افغانستان و جنگ نیابتی هند و پاکستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/05/06
11:47 ق.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : روز گذشته نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در سخنانی به مناسبت سالگرد جنگ «کارگیل» در منطقه مورد مناقشه کشمیر، به پاکستان در زمینه «حمایت از تروریسم و جنگ نیابتی» هشدار داد. وی ضمن متهم کردن پاکستان به حمایت از ترورزم گفت که پاکستان هیچ درسی از گذشته نگرفته و همچنان به تروریسم و جنگ نیابتی ادامه می‌دهد.

روز گذشته نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در سخنانی به مناسبت سالگرد جنگ «کارگیل» در منطقه مورد مناقشه کشمیر، به پاکستان در زمینه «حمایت از تروریسم و جنگ نیابتی» هشدار داد. وی ضمن متهم کردن پاکستان به حمایت از ترورزم گفت که پاکستان هیچ درسی از گذشته نگرفته و همچنان به تروریسم و جنگ نیابتی ادامه می‌دهد.

در همین حال و همزمان با هشدار نخست وزیر هند به پاکستان، رندهیر جیسوال، سخنگوی وزارت خارجه هند، در اظهاراتی رسمی اعلام کرد که دولت هند به اتباع افغانستان ویزا اعطا می‌کند و مسیرهای سفر به این کشور برای شهروندان افغانستان هموار شده است. جیسوال با اشاره به روابط تاریخی و دیرینه دو کشور، بر تعهد هند به ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان تأکید کرد.

این دو مسئله در حالی بیان می شود که بخشی از تنش‌ها و جنگ‌های ده‌های گذشته در منطقه و بویژه افغانستان، جنگ نیابتی بین هند و پاکستان بوده است.

اگر به تاریخ چند دهه افغانستان نگاه کنیم، می‌بینیم که تقابل هند و پاکستان در افغانستان چقدر جدی و تا چه حد برای کشور فاجعه آفرین بوده است. مثلا زمانی‌که محمد داوود با کودتا قدرت را در دست گرفت، یکی از اشتباهات اصلی اش پشتونستان‌خواهی و تقابل با پاکستان و در مقابل ایجاد فضای فعالیت برای هند در کشور بود. همین مسئله سبب شد که پاکستان به نقش مخرب خود در سال‌ها و دهه‌های بعد در قالب های مختلف ادامه بدهد و تا امروز این جنگ نیابتی را به پیش ببرد.

متاسفانه هیچ کدام از حاکمیت‌ها و نظام ها در افغانستان نتوانسته یا نخواسته که بر محور منافع افغانستان در ارتباط با کشورهای هند و پاکستان توازن ایجاد کند. در بیست سال زمان جمهوریت که بهترین فرصت برای حل اختلاف با پاکستان و ایجاد توازن بین هند و پاکستان از نگاه افغانستان بود، استفاده نشد. در حالی‌که حامد کرزی بیش از ۲۰ بار به پاکستان رفت، اما این سفرها در حالی‌صورت می‌گرفت که از یک‌سو ادعای خط دیورند و حمایت از پشتونستان خواهی داشت و از یک طرف فرصت جولان بیش از حد به هند در افغانستان داده شده بود.

همچنین بخوانید: نگاهی به وضعیت حقوق‌‌بشر و زنان در افغانستان

همه می دانیم که نقش پاکستان در سقوط نظام جمهوریت که بیشتر به هند متمایل بود، بسیار برجسته است. اما نکته دیگر که نباید فراموش کرد، این‌که همه به یاد داریم که هند پس از سلطه طالبان بر کشور روابط سیاسی خود با افغانستان را قطع کرد؛ ولی پس از گذشت چند ماه و شکرآب شدن رابطه طالبان با پاکستان، دوباره تحرکات سیاسی اش را آغاز و در نهایت سفارت و نمایندگی سیاسی خود را فعال کرد.

امروز هم در حالی‌که روابط طالبان با پاکستان همچنان به سوی تنش و تقابل پیش می رود، در مقابل هند از آغاز صدور ویزا برای اتباع کشور سخن زده است. یعنی دوباره ادامه همان تقابل و تنش و جنگ نیابتی و عدم برقراری توازن در روابط با این دو کشور. این عدم توازن البته تنها در روابط سیاسی و اقتصادی و… خلاصه نمی‌شود. همان‌طوریکه که گفته شد، تحرکات استخباراتی این دو کشور در افغانستان همچنان کشور‌ را به صحنه‌ای‌ برای جنگ نیابتی نگه می‌دارد.

نوشته های مرتبط :