حزب الله لبنان و اسراییل تحت چه شرایطی تن به آتش بس دادند؟

دسته: تحلیل
نویسنده: ضیا ضیایی
1403/09/10
12:01 ب.ظ
بازدید: 16

پایگاه خبری تحلیلی روایت : روز گذشته و پس از گذشت سه روز از آتش بس شکننده در لبنان، شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب الله راجع به ابعاد و پیامد آتش بس سخنرانی کرد. او این آتش بس را ناشی از مقاومت و ایستادگی حزب الله دانسته و گفت که “رژیم اشغالگر، 64 روز پیش، جنگ و تجاوز خود را بر اساس هدف نابودی حزب الله و بازگرداندن ساکنان شمال(فلسطین اشغالی) و تلاش برای ایجاد خاورمیانه جدید آغاز کرد. اما حزب الله توانست در این جبهه ایستادگی و مقاومت کند و شروع به درهم کوبیدن جبهه داخلی دشمن کرد تا جایی که آن را در حالت دفاعی قرار داده و در نهایت تن به آتش بس داد.

روز گذشته و پس از گذشت سه روز از آتش بس شکننده در لبنان، شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب الله راجع به ابعاد و پیامد آتش بس سخنرانی کرد. او این آتش بس را ناشی از مقاومت و ایستادگی حزب الله دانسته و گفت که “رژیم اشغالگر، ۶۴ روز پیش، جنگ و تجاوز خود را بر اساس هدف نابودی حزب الله و بازگرداندن ساکنان شمال(فلسطین اشغالی) و تلاش برای ایجاد خاورمیانه جدید آغاز کرد. اما حزب الله توانست در این جبهه ایستادگی و مقاومت کند و شروع به درهم کوبیدن جبهه داخلی دشمن کرد تا جایی که آن را در حالت دفاعی قرار داده و در نهایت تن به آتش بس داد.

