آیا از خود سوال کرده ایم؟

دسته: تحلیل, خواندنی ها, فرهنگی
نویسنده: یعقوب رسولی
1402/10/19
9:14 ق.ظ
بازدید: 32

پایگاه خبری تحلیلی روایت : یکی از بحث های دگری که نیاز است در پیوند به آن گپ و گفتی راه بیفتد همین بحث است که ما در زندگی چقدر روبروی آیینه ایستاده شده و سوالاتی را از خویش پرسیده باشیم؟ در واقعا خیلی کم پیش آمده است که، ما در زندگی چنین کاری را کرده باشیم. یا به قول معروف گاهی شده کلاه خویش را جلوی خود گذاشته باشیم و با او سخن بزنیم و آنچه را تا امروز انجام دادیم با همین کلاه به بررسی بگیرم. نقد و بررسی خود از سخت ترین کار های دنیا است به قول نویسنده‌؛ برای همین آنچه شناختی از جامعه دارم نیز می‌پنداریم که این کار در نهایت امر انجام می پذیرد و اگر بخواهیم درصدی برای افرادی که در جامعه این کار را میکنند تعیین کنیم ممکن نیست این درصد در برابر درصدی که این کار را نمی کنند، عددی باشد.

یکی از بحث های دگری که نیاز است در پیوند به آن گپ و گفتی راه بیفتد همین بحث است که ما در زندگی چقدر روبروی آیینه ایستاده شده و سوالاتی را از خویش پرسیده باشیم؟ در واقعا خیلی کم پیش آمده است که، ما در زندگی چنین کاری را کرده باشیم. یا به قول معروف گاهی شده کلاه خویش را جلوی خود گذاشته باشیم و با او سخن بزنیم و آنچه را تا امروز انجام دادیم با همین کلاه به بررسی بگیرم. نقد و بررسی خود از سخت ترین کار های دنیا است به قول نویسنده‌؛ برای همین آنچه شناختی از جامعه دارم نیز می‌پنداریم که این کار در نهایت امر انجام می پذیرد و اگر بخواهیم درصدی برای افرادی که در جامعه این کار را میکنند تعیین کنیم ممکن نیست این درصد در برابر درصدی که این کار را نمی کنند، عددی باشد.

به هر رو، اساساً ما عالم کل امور هستیم. درصدی آدم‌هایی که بگویند این رشته من نیست، تخصص ندارم یا دانش امروزی این رشته را ندارم و نمی توانم طبیب درد تو شوم، راه‌ خلاصی از این مشکل تان پیشنهاد دهم و یا موارد دگری، خیلی کم و خیلی اندک است و در برابر کسانی که در هر رشته‌ای از علوم و دانش همچون فقه، طب، سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی، ریاضیات و غیره علوم تجربی و غیر تجربی تخصص و مهارت دارند درصدی قابل ملاحظه، چشم‌گیر و در عین حال همیشه هم در صحنه حضور دارند؛ است.
از این رو ما هرچند وقتی اگر، تلنگری برای خود شناختی پیدا میکنیم، با دل و چشم قبول میکنیم هرچند در باطن؛ که چنین کرده ایم و چنان نباید می کردیم و ابراز پشیمانی می‌کنیم و اما، اگر چند روز محدود از این امر گذشت، دگر هیچ نوع تفکری و تعقلی برای آن امر چند روز پیش نداریم و تمامی داده ها از حافظه ذهنی مان پاک میشود.

به راستی که، سوال کردن از خود و خویشتن را در محکمه‌ای وجدان، پشت میله‌های اقرار آوردن؛ کاری‌ست سخت و نهایتاً دشوار؛ از این رو خیلی به ندرت آدم‌هایی در جامعه ما چنین کاری را میکنند. در عین حال اینکه همیشه بر دیگران خرده بگیرم، سفسطه گویی کنیم، هر موردی که پیش آمد نظر بدهیم، فتوا بدهیم و صدها مورد و مشکل دگران را راه حل پیشنهاد کنیم؛ کاری‌ست ساده، بدون مزد، بدون پاداش و اگر آن فرد روزی به درد سر افتاد نیز، مسوولیت اش بار دوش ما که نیست. هزاران مثال در این قالب هم میشود بیان کرد که از حوصله این مقاله بیرون است.

