احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای در جنگ ایران و اسرائیل

دسته: تحلیل
نویسنده: گل‌نور بهمن
1404/03/30
4:38 ب.ظ
بازدید: 19

پایگاه خبری تحلیلی روایت : درگیری نظامی گسترده میان ایران و اسرائیل که در حال حاضر وارد فاز عملیاتی شده، یکی از حساس‌ترین و نگران‌کننده‌ترین بحران‌های ژئوپلیتیکی قرن را رقم زده است. با گسترش دامنه‌ی تبادل آتش، حملات به زیرساخت‌های کلیدی و تلفات انسانی قابل توجه، نگرانی‌ها در باره‌ی احتمال ورود به مرحله‌ای بسیار خطرناک یعنی استفاده از سلاح‌های غیرمتعارف، به‌ ویژه جنگ‌افزارهای هسته‌ای، افزایش یافته است.

درگیری نظامی گسترده میان ایران و رژیم اسرائیل که در حال حاضر وارد فاز عملیاتی شده، یکی از حساس‌ترین و نگران‌کننده‌ترین بحران‌های ژئوپلیتیکی قرن را رقم زده است. با گسترش دامنه‌ی تبادل آتش، حملات به زیرساخت‌های کلیدی و تلفات انسانی قابل توجه، نگرانی‌ها در باره‌ی احتمال ورود به مرحله‌ای بسیار خطرناک یعنی استفاده از سلاح‌های غیرمتعارف، به‌ ویژه جنگ‌افزارهای هسته‌ای، افزایش یافته است.

جنگ میان ایران و رژیم اسرائیل که اکنون در جریان است، شرایط بسیار حساسی را در خاورمیانه و سطح بین‌المللی ایجاد کرده است. در حالی که درگیری‌های نظامی دو طرف به تبادل موشک و پهپاد در سطح وسیع کشیده شده، نگرانی‌هایی در باره‌ی احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای شکل گرفته است؛ موضوعی که پیامدهای حقوقی، انسانی و راهبردی عمیقی دارد و نیازمند ارزیابی دقیق و بی‌طرفانه است.

بر پایه‌ی اصول پذیرفته‌شده در حقوق بین‌الملل، استفاده از سلاح هسته‌ای فقط در شرایطی می‌تواند قابل توجیه باشد که کشوری مورد حمله‌ی هسته‌ای مستقیم قرار گیرد یا استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی آن تهدید و‌ در معرض نابودی قرار گرفته باشد. در جنگ جاری، ایران تا این لحظه آغازگر تهاجم نبوده و این رژیم اسرائیل است که به تأسیسات هسته‌ای، موشکی و زیرساختی ایران حمله کرده است. چنین اقدامی موجب تشدید بحران می‌شود و مشروعیت اقدامات متقابل ایران را افزایش می‌دهد. اما اگر در ادامه‌ی این جنگ، گزینه‌ی استفاده از سلاح هسته‌ای در نظر گرفته شود، تمامی قواعد بین‌المللی در زمینه‌ی جنگ، حقوق بشر و قوانین بشردوستانه نقض خواهد شد.

رژیم اسرائیل به‌ طور رسمی هرگز مالکیت خود را بر زرادخانه‌ی هسته‌ای اعلام نکرده است. این کشور عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نیست و از نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیروی نمی‌کند. با این حال، شواهد متعددی در منابع نظامی و اطلاعاتی جهانی وجود دارد که گویای وجود چنین تسلیحاتی در زرادخانه‌ی رژیم اسرائیل است. وضعیت فعلی از نظر حقوقی یک خلأ بزرگ ایجاد کرده است. کشوری که از نظر رسمی فاقد عنوان دارنده‌ی سلاح هسته‌ای است، اگر تصمیم به استفاده از این نوع تسلیحات بگیرد، ساختار حقوقی و امنیتی جهانی را از درون متلاشی خواهد کرد.

همچنین بخوانید: سرچشمه افکار ضدایرانی در میان تندروان تاجیکستان

هر اقدام احتمالی از سوی رژیم اسرائیل برای استفاده از جنگ‌افزار هسته‌ای، تنها یک نقطه‌ی عطف نظامی نخواهد بود، ساختار امنیت جهانی را نیز به چالش خواهد کشید. در صورت چنین اقدامی، سایر قدرت‌های جهانی دارای تسلیحات هسته‌ای ممکن است بر مبنای اصل تقارن یا بازدارندگی، خود را مجاز به واکنش مشابه بدانند. این احتمال وجود دارد که درگیری‌های منطقه‌ای به سطح جهانی کشیده شوند. سناریوهایی از قبیل حمله‌ی هسته‌ای روسیه به اوکراین یا کوریای شمالی به کوریای جنوبی با توجیه مشابه در دستور کار قرار گیرد. این وضعیتی است که برای هیچ‌ یک از قدرت‌های بزرگ جهانی قابل مدیریت نخواهد بود و ثبات راهبردی بین‌المللی را در معرض نابودی قرار می‌دهد.

اگرچه ایران اعلام نکرده که سلاح هسته‌ای در اختیار دارد، اما با توجه به تهدیدات مداوم از سوی رژیم اسرائیل ‌و امریکا و‌ حتا بریتانیا، بعید نیست که برای حفظ موازنه‌ی راهبردی، به تقویت ظرفیت‌های بازدارندگی در قالب سلاح‌های نامتقارن یا سامانه‌های غیرهسته‌ای کشتار جمعی پرداخته باشد. چنین ظرفیت‌هایی این امکان را فراهم می‌کنند که در صورت بروز اشتباه راهبردی از سوی رژیم اسرائیل، پاسخ ایران خسارات سنگینی به‌ وجود آورد و حتا موجودیت طرف مهاجم را به خطر اندازد.
در مرحله‌ی کنونی جنگ، شواهدی از اصابت موشک‌های رژیم اسرائیل به تأسیسات مهمی چون نطنز، اراک و اصفهان به دستذآمده است. گرچه تاکنون از سلاح هسته‌ای استفاده نشده، اما فضای جنگی به سمتی در حرکت است که احتمال وقوع اشتباهات محاسباتی را افزایش می‌دهد.

جامعه‌ی جهانی، به ویژه کشورهای غربی، اکنون با آزمون دشواری مواجه هستند. اگر هیچ اقدام موثر و فوری در مسیر کاهش تنش صورت نگیرد، منطقه به سمت یک درگیری با ابعاد پیش‌بینی‌ناپذیر سوق داده خواهد شد. مسؤولیت مستقیم و غیرقابل انکار هرگونه تشدید تنش‌ها یا استفاده از سلاح‌های ممنوعه، متوجه طرفی خواهد بود که در تصمیم‌گیری‌های خود ملاحظات حقوقی و انسانی را نادیده بگیرد.

همچنین بخوانید: شرکتی از افغانستان 50 میلیون دالر در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند

نوشته های مرتبط :