در سوی دیگر اما نتانیاهو آتش بس را انتخابی بین بد و بدتر خوانده و تاکید کرد که در شرایط فعلی او گزینه بد را (آتش بس) را انتخاب کرده است. نتانیاهو همچنین در آخرین صحبت اش گفت که آتش بس ممکن برای همیشه نباشد و نیروهای اسراییلی دوباره حملات شان را در لبنان از سر بگیرند.
با این حال اما مهمترین سوالی که در چند روز گذشته پرسیده شده/ می‌شود و تحلیل‌ها حول محور آن صورت می‌گیرد این است که چه کسی پیروز جنگ شد؟ حزب‌الله لبنان چه اهدافی داشت و اسرائیل چه چیزی را دنبال می‌‌کرد و آیا به آن رسید؟
کارشناسان سیاسی بدین باور اند که برای پاسخ به این سوال، در وهله اول باید مفاد دقیق توافقنامه و ضمانت‌های اجرایی آن علنی شود که تاکنون این اتفاق نیفتاده و آنچه منتشر شده و به آن استناد می‌شود، متون غیررسمی رسانه‌هاست. لذا تا آن زمان می‌توان نتایج را با بررسی وضعیت میدان –آنچه بود و آنچه اکنون هست- سنجید.
اما با این حال چند نکته در این زمینه قابل تامل است:
اول: اسرائیل چرا و در چه موقعیتی به آتش‌بس تن داد؟
فراموش نکنیم که همزمان با درگیری‌های شدید در نوار غزه که طولانی‌ترین جنگ تاریخ اسرائیل است و حجم زیادی از نیروهای نظامی و توان این رژیم را درگیر کرده و ضربات بی‌سابقه‌ای به آنها زده، بزرگترین مشکل دولت نتانیاهو در ۱۴ ماه اخیر در جبهه شمال (با ورود حزب‌الله به جنگ) ناامنی مناطق مسکونی و آواره شدن ده‌ها هزار صهیونیست بود که رژیم را به شدت تحت فشار قرار داد. حزب الله در طی این مدت چندین لشکر اسراییل را در شمال مصروف نگه داشته بود.
اسرائیل برای خلاص شدن از این بحران (به عنوان هدف اولیه) و نابودی و خلع سلاح حزب‌الله (به عنوان هدف ثانویه) به ضاحیه بیروت و جنوب لبنان حمله کرد اما نتیجه این حملات، گسترش ناامنی به مناطق دیگر نظیر «حیفا» و حتی «تل آویو» شد. حزب‌الله لبنان قدم به قدم، دامنه برد پرتابه‌هایش را افزایش داد و نهایتاً در روزهای اخیر، «تل آویو» و حتی «اشدود» (در نزدیکی نوار غزه) را هم زیر آتش گرفت. بزرگترین حملات حزب‌الله در طول این ۱۴ ماه، علاوه بر حمله به مقر تیپ گولانی و خانه شخص نتانیاهو، چند روز قبل از آتش‌بس انجام شد که در آن ده‌ها موشک به سرتاسر اسراییل شلیک شد. بنابراین اسرائیل فهمید که با لشکرکشی به جنوب لبنان نه تنها نمی‌تواند امنیت را به شمال فلسطین اشغالی برگرداند بلکه ناامنی بیشتر هم شده؛ ضمن آنکه دیگر اهدف اعلامی‌‌اش یعنی نابودی حماس و آزادی اسرا در غزه نیز محقق نشده است. از این رو ناگزیر تن به آتش بس بر خلاف شعار و وعده‌ای که داده بود، داد.
دوم: واکنش رهبران رژیم اسراییل به آتش بس چی بود؟
پس از اعلام آتش بس از سوی دو طرف در لبنان و اسرائیل، بر خلاف دیدگاه‌ها در لبنان و محور مقاومت که آن را پیروزی حزب الله توصیف کردند؛ اما سران اسراییل – متحد و مخالف نتانیاهو- این توافق را شکست و شرمندگی خواندند. نفتالی بنت نخست وزیر سابق رژیم اسراییل این توافق را شکست نامید. او گفت: توافق با حزب الله به معنای شکست تمام عیار اسرائیل است.
آویگدور لیبرمن وزیر جنگ سابق رژیم هم گفت: آتش بس با حزب الله یعنی تسلیم شدن در برابر وحشت. از سویی هم ایتمار بن گویر وزیر داخله رژیم صهیونیستی و از متحدان نتانیاهو به شدت از توافق آتش بس انتقاد کرد و گفت: به هدفمان نرسیدیم توافق با لبنان خطای تاریخی است. به همین شکل مقامات دیگر صهیونیست از جمله آویخای اشترن شهردار کریات شمونا توافق با لبنان را سناریوی دانست که هفت اکتوبر را در شمال تکرار می‌کند. یائیر لاپید رییس اپوزیسیون دولت نتانیاهو هم توافق با حزب الله ننگ خواند و گفت که نتانیاهو مجبور به آتش بس شد.
با این حال جدای از نظرات اپوزیسیون دولت صهیونیست؛ دیدگاه‌ها و مخالفت‌های متحدان دولت نتانیاهو نشان می دهد که قبولی آتش بس از سویی اسراییل اگر نگوییم شکست اسراییل بوده، حداقل عقب نشینی در مقابل حزب الله بوده است.
سوم: آتش بس همه جانبه است یا ضعیف و شکننده؟
این آتش بس با همه ویژگی های قدرتمند آن از جمله دخالت فرانسه و آمریکا، پذیرش از سوی اسرائیل و حزب الله لبنان و دولت لبنان و استقبال ایران اما به نظر شکننده است. برخی موارد در محتوای این آتش بس وجود دارد که به سرعت می تواند منجر به تنش شود و جنگ جدیدی را میان حزب الله لبنان و اسرائیل یا درگیری هایی میان ارتش لبنان و حزب الله را سبب شود. به عبارتی در متن توافق آتش بس، نوعی مین گذاری شده و همین موضوع می تواند عاملی برای جنگ و درگیری و بی ثباتی در آینده باشد. مثلا در متن آتش بس آمده است حزب الله لبنان باید از جنوب لبنان عقب نشینی کند و همه تسلیحات و مواد مربوط به آن را تحویل ارتش لبنان بدهند. همچنین کمیته امریکایی برای نظارت بر حسن اجرای متن توافق آتش بس تشکیل خواهد شد. در حالی‌که اسراییل هرگز در گذشته به آتش بس مقید نبوده و بر اساس شرایط پیش آمده آن را نقض کرده؛ با این شرایط از سخنرانی روز گذشته رهبر حزب الله هم این‌گونه می شود استنباط کرد که قرار نیست حزب الله به طور یک‌جانبه مفاد توافقنامه را اجرایی کند.
چهارم: آیا حزب الله ضعیف شده؟
با وجود حملات گسترده و جنایت بار اسراییل، اما باید گفت که حزب‌الله نه ضعیف شده و نه ناتوان. با وجود۱۴ ماه جنگ با رژیم صهیونیستی که از پشتیبانی امریکا و اروپا برخوردار است، اما بر خلاف ادعای اسراییل، همچنان شهرهای موشکی به همراه ۹۰ درصد از نیروهایش را حفظ کرده است.
البته بدون شک هزینه‌ای که حزب الله لبنان در مقابل طرح‌های عبری – غربی برای غرب آسیا داده واقعاً زیاد است. مقاومت سه بار اجازه نداد تا آنگلوساکسون‌ها و صهیونیست‌ها نقشه جدیدی برای منطقه ما ترسیم کنند؛ یک بار در جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶؛ دومین بار در خلال جنگ داخلی سوریه و حمایت از گروه‌های تکفیری و حالا هم سومین بار در این جنگ ۳ ماهه که می‌خواستند با عبور از غزه و لبنان خاورمیانه مد نظر خود را در غرب آسیا ترسیم کنند.