یکی از عوامل کلیدی و بنیادین که در سقوط جمهوری اسلامی افغانستان نقش مستقیم و غیرقابل انکار داشت پدیده مزمن و فراگیر قوم‌گرایی و محل‌گرایی بود. این بیماری سیاسی اجتماعی نه‌تنها وحدت ملی را از درون تهی ساخت بلکه بستری مناسب برای مداخله بیگانگان رشد افراط‌گرایی و فروپاشی نهادهای دولتی فراهم آورد. افغانستان کشوری با تنوع قومی فرهنگی و زبانی است که اگر این تنوع به درستی مدیریت می‌شد می‌توانست به فرصتی برای تقویت همبستگی ملی بدل گردد. اما طی سال‌های گذشته بخشی از نخبگان و رهبران سیاسی کشور به‌جای حرکت به سوی یک حکومت همه‌شمول و ملی با
