روز سه شنبه، ۲۶ جدی، برنامه فرهنگی «شب هرات» از سوی انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان با همکاری انجمن علمی مطالعات صلح ایران و موزه تاریخ معاصر در تهران برگزار شد.
اشتراک‌کنندگان این برنامه، استادان دانشگاه، نویسندگان، روزنامه‌نگاران و دانش‌جویان بودند. در این برنامه، افزون بر سخنرانی در پیوند به جایگاه هرات در تمدن منطقه و کشورهای فارسی‌زبان، کتاب «تاریخ هرات: از چنگیز خان تا تیمور» نیز رونمایی شده و برنامه‌با خواندن فرازهایی از مناجات‌نامه عبدالله خواجه عبدالله انصاری، دکلمه‌ی دوبیتی‌های محلی هرات، اجرای زنده‌ی موسیقی هرات و برگزاری نمایشگاهی از آثار نقاشی کمال‌الدین بهزاد پایان یافت.
سخنرانان این برنامه، شخصیت‌هایی هم‌چون دکتر محمدعلی بهمنی قاجار، دکتر جواد رنجبر درخشیلر، دکتر کیانوش معتقدی و دکتر علی‌رضا رجایی بودند که در باره‌ی نقش هرات در تاریخ و فرهنگ منطقه و همچنین مناسبات تاریخی و فرهنگی ایران و افغانستان صحبت کردند.
هم‌چنان در این برنامه، پیام مهندس ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ایران، به توسط معاون ایشان خوانده شد که در بخش‌های از پیام، هرات نمونه باشکوه تمدن ایران‌شهر خوانده شده و پیشنهاد شده است که افغانستان و ایران باید به الگوی تعامل و همکاری در حوزه‌های مختلف تبدیل شوند.
آقای محمدکاظم کاظمی، شاعر و نویسنده معروف افغانستان، که در این برنامه در باره «شعر هرات» سخنرانی کرده است، در کانال تلگرامی خود استقبال علاقه‌مندان از این برنامه را بی‌نظیر توصیف کرده است.
کسانی که در این برنامه شرکت کرده بودند می‌گویند که جو این نشست مملو از همدلی میان افغانستانی‌ها و ایرانی‌ها بود و سخنرانی‌ها نیز بر محور همگرایی دو ملت می‌چرخید.
برنامه فرهنگی «شب هرات» در حالی در تهران برگزار می‌گردد که متاسفانه فارسی‌زبانان و تمدن فارسی در افغانستانِ زیر سلطه‌ی طالبان در بدترین شرایط قرار دارد.
طالبان نه تنها فارسی‌زبانان را از قدرت حذف کرده‌اند، بلکه با زبان فارسی و تاریخ و فرهنگ و هویت فارسی‌زبانان آن کشور نیز ستیز و دشمنی می‌کنند.
در چنین شرایطی، برای پاسداری از زبان پارسی و هویت تمدنی کشور ما نیاز به همکاری و همگرایی میان فارسی‌زبانان منطقه است.
عصر امروز، عصر همگرایی ملت‌ها بر مبنای اشتراکات تاریخی، تمدنی و فرهنگی است. امروزه در دنیا چندین اتحادیه به وجود آمده است که همه مبتنی بر اشتراکات فرهنگی می‌باشند. به طور نمونه، در این‌جا می‌توان از اتحادیه اروپا، اتحادیه عرب، اتحادیه آمریکای لاتین و امثال آن یاد کرد.
در چنین عصری نیاز است که کشورهای فارسی‌زبان نیز به اتحاد و همگرایی دست یابند و با همدیگر در زمینه‌های مختلف، به ویژه در حوزه پاسداری از زبان فارسی، همکاری کنند. بدون همکاری و همگرایی فارسی زبانان منطقه، زبان فارسی در افغانستان دچار همان سرنوشتی خواهد شد که در سمرقند و بخارا شده است.
همین اکنون زبان فارسی در بخارا و سمرقند و ترمذ در حال مرگ و احتضار است. متاسفانه در افغانستان نیز فارسی‌ستیزی به اوج خود رسیده و گمانه‌هایی وجود دارد که حکومت طالبان در صدد جاگزینی اردو به جای فارسی است.
زبان فارسی اگر در سرزمین ما نابود شود، دیگر از این پیوند نیم‌بندی که هنوز میان فارسی‌زبانان منطقه در حال حاضر وجود دارد، اثری باقی نخواهد ماند.
کشورهای فارسی‌زبان برای تقویت فرهنگ فارسی و هم‌چنان پاسداری از میراث و ارزش‌های مشترک نیاز به همگرایی دارند.
برگزاری برنامه «شب هرات» در تهران را می‌توان یکی از مثال‌های همگرایی دو ملت خواند. از این دست برنامه‌ها در حال حاضر در ایران باید بیش‌تر از پیش برگزار گردد و گام‌های عملی در راستای پاسداری از تمدن فارسی در افغانستان برداشته شود.
