روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار؛ مطالعه و ارتباط آن با توسعه و پیشرفت جوامع

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/08/24
11:56 ق.ظ
بازدید: 20

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در ایران، روز ۲۴عقرب/آبان به عنوان روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است. این روز در واقع آغاز هفته کتاب و کتابخوانی نیز هست. در این هفته، برنامه‌های متنوعی از جمله نمایشگاه‌های کتاب، نشست‌های ادبی، مسابقات کتابخوانی و… برگزار می‌شود تا اهمیت کتاب و کتابخوانی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. همچنین بعضی کتاب‌فروشی در این روز کتاب‌های متنوع را با تخفیف ویژه برای علاقه‌مندان عرضه می‌کنند.

در ایران، روز ۲۴عقرب/آبان به عنوان روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است. این روز در واقع آغاز هفته کتاب و کتابخوانی نیز هست. در این هفته، برنامه‌های متنوعی از جمله نمایشگاه‌های کتاب، نشست‌های ادبی، مسابقات کتابخوانی و… برگزار می‌شود تا اهمیت کتاب و کتابخوانی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. همچنین بعضی کتاب‌فروشی در این روز کتاب‌های متنوع را با تخفیف ویژه برای علاقه‌مندان عرضه می‌کنند.
با توجه به این مناسبت، چند مورد در زمینه کتاب‌ و مطالعه قابل یاد آوری است:

چرا کتابخوانی برای همه ضروری است؟
در متن هر کتاب، دنیایی پنهان است؛ دنیایی از دانش، تجربه، تخیل و احساس. کتاب‌ها به ما می‌آموزند و به ما کمک می‌کنند تا دنیا را بهتر بشناسیم. به همین دلیل اکثر کشورها روزی را به نام کتاب و کتابخوانی نامگذاری کرده‌اند تا اهمیت این همراه دیرین را بیش از پیش به یاد آوریم. البته وقتی از اهمیت کتاب می گوییم، منظور هر کتابی نیست که باید بخوانیم، بلکه کتاب‌های است که ارزش خواندن و مطالعه دارد.

کتاب و مطالعه چه تاثیری بر زندگی و شخصیت ما دارد؟
خواندن کتاب قطعا تاثیر خود را روی زندگی، رفتار فردی و تیپ شخصیتی هر کسی دارد. کسانی که کتاب می خوانند، معمولا متفاوت از دیگران هستند. متفاوت به این مفهوم که نگاه و نگرش آنان به زندگی و جامعه متفاوت است. اما به صورت موردی می شود تاثیر کتاب را بر افراد یاد آور شد:
رشد شخصیتی افراد: یکی از مهمترین تاثیرگذاری کتاب و مطالعه، ساختن افراد است. کتاب‌ها می‌توانند الهام‌بخش باشند. با خواندن زندگینامه افراد موفق، داستان‌های انگیزشی و رمان‌های کلاسیک، می‌توانیم به درک عمیق‌تری از خود و جهان پیرامونمان برسیم. همچنین با مطالعه کتاب‌های اجتماعی، سیاسی و تاریخ گذشته و حال جامعه را بهتر درک کرد و پیش‌بینی نسبی از آینده داشت.
افزایش دانش و آگاهی افراد: کتاب‌ها منبعی غنی از اطلاعات هستند. با خواندن کتاب، دانش خود را در زمینه‌های مختلف افزایش می‌دهیم و به پرسش‌هایمان پاسخ می‌دهیم. همه این را می‌دانیم که دانش و علم آنان‌که کتاب می خوانند، بیشتر از دیگران است. کسانی‌که کتاب می خوانند قلم و نگاه و تحلیل بهتر از آنان که کتاب نخوانده و نمی خوانند دارند.
تقویت قدرت تفکر و تحلیل و آگاهی: یکی دیگر از تاثیر گذاری کتاب افزایش قدرت تفکر و تحلیل افراد است. کتاب خواندن به ما کمک می‌کند تا قدرت تفکر انتقادی و تحلیل خود را تقویت کنیم و بین حقایق و افسانه‌ها تمایز قائل شویم. مطالعه کتاب به دانش و فکر ما افزوده و ما را از یک انسان ساده و خوش‌باور، به یک آدم متفکر و منتقد و پویا تبدیل می‌کند.
رشد خلاقیت و ذهن پویا: کتاب‌ها در کل و داستان‌ها و رمان‌ها به صورت خاص تخیل ما را به پرواز در می‌آورند و به ما کمک می‌کنند تا دنیای اطرافمان را از زوایای مختلف ببینیم. این نگرش سبب می شود تا ذهن ما پویا تر و خلاق تر شود. دنیای اطراف مان را متفاوت از بقیه ببینیم. کتاب کمک می کند تا ذهن خود را از چارچوب خالی یا پر شده از سوی جامعه ی که در آن رشد یافته ایم پویا بسازیم.
کاهش استرس و اضطراب و غصه‌ها:کتاب خواندن و مطالعه، یک فعالیت آرامش‌بخش است که به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند. بسیاری از کسانی‌که کتاب می خوانند به یک پختگی و آرامش می رسند. افراد پر مطالعه دنیای کتاب را با خود دارند.

