هفتمین برادر خراسانی؟

دسته: اخبار فضای مجازی, تحلیل
نویسنده: صبور سیاه سنگ
1402/11/16
3:06 ب.ظ
بازدید: 6

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در دامنۀ همواره سبز و شاداب تپۀ سوگوزو (الانیا/ ترکیه) که همانندی شگفتی با “تپۀ سلام” کابل دارد، ساختمان درازرُخی با یک دروازه و چهار پنجره به چشم می‌خورد. بر پیشانی دیوار آستانه به ترکی و فارسی نوشته اند: موسا دده تُربه‌سی/ تربت حضرت غریب امام موساآرام‌گاه موسا دده چهارشنبه‌ها به روی همگان باز است. شش روز دیگر هفته، اگر نیاز باشد، می‌توان کلید و اجازۀ ورود را از فرزندان خانوادۀ عایشه – دربانان دایمی این مزار – به دست آورد. آنان یک کوچه بالاتر زندگی دارند.

در دامنۀ همواره سبز و شاداب تپۀ سوگوزو (الانیا/ ترکیه) که همانندی شگفتی با “تپۀ سلام” کابل دارد، ساختمان درازرُخی با یک دروازه و چهار پنجره به چشم می‌خورد. بر پیشانی دیوار آستانه به ترکی و فارسی نوشته اند: موسا دده تُربه‌سی/ تربت حضرت غریب امام موسا

آرام‌گاه موسا دده چهارشنبه‌ها به روی همگان باز است. شش روز دیگر هفته، اگر نیاز باشد، می‌توان کلید و اجازۀ ورود را از فرزندان خانوادۀ عایشه – دربانان دایمی این مزار – به دست آورد. آنان یک کوچه بالاتر زندگی دارند.

حجرۀ ورودی اتاق کوچکی برای پخت‌وپز، میز نان و جای نشستن چهار تن افزون بر دو زن میزبان دارد. دروازۀ درونی آستانه رو به مرقد گشوده می‌شود: چهار شال سبز و سیاه سراپای تربت را می‌پوشاند. از اندازۀ مقبره می‌توان گمان برد که موسای خفته در خاک بلندتر از آدم‌های امروزی بوده است.

او کیست، کجایی است و چرا در این گوشه آرمیده است؟

آگاهی زیادی در دست نیست. سایت ویژۀ “اولیای خاک الانیا” زیادتر از نگاه جهان‌گردی به زیبایی مهندسی و نمای ساختاری آن پرداخته و شمار بازدیدکنندگانش را سالانه نزدیک به هزار تن می‌نویسد.

باشندگان تپۀ سوگوزو در شناسایی موسا دده هم‌نوا نیستند. چند تن از موسپیدان او را نوادۀ ابوبکر صدیق و “هفتمین دوست خداوند” می‌پندارند و می‌گویند: کمابیش هزار سال پیش از عربستان برای پخش آیین اسلام به سوی خاور میانه تا هندوستان رفته بود و هنگام برگشت، ترکیه را برای آرامش پایان زندگی برگزید.

برخی دیگر به این باور اند که موسا مبارز آزادی‌خواه زادۀ خراسان بزرگ – ایران و افغانستان امروزی – بود. از همین‌رو، در زندگی او را “هفتمین برادر خراسانی” می‌گفتند.

همچنین بخوانید: اتحادیه اروپا ۲۵ میلیون یورو برای «بهبود مکان‌های آموزشی» به افغانستان کمک کرد

سالیان زندگی و مرگش در غبار تاریخ گم شده است. می‌گویند: شبانه در همین تپه در پای درختی می‌خوابید. یک شب توفان بدی رخ داد. درختان تنومند از تنه شکستند، ولی شاخ‌ساران فروافتاده نه تنها به او آسیب نرساندند، بلکه به شیوۀ چتر گسترده سرپناهش شدند.

مانند هر سیمای روحانی-تاریخی دیگر، افسانه‌ها و خارقه‌های باورنکردنی به نام موسا دده نیز پیوند یافته اند. از زبان عایشه خانم می‌آورند: در سال جنگ ترکیه با قبرس [۱۹۷۴]، روزی شال سبز آرام‌گاه دده را در چشمۀ سوگوزو شستم و در آفتاب گذاشتم. شام آن را برداشتم و واپس بر جایش هموار کردم، سپس دروازۀ تربت را قفل بستم و رفتم. فردای آن روز از پشت شیشه دیدم که شال ناپدید شده، ولی قفل دروازه دست نخورده است. سراسیمه به هر جا سر زدم و نشانی از آن شال نیافتم. وقتی نومیدانه به سوی خانه می‌رفتم، پیرمردی دم رویم ایستاد و گفت: “می‌دانم چرا سرگردان و پریشان هستی. نگران مباش. دیشب موسا دده را دیدم. پارچۀ سبزی به دوش انداخته بود و به من گفت از راه آب‌ها به قبرس می‌روم تا از کشته شدن بی‌گناهان جلوگیری کنم. هفتۀ آینده برمی‌گردم”. با شنیدن این سخن آرام شدم و راز را در دل نگه‌داشتم. چهارشنبۀ دیگر، پیش از برامدن آفتاب خود را به تربت رساندم و چشمانم به دیدن شال از پشت شیشه روشن شد. زود قفل را باز کردم. هر چیز به جای خود بود. شب که به خانه رفتم، موضوع را به دخترانم روایت کردم. یکی از آنان گفت: مادر! دیروز جنگ قبرس به سود ترکیه پایان یافت”.

همچنین بخوانید: وزیر خارجه طالبان و دروغ بزرگ ارج گذاری به زبان فارسی

در نگاه نخست، رشتۀ میان نوادگان خلیفۀ اول اسلام و برادران خراسانی را نمی‌توان یافت، ولی در افغانستان زیاد اند کسانی که پیش از نام شان “خواجه” می‌نویسند و می‌گویند: سلسلۀ نسب نیاکان نیاکان ما به دودمان ابوبکر صدیق می‌رسد.

تُرک نبودن امام موسا روشن است. آیا از خواجه‌های عرب‌تبار خراسان خواهد بود؟ گذشته از آوازه‌ها، اگر کارنامۀ دینی یا سیاسی داشتنش ثابت شود، باید این را نیز دانست که چرا در تاریخ ایران و افغانستان چنین گمنام مانده است؟

نوشته های مرتبط :