که بر دل‌ها قرار آمد
بیایید عاشقانِ مست در این گلشن ثنا گویید
سرودِ همدلی خوانید که وصلِ پایه دار آمد
صدای آبشا رو ناله‌ی مرغان رسد در گوش
پری رویان به صحرا رفته بیرون ازحصار آمد
به هر سویی که می بینی بساطِ سبزه وگلهاست
عجب فصلِ دل انگیزی که حسنش آشکار آمد
تمردها مکن ای دل، بیا و عبرتی برگیر
تو جویایی حقیقت شو، که فضل گرد گارآمد
