کتاب‌های ممنوعه در امارت طالبان

دسته: تحلیل
نویسنده: مهرزاد عظیمی
1403/04/13
9:11 ق.ظ
بازدید: 136

پایگاه خبری تحلیلی روایت : افغانستان افزون بر اینکه تاریخ درخشان و افتخارآمیزی را در کارنامه دارد؛ همچنان طی نیم سده پیوسته با تکرار تاریخ روبرو بوده است. یکی از تراژیدی‌ترین رویدادهای تاریخی در این کشور برگشت برق‌آسایی گروه طالبان بود که همه را شوکه کرد؛ اگرچه بسیاری‌ها بر این باور بودند که طالبان این دور با طالبان گذشته به لحاط فکری و عملی متفاوت بوده ونسبت به گذشته ها پخته‌تر و جهان‌دیده‌تر شده اند؛ اما نزدیک به سه سال از حضور آن‌ها در کشور دیده شد که نه تنها تغییر نکرده اند؛

درآمد:

افغانستان افزون بر اینکه تاریخ درخشان و افتخارآمیزی را در کارنامه دارد؛ همچنان طی نیم سده پیوسته با تکرار تاریخ روبرو بوده است. یکی از تراژیدی‌ترین رویدادهای تاریخی در این کشور برگشت برق‌آسایی گروه طالبان بود که همه را شوکه کرد؛ اگرچه بسیاری‌ها بر این باور بودند که طالبان این دور با طالبان گذشته به لحاط فکری و عملی متفاوت بوده ونسبت به گذشته ها پخته‌تر و جهان‌دیده‌تر شده اند؛ اما نزدیک به سه سال از حضور آن‌ها در کشور دیده شد که نه تنها تغییر نکرده اند؛ بلکه رهبری امارت طالبان روز به روز پا جای پای رهبری گذشته شان گذاشته و همان برنامه‌ها را بی کم‌وکاست در افغانستان اجرا می‌نمایند. سلب‌ آزادی‌های سیاسی، سلب حقوق اولیه انسان افغانستانی، عدم حاکمیت قانون، نبود ساختارها و نهادهای مسئول و پاسخگو، قوم‌گرایی شدید، تعصب و تبعیض زبانی کم نبود که آن‌ها در یک اقدام غافل‌گیر کننده، صدها اثر ادبی، تاریخی، مذهبی و سیاسی را که توسط نویسندگان افغانستانی نگاشته شده بودند را ممنوع النشر و پخش کردند و آن‌ها را برای جامعه افغانستان زهرآگین خواندند. این کتاب‌ها گذشته ازدلایلی که مسوولین رژیم طالبان ارائه کردند، بدو دلیل ممنوع شدند؛ یکی اینکه مطالب این‌ کتاب‌ها با روحیه و روایت قومی و قبیله‌یی طالبان و همفکران قومی شان سازگاری نداشتند، نه تنها طالبان، بلکه رژیم غنی هم با این کتاب‌ها و نویسندگان آن‌ها سر سازگاری نداشت و برخی از این‌ کتاب‌ها در همان زمان در لیست ممنوع حکومت به اصطلاح «جمهوریت» رفته بود. اما وجود یک آزادی نیم‌بند دست متولیان جمهوریت را بسته بود و به آن‌ها اجازه نمی‌داد که کتاب‌های نویسندگان غیر خودی را سانسور و ممنوع نمایند. اما طالبان همان برنامه‌ها را با رویکرد قومی انجام می‌دهند. دوم اینکه محتوای اکثریت این کتاب‌ها در نقد بنیادگرایی،

