«ضرر در زر» مجموعه‌شعر حسیب احراری

دسته: تحلیل
نویسنده: دوکتور یعقوب یسنا
۱۴۰۳/۰۸/۲۲
۱۲:۱۹ ب٫ظ
بازدید: 15

پایگاه خبری تحلیلی روایت : «ضرر در زر» مجموعه‌شعر حسیب احراری از چند نظر قابل توجه است، از نظر اندازه که ۱۴۳ غزل و غزل مثنوی را دربر می‌گیرد؛ از نظر ادبیت که ظرفیت‌های ادبی و زبانی ویژه به‌خود را دارد؛ از نظر جهان‌بینی و نگرش که در شعرها شاهد حضور شاعری استیم، نگرش، عشق، اندوه و رنج خود را از جهان، زندگی و انسان دارد و اگر بخواهم قضاوتی درباره‌ی شاعر کنم می‌توانم بگویم با شاعری طرف ایم که عشق و دردآشنا است.

«ضرر در زر» مجموعه‌شعر حسیب احراری از چند نظر قابل توجه است، از نظر اندازه که ۱۴۳ غزل و غزل مثنوی را دربر می‌گیرد؛ از نظر ادبیت که ظرفیت‌های ادبی و زبانی ویژه به‌خود را دارد؛ از نظر جهان‌بینی و نگرش که در شعرها شاهد حضور شاعری استیم، نگرش، عشق، اندوه و رنج خود را از جهان، زندگی و انسان دارد و اگر بخواهم قضاوتی درباره‌ی شاعر کنم می‌توانم بگویم با شاعری طرف ایم که عشق و دردآشنا است.

شفیعی کدکنی درباره‌ی امکانات شعر چهار افق و جنبه‌ی هنری و بشری را درنظر می‌گیرد: زیبایی‌های هنری و فنی، پشتوانه‌ی فرهنگی، زمینه‌ی انسانی و بشری عواطف و گستردگی در جامعه. هر کدام این افق‌ها توضیحات خود را می‌خواهد که از گنجایش این یادداشت بیرون است.

ممکن شعر شاعری از نظر زیبایی‌های هنری و فنی با جنبه باشد و صنایع ادبی و ظرافت‌های زبانی داشته باشد، اما جنبه‌های دیگر را نداشته باشد، در این صورت شعر این شاعر بیش‌تر تکنیکال و فنی خواهد بود، اما بدون عمق عاطفی و سایر جنبه‌ها. شعرهای خوب همه‌ی این جنبه‌ها را نسبتا دارند، اما عمق عاطفی و بشری را بیش‌تر دارند، این عمق عاطفی موجب می‌شود که شعر در جامعه و بین مردم گسترش پیدا کند و در حافظه‌ی مردم ماندگار شود، زیرا شاعر در شعر با خوشی و رنج انسان هم‌ذات‌پنداری کرده است، بنابراین انسان‌ها نیز با جنبه‌ی عاطفی شعر شاعر هم‌ذات‌پنداری می‌کنند.

مثلا اگر در شاعران کلاسیک، شعر خاقانی و مولانا را کنار هم بگذاریم و مقایسه کنیم، شعر خاقانی بیش‌تر جنبه‌ی فنی دارد، اما شعر مولانا بیش‌تر جنبه و افق عاطفی و بشری دارد، این‌که شعر مولانا در جامعه‌های بشری گسترش پیدا کرده است، به دلیل جنبه‌ی عاطفی و بشری آن است.

همچنین بخوانید: مولانا اقبال در امواج مولانایی از مزیت خودی الی چیستی قضا‌وقدر

شعرهای احراری را اگر از نظر این چهار افق بنگریم، نسبتا بین چهار جنبه و افق تعادل برقرار است و شاعر شیفته‌ی بازی‌های فنی روزگارش نشده و بیش‌تر به جنبه‌ی عاطفی و بشری شعرها توجه کرده است و برای شعر گفتن بهانه‌ی بازی تصنعی نداشته است، بلکه احساس و عشق و رنج عاطفی و بشری در جان شاعر جرقه زده تا شعر بسراید. این مهم است‌که شاعر در سرایش شعر از احساس و جان خود مایه بگذارد، اگر شاعر در سرایش شعر نتواند از احساس و جان خود مایه بگذارد و گرفتار ذوق‌زدگی و… شود، شعر نگفته است، بلکه در ذوق‌زدگی و هیاهوی ادبی روزگار خود دست و پا زده است. در بیست سال گذشته از این گونه شاعران زیاد داشتیم و برای خود انجمن و تربیون و بلندگو ساخته بودند و در انجمن‌های خودساخته‌شان برای خود زادروز برگزار می‌کردند.

شعرهای احراری از نظر زبان و بیان پخته اند و از نظر مناسبت و پیشینه‌ی ادبی با گذشته‌ی شعر فارسی و با زندگی روزگار شاعر مناسبات دارند. اگر پیشینه‌ی شعر فارسی را در شعرهای احراری بجوییم، می‌توانیم جهان‌بینی شاعرانه‌ی مولانا، حافظ و بیدل را احساس کنیم و اگر بخواهیم جای‌گاه شعرهای شاعر را در مناسبت به روزگار معاصر ملاحظه کنیم، شعرها توانسته‌اند از نظر مناسبات اجتماعی و فرهنگی با روزگار معاصر ارتباط برقرار کنند و به خواننده این احساس را ببخشند که شعرها شعر روزگار خود یعنی شعر روزگار معاصر استند.

طبعا سرایش شعر و فعالیت هنری، کاری است متداوم که شاعر و هنرمند به فعالیت ادامه می‌دهد و در تداوم کار خود به تجربه‌های متفاوتی دست می‌یابد. بنابراین نمی‌خواهم قضاوت کلی کنم و بگویم شعرهای احراری این‌گونه یا آن‌گونه استند، زیرا آن‌چه در شعرهای فعلی شاعر رخ داده در آینده با جنبه‌های عمیق‌تری رخ خواهد داد. همیشه چشم‌اندازهایی به سوی آینده وجود خواهند داشت.