در سال‌های جمهوریت، هرچه کتابی که شماری از شخصیت‌های سیاسی و نظامی که بیشتر نوشته های شان تاریخی و بازگو کننده روایت های زندگی شخصیت نویسنده بود؛ وقتی از چاپ بیرون می‌شد و مخاطب را با کتاب روبرو می‌ساخت؛ مخاطب همواره چنین فکر میکرد که نویسنده در جاهایی از کتاب، شخصیت خویش را یکبار زیر شلاق وجدان قرار داده و خوبی و زشتی آن را، همچنان خوبی‌ها و بدی های کار خویش را نیز بیان داشته باشد. با تأسف که چنین عملی در اکثریت کتاب‌های نویسندگان، دیده نمی شد؛ جناب نویسنده خویش را، سردمدار اخلاق، فضل و مدیرمدبر امور می‌دانست. هیچ نویسنده‌ای در جایی از کتاب خویش، خود را مسوول یک عملی که انجام نگردیده است نمی‌دانسته و همواره خویش را حامی و نجات دهنده جان و مال و عزت مردم می‌دانست. چنین بر می‌آید که ما در طول تاریخ، حتا در بیست سال پسین که دم از آزادی، دانش، فهم، صداقت و صمیمیت می‌زدیم در واقع از دروغ‌ترین سال‌های زندگی ما بود و این ها فقط یک شعار روی کاغذ و مجلسی بوده است. ما در همین بیست سال دموکراسی؛ صادقانه ترین کار ممکن که سوال از خویشتن و بیان حقیقت در برابر مردم بود را نیز فراموش کرده بودیم.

یکی از اساسی‌ترین مسأله های این روزی، سوالی است که آیا ما وقتی با جهان یوتیوبر‌های امروزی کشور و تیک‌تاکر‌های افغانی سر میخوریم؛ گاهی از خود پرسیده ایم که آیا نگاه کردن این ویدیو ها خوب است یا زشت؟ یا که چقدر نگاه کردن ویدیو های آنها و پخش و نشر آن میتواند سبب زیر سوال رفتن فرهنگ واقعی مردم افغانستان و لطمه بزرگ بر فرهنگ، جامعه و افراد سرزمین ما میشود. آیا تا هنوز از فحاشی، رکیک گویی و سفسطه خوانی آنها نقد کرده و به آشنایان خویش توصیه نشنیدن آن را کرده ایم؟ به راستی که چنین کاری را تا امروز انجام ندادیم؛ زیرا اگر چنین کاری را میکردیم، جهان فحاشی و هتاکی یوتیوب و تیک تاک اینقدر رشد نمی کرد. این‌ها در برابر مردمانی که در همین برنامه ها، از دانش های امروزی، دین، فرهنگ، ادبیات و برنامه های آموزشی کودکان حرف و برنامه دارند چقدر رشد کرده اند. دقیقا میتوان چنین گفت که شخصیت‌های که کار غیر هتاکی میکنند اگر در روزی ۱۰ بیننده داشته باشند دگران در روزی ۱۰۰۰ بیننده خواهند داشت.

با آنکه جهان امروزی، جهان اطلاعات و ارتباطات است. اما این امر در سرزمین ما و مردمان مهاجر ما، تفاوت های بی‌شماری دارد. متاسفانه شماری از هموطنان ما با چرندگویی و هرچه از دست میشود عمل و از زبان میشود بیرون داد؛ امروز یکی از پر در آمدترین افراد شناخته می‌شوند. در حالیکه صحبت های واقعی‌بینانه یک عالم دینی، گفته‌های یک روان‌شناس، حرف های یک معلم، حمایت از خانواده های نیازمند و گپ و گفت در پیوند به امور مورد نیاز ما، کمترین بازدید کننده را دارد و افرادی که این کار خیر را انجام می‌دهند، کمترین درآمد و در بعضی از حالات درآمد اصلا ندارند. این چنین واکنش های ما در برابر یوتیوبر‌ها و تیک‌تاکر ها قطعا که به زیان جامعه ما بوده/خواهد بود. اگر چنین که امروز هم می‌بینیم، هم نشر و پخش می‌کنیم، ادامه یابد؛ ما در پسا چند سال دگر، عالمی از عالمان بدون علم، بی‌سواد، فحاش، رکیک‌گوی، با دماغ، سودجو و بی برنامه را در جامعه خواهیم داشت.

باهم به سوی روشنگران و روشنگری قدم بگذاریم.

نوشته های مرتبط :