افراط‌گرایی مذهبی و تروریسم است، چون نویسندگان و نخبه‌گان افغانستانی می‌دانند که تروریسم از مردم افغانستان قربانی‌های زیاد گرفته و نباید پیش‌تر از این برای آن‌ها فرصت داده شود. و سومین دلیل مسدود نمودن و ممنوع کردن این کتاب‌ها، صبغۀ مذهبی دارد. چون بسیاری از کتاب‌های که طالبان از بازار کتاب جمع آوری نمودند، کتاب‌های مذهبی بودند که عمدتاً توسط عالمان و نویسندگان اهل تشیع نوشته شده اند واین کتاب‌ها برای رژیم مذهبی طالبان قناعت بخش نیستند، چون آن‌ها جز مذهب حنفی، سایر مذاهب را باطل دانسته و اجازه فعالیت برای شان نمی‌دهند. روئای طالبان در افغانستان، ساختن یک کشور تک قومی، تک زبانی، تک مذهبی، تک جنسیتی و تک هویتی است، لازمۀ ساختن چنین کشوری سانسور و بستن فکر و اندیشۀ غیر خودی‌هاست.

همچنین بخوانید: چرا آسیای میانه از حضور طالبان نگران است؟

شرح موضوع:اکثریت مردم افغانستان به دلیل چهار دهه بحران‌، از نعمت سواد و دانش محروم شدند، صنعت نشر و پخش و ترجمه کتاب‌ها بسیار معدود بود، به پیمانۀ که پنج درصد نیازهای فکری و معنوی مردم این کشور را مرفوع نمی‌ساخت، با فروپاشی رژیم طالبان در دور نخست و تشکیل حکومت جمهوری، بازار نشر و پخش کتاب‌ها در کشور رونق گرفت و روز به روز به جمع کتاب‌ نویسندگان و کتاب‌خوان‌ها افزوده می‌شد. جالب این است که به دلیل حاکمیت فرهنگی زبان فارسی در افغانستان، اکثریت مطلق کتاب‌ها، مجلات، فصلنامه‌ها و نشریات که در کشور پخش و نشر می‌شد، ۹۵ درصد به زبان فارسی دری بود، این روند حتی برای تمامیت‌خواهان که معمولاً همه کارۀ رژیم جمهوریت بودند، قابل تحمل نبود، ولی آن‌ها به دلایلی نمی‌توانستند مانع آن‌ شوند. اما زمانیکه رژیم جمهوریت در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ ترسایی فروپاشید و طالبان بار دیگر روی صحنه آمدند، در پی ممنوعیت‌های فروانی که بالای مردم افغانستان اعمال کردند، یکی هم ممنوه کردن صدها عنوان کتابی بود که عمدتاً به زبان فارسی نگاشته شده بود و در نقد روایت تندروانۀ مذهبی و قومی می‌چرخید. رژیم طالبان نه تنها آن‌ کتاب‌ها را از بازار کتاب جمع آوری کردند، بلکه آن‌ها را ممنوع الفروش نیز ساختند. این اقدام گروه طالبان علاوه از این که در مغایرت با اصول و قوانین انسانی و اسلامی می‌باشد، دشمنی آشکاری آن‌ها را با زبان و ادبیات پارسی دری نشان می‌دهد. چون آنچه در این کتاب‌ها آمده است حقیقت محض تاریخی مطابق به اسناد و مدارک است نه اهانت بر قوم، زبان، مذهب و یا دین کسی و یا گروهی، اما گروه طالبان برای اینکه توانسته باشند در میان مردم توهم ایجاد کنند و قلم‌های را که مبنی بر حقایق تاریخی و علمی فعالیت و روشنگری می‌کنند را با توصل به زور از فعالیت باز دارند و کتاب‌های نگاشته شده را جمع آوری و ضبط می کنند، دست به این کارها زدند تا ثابت نمایند که در افغانستان فقط یک صدا وجود دارد و آن هم صدای که طالبان و حامیان قومی شان بیرون می‌دهند. رژیم‌های قوم‌گرا در افغانستان از عبدالرحمن خان تا داوودخان، حفظ الله امین و نجیب و ملاعمر و کرزی و غنی سال‌ها تلاش کردند که جلو رشد و زبان فارسی را در افغانستان بگیرند، اما نتوانستند، ولی این بار طالبان با این اقدام شان فکر می کنند، روئاهایی غیر واقعی اسلاف گذشته شان را به واقعیت مبدل می‌نمایند. غافل از اینکه در جهان مدرن و تکنالوژی امروزی نمی‌توان جلو رشد و پیشرفت زبان‌ها را گرفت، به ویژه زبان فارسی دری را که شخصیت‌های افتخار آفرینی مثل فردوسی، رودکی، حافظ، سعدی و مولوی دارد و آن‌ها ستون‌های محکمی هستند که هیچ باد و بارانی نمی‌تواند این بناء مردمی و اعظیم را تکان بدهد. به هر روی لیست کتاب‌هایی که از سوی طالبان در افغانستان ممنوع شدند و در اختیار ما قرار گرفته اند به برخی از این کتاب‌ها اشاره می‌کنم. قبل از این فراموش نکنم که به نکته جالب اشاره نمایم و او این که جمع این کتاب‌ها در نقد