همچنین بخوانید: معرفی کتاب نام کتاب؛ هیچ ملاقاتی تصادفی نیست

کتابخوانی چه تاثیری بر پیشرفت جوامع دارد؟
کتاب‌‌ها در جامعه به عنوان گنجینه‌های دانش و فرهنگ شناخته شده‌اند. کتاب پل ارتباطی بین نسل‌ها است. کتاب به ما اجازه می‌دهند تا از تجربیات دیگران بهره‌مند شویم و بیاموزیم. کتاب‌ نقشی اساسی را در پیشرفت فردی ما و همچنین جوامع دارد.
یکی مهمترین تاثیر کتاب؛ پیشرفت افراد در جامعه است. کتاب‌ به افراد کمک می‌کند تا دانش خود را افزایش دهد. مهارت‌ها را تقویت کرده و دید و‌نگرش خود را نسبت به جهان تقویت کنند. افراد با مطالعه آدم‌های مسئولیت‌پذیرتری هستند. همچنین کتاب‌ها منابع الهام بخش برای نوآوری و خلاقیت هستند. با خواندن مطالب، داستان‌ها و ایده‌های جدید، افراد می‌توانند به راه‌حل‌های نوآورانه برای مشکلات فردی و اجتماعی دست پیدا کنند. زیرا خواندن کتاب، به افراد می‌آموزد که چگونه به طور انتقادی فکر کند و اطلاعات را ارزیابی و تجزیه و تحلیل و بعد تصمیمات آگاهانه بگیرد.
از سویی هم کتاب و مطالعه برای بهبود مهارت‌های نوشتاری و گفتاری افراد بسیار کمک می‌کند. با خواندن متون مختلف، افراد با سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا می‌شوند و دایره لغات خود را گسترش می‌دهند. افراد پر مطالعه فکر، گفتار و نوشتار شان متفاوت از کسانی است که مطالعه ندارند.

از جانب دیگر تاثیر کتاب خواندن و مطالعه بر پیشرفت جوامع بسیار تاثیر گذار است. امروز کشورهای توسعه یافته اند که در آن سرانه مطالعه بالا است. به عبارتی کتاب خواندن نه تنها در حفظ فرهنگ و تاریخ جوامع کمک می‌کند که در واقع حافظه تاریخی یک ملت می باشد. امروز پیشرفت آلمان، چین، کوریای جنوبی و بسیاری از کشورهای دیگر یکی از عوامل آن همین سرانه مطالعه و کتاب است. از جانب هم کتاب سبب ترویج همدلی و درک متقابل در جوامع می شود. کتاب‌ خوانی کمک می کند تا افراد با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های مختلف آشنا شده و همدلی خود را نسبت به دیگران دهد.

همچنین بخوانید: ترس فلاسفه از عوام‌الناس در تاریخ تمدن اسلامی

افغانستان و فرهنگ مطالعه:
افغانستان ما یکی از کشورهایی است که در آن سرانه مطالعه و سرو‌کار با کتاب بسیار پایین است. یعنی وقتی پایین می‌گوییم؛ خیلی خیلی پایین از اوسط جهانی آن. البته در بیست سال گذشته در زمینه ایجاد فضای آموزشی و تحصیلی در بسیاری از مناطق کشور گام‌های برداشته شد، اما روند آموزش و تحصیل و سرانه‌ی علاقه به مطالعه کماکان دو مورد جداگانه است؛ کما این‌که روند آموزشی و تحصیلی ما نیز از هردو پا می لنگد و آن اینکه آموزش و تحصیل ما نه کیفیت مطلوب و متناسب با استنادرد جهانی را داشته و دارد و نه هم ظرفیت عمومیت آن با کشورهای جهان، منطقه و همسایه قابل مقایسه است بلکه خیلی‌ها تفاوت دارد و عقب می باشد.
به هرحال ما ملتی بیگانه با کتاب و مطالعه هستیم؛ ما قبل از این‌که با کتاب و قلم آشنا شویم، با جنگ و تفنگ و بحران و ده‌ها معضل و مشکل اجتماعی آشنا شده و می‌شویم. فرقی میان روستانشین و شهر نشین حداقل در این یکی زمینه وجود ندارد. البته در گذشته سطح شهرنشینی و زمینه‌های تعلیم و تحصیل و مطالعه و کتاب بهتر از روستا بود؛ ولی در سال‌های پسین باتوجه به گسترش ارتباط و فناوری و همچنین امکانات مطالعه با طرق مختلف، دیگر مشکل و بهانه‌ی حداقل برای مطالعه میان روستا و شهر وجود نداشته و ‌ندارد. البته گفتیم که ما نسل بحران و جنگ هستیم نه نسل مطالعه و کتاب؛ نسلی که با بحران و جنگ بزرگ شده باشد، قطعا با کتاب و جزوه ناآشنا است. البته این بحران و جنگ، همچنین روستا نشینی و شهر نشینی، هیچ باری مسئولیتی حداقل نصف یا بیشتری امثال من و همسن‌وسالان مرا به خاطر پشت کردن به کتاب و مطالعه در دو دهه‌ی گذشته کم نمی‌کند؛ ولی بدون شک بخشی از مشکل بوده و است که نمی شود آن را نادیده گرفت.
نکته آخر اما؛ کتاب و کتابخانه به عنوان قلب تپنده‌ی فرهنگی جوامع هستند. کتاب و کتابخوانی، یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت جوامع است. با ترویج فرهنگ کتابخوانی، می‌توان جامعه‌ای آگاه‌تر، خلاق‌تر و پیشرفته‌تر داشت. البته کتاب و مطالعه به تنهایی نمی‌توانند مشکلات پیچیده و چند وجهی جوامع متکثر گروه مانند افغانستان را حل کند. اما قطعاً می‌توانند نقشی کلیدی در ایجاد تغییر مثبت و پایدار ایفا کند.

همچنین بخوانید: بریده‌یی از کتاب سقاوی دوم

نوشته های مرتبط :