همچنین بخوانید: جبهه مقاومت: پشتون‌های کشور اجازه ندهند که طالبان برای دوام وحشت از نام قوم سوءاستفاده کنند

حضور امریکا در افغانستان نوشته شده است که توسط طالبان جمع آوری و ممنوع گردیده اند. در اینجا به برخی این کتاب‌ها اشاره می‌کنم:

مکتب دیوبند و بنیادگرایی در افغانستان و پاکستان، نویسنده سهیلا امان؛
شبکه‌های اسلام گرایی درآسیای مرکزی-افغانستان و پاکستان نوینسده الیوروا/ مریم ابوذهب؛
یک صد و یک روز در شمال افغانستان، نوینسده فضل الهی عمر زاد؛
والیل اذا عسعس، نویسنده محمد محق؛
ما و پاکستان، نویسنده محمد اکرام اندیشمند؛
ریشه‌های جنگ در افغانستان، نویسنده عبدالمنان دهزاد؛
نقد ساختار نظام در افغانستان، نویسنده دکتر مجیب الرحمان رحیمی؛
افغانستان تخته خیز استعمار، نویسنده، دیپلوم خیلیل حیفی؛
عقلانیت فقهی تا عقلانیت کلامی، ازعبدالحفیظ منصور، علی امیری، محمد امین احمدی، عبدالمنان دهزاد و …؛
ناگفته‌های سیاسی( جمعیت اسلامی، تاجیکستان، زبان پارسی) نوینسده محمد اکرام اندیشمن؛.
جریان شناسی تاریخ معاصر افغانستان، نویسنده امان الله شفاهی؛
گفتمان تساهل و مدارا، نویسندگان، سید سین اشراق، محمد محق، عبدالغفور آرزو و…؛
مسعود در جهان عرب، نویسنده، دوکتور عبدالله عزام و دیگران؛
کارنامه مسعود، نویسنده عبدالحفیظ منصور؛
شعیان افغانستان، گروهها و گرفتاری‌ها، نویسنده سید محمد باقر مصباح زاده؛
تروریسم و روند دولت سازی در افغانستان ۲۰۱۴، نویسنده، دکتور صدیقه حسینی؛
طالبان جنگ مذهب و نظام جدید در افغانستان، نویسنده پیتر مارسیدن؛
طالبان و عقلانیت سیاسی، نویسنده لعل محمد دوراندیش؛
طالبان و عقلانیت سیاسی، نویسنده لعل محمد دوراندیش؛
افغانستان در کلام امام خمینی، نویسنده سید محمد باقر مصباح زاده؛
و….این‌ها مشت نمونه خروار از جمع کتاب‌های است که از نظر طالبان برای افغانستان مضر و زهرآلود است. در حالیکه این کتاب‌ها نه تنها برای افغانستان زهرآلود نیست، بلکه پاد زهر بنیادگرایی، تروریسم، قوم‌گرایی و استعمار در افغانسان و آینده آن می باشند.. اما گفته می‌شود که رژیم طالبان با جمع آوری و ممنوع ساختن این کتاب‌ها اکتفا نکرده و به دنبال نویسندگان این کتاب‌ها اند تا آن‌ها بازداشت و مثل هزاران تن دیگر م شکنجه و نابود نمایند.بامهر